TEKSTİL SANATLARINDA ÇARPANA DOKUMA TEKNİĞİNİN KULLANIMI

Yıl 2020, Cilt: 13 Sayı: 29, 308 - 328, 15.03.2020

Sevgi Yüksel Uzunöz

https://doi.org/10.12981/mahder.655366

Cited By: 1

Öz

Tekstil, insanoğlunun gelişim evrelerinin en
önemli buluşlarından biri olarak insanlık tarihine de ışık tutmaktadır. Geleneksel
olarak tekstil, iplik, lif vb. materyallerin dokuma, örme, keçeleştirme gibi
tekniklerin kullanılmasıyla elde edilen bir yüzeydir.   

Anadolu'da yaygın olarak kullanılan geleneksel
dokumalar; el dokumalar, yaygı dokumalar; halı, kilim, cicim, zili, sumak ile
dar en dokumalar; çarpana ve kolondur. Günümüzde söz konusu dokumaların
geleneksel kullanım alanları oldukça daralmış bazıları unutulmaya yüz tutmuş
sanatlarımız arasında yer almaktadır.

Sanatçılar geleneksel tekstil sanatlarının
çağdaş yorumları ile birlikte günümüz tekstil sanatlarını yönlendirirken
tasarımcılara da ilham kaynağı olmaktadır. Bu çalışmada, çağdaş tekstil
sanatını oluşturan sanatçıların eserlerinden örnekler ile unutulmaya yüz tutmuş
geleneksel sanat dallarından biri olan çarpana dokuma tekniklerini, geleneksel
kullanım alanlarının dışında,  yeni kullanım alanları ile özgün
çalışmalar sunan sanatçılar ve sanat eserleri araştırılmıştır.  

Anahtar Kelimeler

Tekstil sanatları, çarpana dokuma, dar dokuma, lif sanatı, geleneksel dokumalar

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

THE USE OF TABLET WEAVING TECHNIQUE IN TEXTILE ARTS

Öz

As one of the
most important inventions of the developmental stages of mankind, textile sheds
light on the history of mankind as well. Traditionally, textile is a texture
obtained by using such techniques as weaving, braiding, planking and such
materials as thread, fiber, etc.

The traditional
weavings commonly used in Anatolia are hand-weavings, rug weavings, carpet,
rug, light rug, zili, sumak and narrow weavings, tablet weaving and colon.
Today, the traditional usage areas of the mentioned weavings have considerably
narrowed down and some of them are among our arts having faded into oblivion.

Together with the
contemporary interpretation of the traditional textile arts, artists become the
source of inspiration for designers, too, while directing today's textile arts.
In this study, together with the examples from the works of artists which
constitute the contemporary textile art, the tablet weaving technique, one of
the traditional art branches having faded into oblivion, the new usage areas of
it apart from the traditional ones, the artists presenting authentic works and
the works of art were investigated.

Anahtar Kelimeler

Textile arts, tablet weaving, narrow weaving, fiber art, traditional weavings

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Kaynakça
• ATALAYER, G. “Anadolu’da Dokumacılık Kültürü ve Sanatsal Yaratıcılık” Sanatta Anadolu Aydınlanması Bireysellik Ulusallık Evrensellik Ulusal Sanat Sempozyumu, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, Ankara, 2005.
• ATLIHAN, Ş. (2017). "Anadolu ve Topkapı Sarayı'ndan çarpana Dokumalar", Marmara Üniversitesi Yayınevi, İstanbul. DÖLEN, (1992). E.Dölen,"Tekstil Tarihi"Marmara Üniversitesi Matbaa Biriminde Basılmıştır. İstanbul
• ÖZAY, (2001)."Dünden Bu Güne Dokuma Resim Sanatı"T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları / 2599 Yayımlar Daire Başkanlığı Sanat Eserleri Dizisi/322. Ankara
• RUSSELL, E. (1975). "Off Loom Weavimg" Publihhed simultaneously in Canada by Little, Brown&Company(Canada) Limited , Printed in the United States of America.
• SÜRÜR, A. (2013). "Ustalarla ile Lif Tekstil Sanatı Sergisi"Merinos Tekstil Sanayi Müzesi, Sergi Kataloğu, Bursa
• YÜKSEL UZUNÖZ, S. (2017). Hıstorıcal Evolutıon Uses And ContemporaryApplıcatıons Of Tradıtıonal Tablet- Weavıng" VII. Uluslararası Türk Sanatı, Tarihi Ve Folkloru Kongresı·/Sanat Etkınlikleri· (Osman KUNDURACI-Ahmet AYTAÇ), Anka Basım Yayın Ltd. Şti. 11-15 Nisan 2017, 249-250, Bakü/Azerbaycan
• YÜKSEL UZUNÖZ, S. (2017). "El ve Çarpana Dokuma"II.Uluslararası Akdeniz'de Güzel Sanatlar Sempozyumu ve Kültür Sanat Çalıştayı Sergi Kataloğu, 29 Nisan -1 Mayıs, (Küratör. Mehmet Ali Eroğlu), Akdeniz Üniversitesi, 61, Antalya
• Tez
• ERGÜN, G. (2013)."Beycesultan Höyük Tunç Çağı Ağırşakları ve Dokuma Ağırlıkları"Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens.Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi. Danışman Eşref ABAY (Yayınlanmamış Tez)
• Elektronik Kaynakları
• URL-1:https://archives.saltresearch.org/handle/123456789/10935, Erişim: 22 Kasım 2019 Saat: 00:09
• URL-2:http://olgadeamaral.art/publications_02.html Olga de Amaral, Erişim: 20/11/2019 saat:14:00
• URL- 3: http://ugurmine.com/resim-hali-galerisi/ Erişim:20 Kasım 2019 Saat:21:00
• URL-4: https://www.google.com/search?q=G%C3%9CLCAN+SAGUN+KARADA%C4%9E+++KOMPOZ%C 4%B0SYON+1982&tbm=isch&source=univ&sa=X&ved=2ahUKEwit1eCnxYPmAhWww8QBHRQc DRgQsAR6BAgJEAE&biw=1104&bih=681#imgrc=KffdMZOjREciIM:,Erişim: 20 Kasım 2019, Saat:21:30 URL-5:https://imoga.org/collections/gulsum-karamustafa, Erişim: 20 Kasım 2019. Saat:20:00
• URL-6:https://issuu.com/veafil/docs/card_weaving, Erişim Tarihi:01 Kasım 2019 Saat: 17:00
• URL-7:http://www.selcuk.edu.tr//dosyalar/files/024/azerbaycan-11-15-04-2017.pdf
• URL-8:http://www.selcuk.edu.tr//dosyalar/files/024/azerbaycan-11-15-04-2017.pdf
• URL-9: https://ingedam.wordpress.com/galleries/gallery-cloth-2/#jp-carousel-95, Erişim: 13 Kasım 2019, Saat: 17:00
• URL-10: https://dergipark.org.tr/tr/pub/mahder/issue/28388/301842, Erişim:10 Kasım 2019, Saat :20:00
• URL-11: https://dergipark.org.tr/en/ download/article-file/668171, Erişim: 5 Haziran 2019, Saat:19:00
• URL-12: https://issuu.com/veafil/docs/card_weaving Erişim Tarihi: 10.11.2019 Saat 15:00
• URL-13-19: https://issuu.com/veafil/docs/card_weaving Erişim: 13 Kasım 2019, Saat: 17:00
• URL-20: https://www.facebook.com/gonit.weaving Erişim:10 Kasım 2019, saat 15:00
• URL-21: https://www. librarycat.org/lib/dhsg/item/160325103, Erişim Tarihi:10 Kasım 2019 Saat:16:00
• Kaynak Kişi
• KK: Müesser Kemerli, 1936 doğumlu, Tahtakuşlar Köyü-Balıkesir 08 Kasım 2019 Saat: 12:00-16:00