GÜNAH KEÇİSİ VE TOPLUMSAL ARINMA: HÜSEYİN RAHMİ’NİN MÜREBBİYE ROMANI

Yıl 2019, Cilt: 12 Sayı: 27, 553 - 563, 20.09.2019

Nuran Malta Muhaxheri , Ayşe Sezer

https://doi.org/10.12981/mahder.614504

Öz

Hüseyin Rahmi Gürpınar, Türk Edebiyatı’nın en önemli roman
ve oyun yazarlarından biri olup eserlerinde inanç, ahlak, alafrangalık vb. konuları
işlemiş, bunların yanında, derin ahlâkî ve sosyal eleştirilere de yer vermiştir.
Farklı tiplerle olayların gülünç tarafını anlatan yazarın üslûbu, oldukça
canlıdır. Hüseyin Rahmi’nin üzerinde durduğu konulardan biri de “mürebbiye” ve
akabinde gelecek “ahlak” konusudur. Kendisine çok yabancı olan Batı
medeniyetine hem yabancılık hem de hayranlık duyan Türk toplumunun yaşadığı
ikilem ve değerlerin zarar görmesi sonucu kadının cezalandırılması, toplumsal
bir travma olarak romanda işlenen bir konudur. Aslında bu mizahın altında derin
bir trajedinin de yattığını bizlere gösterir.

Hüseyin Rahmi’nin eserleri, Tanzimat sonrası dönemi konu alır
ve âdeta bir ayna görevi görür. Kültürel geçişin ve değişimin yaşandığı bu
dönem, özellikle Batı’nın etkisi altındadır. Değişimlere karşı toplumun ve
kişilerin gösterdiği tepkiler, Mürebbiye romanı baz alınarak değerlendirilecek;
dönemin büyük eleştiri ve tabu kaynağı olan mürebbiyelere, kültürel değişim
karşısında nasıl günah keçisi muamelesi yapıldığı ve bu kadınların nasıl bir
işleve sahip olduğu bu bağlamda yorumlanmaya çalışılacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Hüseyin Rahmi, Mürebbiye, günah keçisi, toplumsal arınma, kadın

SPACEGOAT AND SOCIAL PURIFICATION; HÜSEYIN RAHMİ’S NOVEL MÜREBBİYE

Öz

Hüseyin
Rahmi Gürpınar is one of the most important novelist and playwrights of Turkish
literature. In his works, he uses humor and irony by cartoonizing the realities
of life. At the same time, in his works, he dealt with subjects such as faith,
morality, as well as deep moral and social criticism. Using different types the
author’s writing style is very lively. Hüseyin Rahmi, emphasizes tutoress and
ethic issues. Turkish society is both scared and admired for the West. Then,
woman with a symbol of punishment is duenna. There is criticism under humor and
this is a social trauma.

Author’s
works tell the post Tanzimat period. The works are like mirror. In this period
lives a cultural change. Because under the influence of the West. The public
reaction will interpret for aganist changes. Duennas are like scapegoats.
Therefore, taboo behaviors will debate.  

Anahtar Kelimeler

Hüseyin Rahmi, Mürebbiye, spacegoat, social purification, woman

Kaynakça

• ELIADE, Mircea (2015). Ebedî Dönüş Miti. (Çev.: Ayşe Meral), İstanbul: Dergâh Yayınları.
• FRAZER, James George (2019). Günah Keçisi. (Çev.: İsmail Hakkı Yılmaz), İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• FREUD, Sigmund (2012). Totem ve Tabu. (Çev.: Akın Kanat), İzmir: Psikoloji Dizisi.
• GÜRPINAR, Hüseyin Rahmi (2015). Mürebbiye. İstanbul: Everest Yayınları.
• KAPLAN, Mehmet (2006). Türk Edebiyatı Üzerine Araştırmalar I, İstanbul: Dergâh Yayınları.