Öz
Art,
artist and society interact with each other. The artist, who is a member of the
society in which he lives, is nourished and influenced by the characteristics
of his age, the cultural texture and geography of his society, and influences
the society with his works of art. The focus of this study is on a
cross-section of Turkish painting artists and painters from Trabzon. With this
research, the effects of the cultural texture and geographical location of the
city where the artists were born and grew up on the painters of Trabzon were
tried to be examined. The research includes a combination of theoretical and
field-oriented. The theoretical framework consists of Howard S. Becker's
concept of “art worlds and his approach to sociology of art in the context of
symbolic interactionist sociology. The field dimension of the research is
in-depth interviews with nine painters from Trabzon. In the research, a
semi-structured form was prepared as a data collection method. The open-ended
questions prepared in accordance with the aim of the study were directed to the
painters and the answers were deciphered and descriptive analysis was
performed. The history of the artists participating in the research, their
paintings, their artistic productions and their contributions to the art of
painting and the influence of Trabzon on the art of painting and the artist, were
compiled. Within the context of sociology of art, data were evaluated based on
Becker's concept of ‘art worlds”.
Kaynakça
- AND, M. (1988). 16. Yüzyılda İstanbul üzerine renkli resim albümleri. Kültür ve Sanat, Sayı 1, Aralık. AND, Metin. (1990). 17. yüzyıl Türk çarşı ressamları ve resimlerinin belgesel önemi. Kültür ve Sanat, Sayı 8, s.5-12 ARSAL, Oğur. (2000). Modern Osmanlı Resminin Sosyolojisi. (1839-1924). Çev. Tuncay Birkan. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. ASLANAPA, Oktay. (1990). Türk Sanatı-Başlangıcından Beylikler Devrinin Sonuna Kadar-Cilt 1-2, Kültür Eserleri Dizisi: 158, Ankara Kültür Bakanlığı Yayınları. ATATÜRK’ÜN SÖYLEV VE DEMEÇLERİ (I-III),(2006). Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara: Divan Yayıncılık Ltd. Şti. AYAN, Aydın. (2013). Trabzon sanat hayatının tarihsel izlerine bir bakış. TAMEV “Yolu Trabzon’dan Geçen Sanatçılar”, İstanbul. BAYNES, Ken. (2002). Toplumda Sanat. Çev.Yusuf Atılgan. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. BECKER, Howard S. (2013a). Hariciler (Outsiders): Bir Sapkınlık Sosyolojisi Çalışması. Çev. Şerife Geniş &Levent Ünsaldı. Ankara: Heretik Yayıncılık. BECKER, Howard S. (2013b). Sanat Dünyaları. Çev. Evren Yılmaz. İstanbul: Ayrıntı Yayınları. BECKER, Howard S. (2016). Peki ya Mozart? Peki ya Cinayet?: Vakalar Üzerinden AkılYürütmek. Çev. Özlem Alioğlu Türker &Ebru Arıcan. Ankara: HeretikYayıncılık. BİNAY, Berivan ve TATLICAN, Ümit (2018). Sembolik etkileşimcilik ve gündelik hayatın sosyolojisi. Gündelik Hayat Sosyolojisi. Temalar, Sorunsallar ve Güzergahlar. Ed. Ali Esgin ve Güney Çeğin. Ankara: Phoenix Yayınları. ÇAĞAN, Kenan (2006). Sanat sosyolojisinin imkanına ve inşasına dair. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, 13. DELEON, Jak. (1988). Osmanlı döneminde yabancı ressamlar, Gergedan, Sayı 19. DİYARBEKİRLİ, Nejat. (1993). İslamiyetten önce Türk Sanatı”. Başlangıcından Bugüne Türk Sanatı. Genel yayın No:342. Sanat Dizisi:45. Ankara: İş Bankası Kültür Yayınları. ERINÇ, M. Sıtkı (2009). Sanat Sosyolojisine Giriş. Ankara: Ütopya Yayınları. İSKENDER, Kemal. (1988). Türk resminin dünü, bugünü ve geleceği. Gergedan, Sayı 19. KARADENİZ PLASTİK SANATLAR DERNEĞİ http://www.karadenizpsd.com KOÇAN, Hasan. (1985). Bugün ve gelecek açısından Türk resimleri. Türkiye’de Sanatın Bugünü ve Yarın. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Yayınları:1. ÖNER, Sema. (1991). Tanzimat sonrası osmanlı saray çevresinde resim etkinliği. M.S.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Arkeoloji ve Sanat Tarihi, Ana Bilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul. ÖZCAN, Nilüfer. (2019). Sanat. Sosyoloji. Ed. Esra Sağlam, Aslıhan Boyacı, Bakacak. Ayça Gelgeç Bakacak, Ankara: Siyasal Kitabevi. ÖZKAN, Baysal. (2005). Türk resim sanatına toplumsal dinamiklerin yansımaları.Marmara Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Resim Anasanat Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. RENDA, Günsel. (1977). Batılılaşma Dönemi Türk Resim Sanatı 1700-1850. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları. ŞEN, Emre. (2009). Trabzon Yöresi Sanatçıların (Ressamların) Çağdaş Türk Resmindeki Yeri ve Sanat Eğitimine Katkıları. Selçuk Üniversitesi, Güsel Sanatlar Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Konya. TAMEV, Trabzon Araştırmaları Merkezi Vakfı (2013). Yolu Trabzon’dan Geçen Sanatçılar. İstanbul. TANSUĞ, Sezer. (1986). Çağdaş Türk Sanatı. İstanbul: Remzi Kitabevi. ULUSOY, M.Demet (1993). Sanat sosyolojisinde temel yaklaşımlar. H.Ü. Edebiyat Fakültesi Dergisi, Cilt 10, Sayı 1, Temmuz
Öz
Sanat, sanatçı ve toplum
birbiriyle etkileşim halindedir. İçinde
yaşadığı toplumun bir üyesi olan sanatçı, yaşadığı çağın özelliklerinden, toplumunun kültürel
dokusundan ve coğrafyasından beslenir ve etkilenirken ortaya koyduğu sanat
eserleriyle de toplumu etkilemektedir. Bu çalışmanın odağında Türk resim
sanatçılarından bir kesitle Trabzonlu ressamlar yer almaktadır. Araştırma ile
içinde doğup büyüdükleri şehrin kültürel dokusu ve coğrafi konumunun Trabzonlu
ressamlar üzerindeki etkileri irdelenmeye çalışılmıştır. Araştırma kuramsal ve
sahaya yönelik bir birleşimi içermektedir. Kuramsal çerçeveyi sembolik etkileşimci sosyoloji bağlamında
Howard S. Becker’in “sanat dünyaları” kavramı ve sanat sosyolojisine yaklaşımı;
araştırmanın saha boyutunu ise Trabzonlu
dokuz ressamla yapılan derinlemesine mülakatlar oluşturmaktadır.
Araştırmada veri toplama yöntemi olarak önceden hazırlanmış yarı
yapılandırılmış bir form uygulanmıştır. Araştırmanın amacına uygun olarak
hazırlanan açık uçlu sorular ressamlara yöneltilmiş ve alınan cevaplar deşifre
edilerek betimsel analiz yapılmıştır. Araştırmaya katılan sanatçıların resim
sanatına yönelik geçmişleri, sanatsal üretimleri ve resim sanatına katkıları,
Trabzon’un resim sanatına ve sanatçıya etkisi üzerine veriler derlenmiştir.
Sanat sosyolojisi kapsamında, Becker’in ‘sanat dünyaları” kavramından hareketle
veriler değerlendirilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- AND, M. (1988). 16. Yüzyılda İstanbul üzerine renkli resim albümleri. Kültür ve Sanat, Sayı 1, Aralık. AND, Metin. (1990). 17. yüzyıl Türk çarşı ressamları ve resimlerinin belgesel önemi. Kültür ve Sanat, Sayı 8, s.5-12 ARSAL, Oğur. (2000). Modern Osmanlı Resminin Sosyolojisi. (1839-1924). Çev. Tuncay Birkan. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. ASLANAPA, Oktay. (1990). Türk Sanatı-Başlangıcından Beylikler Devrinin Sonuna Kadar-Cilt 1-2, Kültür Eserleri Dizisi: 158, Ankara Kültür Bakanlığı Yayınları. ATATÜRK’ÜN SÖYLEV VE DEMEÇLERİ (I-III),(2006). Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara: Divan Yayıncılık Ltd. Şti. AYAN, Aydın. (2013). Trabzon sanat hayatının tarihsel izlerine bir bakış. TAMEV “Yolu Trabzon’dan Geçen Sanatçılar”, İstanbul. BAYNES, Ken. (2002). Toplumda Sanat. Çev.Yusuf Atılgan. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. BECKER, Howard S. (2013a). Hariciler (Outsiders): Bir Sapkınlık Sosyolojisi Çalışması. Çev. Şerife Geniş &Levent Ünsaldı. Ankara: Heretik Yayıncılık. BECKER, Howard S. (2013b). Sanat Dünyaları. Çev. Evren Yılmaz. İstanbul: Ayrıntı Yayınları. BECKER, Howard S. (2016). Peki ya Mozart? Peki ya Cinayet?: Vakalar Üzerinden AkılYürütmek. Çev. Özlem Alioğlu Türker &Ebru Arıcan. Ankara: HeretikYayıncılık. BİNAY, Berivan ve TATLICAN, Ümit (2018). Sembolik etkileşimcilik ve gündelik hayatın sosyolojisi. Gündelik Hayat Sosyolojisi. Temalar, Sorunsallar ve Güzergahlar. Ed. Ali Esgin ve Güney Çeğin. Ankara: Phoenix Yayınları. ÇAĞAN, Kenan (2006). Sanat sosyolojisinin imkanına ve inşasına dair. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, 13. DELEON, Jak. (1988). Osmanlı döneminde yabancı ressamlar, Gergedan, Sayı 19. DİYARBEKİRLİ, Nejat. (1993). İslamiyetten önce Türk Sanatı”. Başlangıcından Bugüne Türk Sanatı. Genel yayın No:342. Sanat Dizisi:45. Ankara: İş Bankası Kültür Yayınları. ERINÇ, M. Sıtkı (2009). Sanat Sosyolojisine Giriş. Ankara: Ütopya Yayınları. İSKENDER, Kemal. (1988). Türk resminin dünü, bugünü ve geleceği. Gergedan, Sayı 19. KARADENİZ PLASTİK SANATLAR DERNEĞİ http://www.karadenizpsd.com KOÇAN, Hasan. (1985). Bugün ve gelecek açısından Türk resimleri. Türkiye’de Sanatın Bugünü ve Yarın. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Yayınları:1. ÖNER, Sema. (1991). Tanzimat sonrası osmanlı saray çevresinde resim etkinliği. M.S.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Arkeoloji ve Sanat Tarihi, Ana Bilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul. ÖZCAN, Nilüfer. (2019). Sanat. Sosyoloji. Ed. Esra Sağlam, Aslıhan Boyacı, Bakacak. Ayça Gelgeç Bakacak, Ankara: Siyasal Kitabevi. ÖZKAN, Baysal. (2005). Türk resim sanatına toplumsal dinamiklerin yansımaları.Marmara Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Resim Anasanat Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. RENDA, Günsel. (1977). Batılılaşma Dönemi Türk Resim Sanatı 1700-1850. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları. ŞEN, Emre. (2009). Trabzon Yöresi Sanatçıların (Ressamların) Çağdaş Türk Resmindeki Yeri ve Sanat Eğitimine Katkıları. Selçuk Üniversitesi, Güsel Sanatlar Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Konya. TAMEV, Trabzon Araştırmaları Merkezi Vakfı (2013). Yolu Trabzon’dan Geçen Sanatçılar. İstanbul. TANSUĞ, Sezer. (1986). Çağdaş Türk Sanatı. İstanbul: Remzi Kitabevi. ULUSOY, M.Demet (1993). Sanat sosyolojisinde temel yaklaşımlar. H.Ü. Edebiyat Fakültesi Dergisi, Cilt 10, Sayı 1, Temmuz
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sosyoloji |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 15 Mart 2020 |
| Gönderilme Tarihi | 17 Ocak 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 Cilt: 13 Sayı: 29 |
