Öz
Literature is the mirror of the society and in this direction, through
his/her works the writer reflects all kinds of problems, faults and issues of
the society in which he/she lives. In other words, the writer is influenced by
the society and aims to reform the society through his/her works. These created
characters contain certain human characteristics and they undertake the task of
representing certain layers and classes of the society. In this direction, many
characters that exist in the world literature from the past to present, have
become key words in terms of expressing certain human characteristics. For
instance, for many centuries Moliere's Harpagon is the first that comes to mind
as the "stingy type". Madam Bovary is the most famous fort he
“cheating woman” type. Gonçarov's Oblomov is the first example of a sluggish
character type that comes to mind. Ömer Seyfettin's Efruz Bey and Aziz Nesin's
Zübük are among the most famous degenerate character types of Turkish
literature. Although there is a forty year difference between the writing
dates, there are many similarities between Efruz Bey and Zübük. In this study,
similar aspects between two works were determined and examined comparatively.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- ALANGU, Tahir (2017). Ömer Seyfettin Ülkücü Bir Yazarın Romanı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. AYTAÇ, Gürsel (1999). Çağdaş Türk Romanları Üzerine İncelemeler, Ankara: Gündoğan Yayınları. BERKES, Niyazi (2010). Türkiye’de Çağdaşlaşma, Haz. Ahmet Kuyaş, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. FORSTER, E. M. Roman Sanatı, çev. Ünal Aytür, İstanbul: Milenyum Yayınları. KAPLAN, Mehmet (2005). Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar 3: Tip Tahlilleri, İstanbul: Dergâh Yayınları. KARPAT, Kemal H., (2009). Osmanlı’dan Günümüze Edebiyat ve Toplum, İstanbul: Timaş Yayınları. MARDİN, Şerif (2009). Türk Modernleşmesi Makaleler 4, İstanbul: İletişim Yayınları. MERT, Necati (2004). Ömer Seyfettin İslamcı, Milliyetçi ve Modernist Bir Yazar, İstanbul: Kaknüs Yayınları. NESİN, Aziz (2009). Mum Hala I, İstanbul: Nesin Yayınevi. NESİN, Aziz (2010). Mum Hala II, İstanbul: Nesin Yayınevi. NESİN, Aziz (2015). Zübük, İstanbul: Nesin Yayınevi. Ömer Seyfettin (2001). Bütün Eserleri Makaleler 1, Haz. Hülya Argunşah, İstanbul: Dergâh Yayınları. Ömer Seyfettin (2015). Bütün Hikâyeleri, Haz. Nazım Hikmet Polat, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. Türk Dil Kurumu (2005). Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara. YÜZGEÇ, Yahya (1980). “Batı Kolonizatörü Bir Aydın Tipi: Efruz Bey”, Yeni Divan, S. 1, s. 9-13.
Öz
Edebiyat toplumun aynasıdır ve
bu doğrultuda yazar, kaleme aldığı eserleri ile içinde yaşadığı toplumun her
türlü problemini, aksaklıklarını, meselelerini yansıtır. Bir başka deyişle
yazar, toplumdan etkilenir ve kurguladığı eserleri ile toplumu yeniden
şekillendirmeyi amaç edinir. Pek çok yazar, toplumu şekillendirme amacı
doğrultusunda, topluma vermeyi amaçladığı mesajı daha çarpıcı kılabilmek adına
tipler yaratır. Yaratılan bu tipler, insana ait belli başlı özellikleri
bünyelerinde barındırır ve toplumun belli katmanlarını, belli sınıflarını
temsil etme görevini üstlenirler. Bu doğrultuda geçmişten günümüze kadar dünya
edebiyatında yaratılmış olan pek çok tip, insana ait belli başlı özellikleri
ifade edebilme noktasında anahtar sözcükler haline gelmişlerdir. Örneğin,
Moliere’in Harpagon’u yüzyıllardan beridir “cimri tipi” denilince akla gelen
ilk isimdir. Madam Bovary “aldatan kadın” tipinin en ünlü kahramanıdır.
Gonçarov’un Oblomov’u miskin insan tipinin ilk akla gelen örneğidir. Ömer Seyfettin’in Efruz Bey’i ile Aziz
Nesin’in Zübük’ü de Türk edebiyatının en ünlü dejenere tiplerindendir. Yazılış
tarihleri arasında kırk yıllık bir fark olmakla birlikte Efruz Bey ve Zübük
eserleri arasında pek çok benzerlik de mevcuttur. Bu çalışmada iki eser
arasındaki benzer yönler tespit edilerek, karşılaştırmalı biçimde
incelenmiştir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- ALANGU, Tahir (2017). Ömer Seyfettin Ülkücü Bir Yazarın Romanı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. AYTAÇ, Gürsel (1999). Çağdaş Türk Romanları Üzerine İncelemeler, Ankara: Gündoğan Yayınları. BERKES, Niyazi (2010). Türkiye’de Çağdaşlaşma, Haz. Ahmet Kuyaş, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. FORSTER, E. M. Roman Sanatı, çev. Ünal Aytür, İstanbul: Milenyum Yayınları. KAPLAN, Mehmet (2005). Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar 3: Tip Tahlilleri, İstanbul: Dergâh Yayınları. KARPAT, Kemal H., (2009). Osmanlı’dan Günümüze Edebiyat ve Toplum, İstanbul: Timaş Yayınları. MARDİN, Şerif (2009). Türk Modernleşmesi Makaleler 4, İstanbul: İletişim Yayınları. MERT, Necati (2004). Ömer Seyfettin İslamcı, Milliyetçi ve Modernist Bir Yazar, İstanbul: Kaknüs Yayınları. NESİN, Aziz (2009). Mum Hala I, İstanbul: Nesin Yayınevi. NESİN, Aziz (2010). Mum Hala II, İstanbul: Nesin Yayınevi. NESİN, Aziz (2015). Zübük, İstanbul: Nesin Yayınevi. Ömer Seyfettin (2001). Bütün Eserleri Makaleler 1, Haz. Hülya Argunşah, İstanbul: Dergâh Yayınları. Ömer Seyfettin (2015). Bütün Hikâyeleri, Haz. Nazım Hikmet Polat, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. Türk Dil Kurumu (2005). Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara. YÜZGEÇ, Yahya (1980). “Batı Kolonizatörü Bir Aydın Tipi: Efruz Bey”, Yeni Divan, S. 1, s. 9-13.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sanat ve Edebiyat |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 15 Mart 2020 |
| Gönderilme Tarihi | 31 Ocak 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 Cilt: 13 Sayı: 29 |
