EAST-WEST RELATIONSHIP AND MAGIC IN AN IRELAND TALE CALLED AS “THE SPECKLED BULL”

Yıl 2018, Cilt: 11 Sayı: 24, 194 - 202, 12.12.2018

Bilge Esirgen

https://doi.org/10.12981/mahder.475159

Öz

Folk narratives are the most important witnesses of
the need to tell and listen of human as a social entity. Having a good time,
supporting social values and foundations, educating public and providing
transfer of culture to the next generations are the functions of folk
narratives. These functions become meaningful with the cultural elements which
reveal thoughts, values and senses of society in which folk narratives have
been created and sustained. Tales have witnessed the journey of all the
elements from their beginning to now- the century they are being existed.

In this study, the aim is to reveal
the interaction of east and west by tales and magic motive. Tales reveal the
culture adventure via motives. Therefore, motives carry the deep traces of
beliefs, social values and senses. The most distinct motive which meets East
and West on common ground in The Speckled Bull is magic. The hero who is
charmed in West wins his freedom and also his initation  in East by being broken the spell. The belief
about existence and authenticity of magic is common. This belief is an element
which complements East and West. In this context, the magic motive in The
Speckled Bull functions as a bridge between East and West. In this study, the
East-West relationship will be evaluated in The Speckled Bull, an Ireland tale,
in the context of magic motif.

Anahtar Kelimeler

The Speckled Bull, magic, East-West, Ireland, tale

ALACA BOĞA” ADLI İRLANDA MASALINDA DOĞU – BATI İLİŞKİSİ VE BÜYÜ

Öz

Sosyal bir varlık
olarak insanın anlatma ve dinleme ihtiyacının en önemli tanığı halk
anlatılarıdır. Halk anlatılarının işlevleri; hoş vakit geçirmek, sosyal
değerleri ve kurumları desteklemek, toplumu eğitmek ve kültürün sonraki kuşaklara
aktarımını sağlamaktır. Halk anlatılarının bu işlevleri, anlatının içinde
yaratıldığı ve yaşatıldığı toplumun düşünce, değer ve algılarını ortaya koyan
kültür unsurları ile anlamlıdır. Masallar, tüm bu unsurların başlangıca ait olan
zamandan bu güne, içinde yaşatıldığı çağa uzanışına tanıklık etmektedir.

Bu çalışmada amaç,
Doğu-Batı etkileşimini, masallar ve masallarda sıklıkla karşılaştığımız büyü
motifi aracılığıyla ortaya koymaktır. Masallar, kültürün çağlar boyu süren ve
bu güne ulaşan serüvenini motifler aracılığıyla ortaya koyar. Bu nedenle motifler;
inançların, toplumsal değerlerin ve algıların yoğun izlerini taşır. “Alaca
Boğa” masalında Doğu ve Batı’yı ortak paydada buluşturan en belirgin motif
büyüdür. Batı’da büyüye maruz kalan kahraman, Doğu’da karşı büyü uygulamasıyla
özgürlüğüne kavuşur. Karşı büyü uygulamasının sunduğu bu özgürlük, aynı zamanda
kahramanın erginlenmesini de sağlayan uzun bir yolculuk sonucunda elde edilir.
Anlatıda büyünün varlığına ve gerçekliğine dair inanç ortaktır. Bu inanç Doğu
ile Batı’yı birbirine bütünleyen, tamamlayan bir unsur olarak ön plana
çıkmaktadır. Bu bağlamda “Alaca Boğa” masalında büyü motifinin Doğu ile Batı
arasında bir köprü görevi üstlendiği görülmektedir. Bu çalışmada, bir İrlanda
masalı olan “Alaca Boğa”da Doğu-Batı ilişkisi büyü motifi ekseninde
değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Alaca Boğa, büyü, Doğu-Batı, İrlanda, masal

Kaynakça

• Aça, Mehmet (2017). “Kültür ve Dayatma: Türk Kültüründe Sol El Tabusu”, International Conference: The West of The East, The East of The West Proceedings, Prague/Czechia 4-6 July, 205-212.
• Arslan, Ahmet Ali (2000). Kuzey Doğu Anadolu (Kars) Türk ve Kuzey Britanya Halk Edebiyatlarında Masallar II. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
• Ateş, Mehmet (2001). Mitolojiler ve Semboller Ana Tanrıça ve Doğurganlık. İstanbul: Aksiseda Matbaası.
• Aydın, Mehmet (1995). “Fal”. TDV İslam Ansiklopedisi, cilt 12, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslam Araştırmaları Merkezi, 134-138.
• Bozkurt, Nebi (2007). “Peçe”. TDV İslam Ansiklopedisi, cilt 34, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslam Araştırmaları Merkezi, 210-212.
• Campbell, Joseph (2013). Kahramanın Sonsuz Yolculuğu. (Çev.: Sabri Gürses), İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Demirci, Kürşat (2001). “Kabir”. TDV İslam Ansiklopedisi, cilt 24, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslam Araştırmaları Merkezi, 33-35.
• Eliade, Mircea (1991). Kutsal ve Dindışı. (Çev.: Mehmet Ali Kılıçbay), Ankara: Gece Yayınları.
• Eliade, Mircea (2003). Dinler Tarihine Giriş. (Çev.: Lale Arslan), İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Ergun, Pervin (2004). Türk Kültüründe Ağaç Kültü. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
• Himmetoğlu, M. Fazıl (2018). “Neolitik Dönem ve Eski Çağ Anadolu'sunda Kutsal Boğa ve Fırtına Tanrısı İlişkisinin Kökeni Hakkında Yeni Değerlendirmeler”. Tarih Okulu Dergisi, 2018, 11 (XXXIII), 1-21.
• Ögel, Bahaeddin (1978). Türk Kültür Tarihine Giriş V Türklerde Giyecek ve Süslenme Göktürklerden Osmanlılara. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Öztürk, Özhan (2009). Folklor ve Mitoloji Sözlüğü. (Edt.: Elif Çelik), Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Tanyu, Hikmet (1988). “Ağaç”, TDV İslam Ansiklopedisi, cilt 1, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslam Araştırmaları Merkezi, 456-457.
• Türk, Vahit (2004). “Sağ, Oň, Sol Sözleri ve Kavram Alanları”. Türkbilig, 2004, 7, 125-136.
• URL–1: https://www.ancient.eu/Apis/ (Erişim: 25.07.2018)