LOCAL FOOD FROM INTANGIBLE CULTURAL HERITAGE ELEMENTS: “HENNEAD BREAD”

Yıl 2020, Cilt: 13 Sayı: 29, 20 - 32, 15.03.2020

Begüm Kurt

https://doi.org/10.12981/mahder.687229

Cited By: 1

Öz

Nations acquire a
place for themselves with their unique lifestyles, practices they carry from
past to present, and material and spiritual values, making a difference on a
universal scale. While cultural elements make progress and progress over time,
they are repeated in stability with the importance given to the need and
survival of their existence, maintaining their basic qualities and maintaining
their essence in New sheaths, thus enabling societies to form a distinctive
structure. Today, every value of national culture becomes more important and
responsibilities appear in the context of the transport and transfer of folk
culture. In this context, among the sources of intangible cultural elements
that need to be transferred with their wealth are folk cuisine.  Turkish cuisine, which is among the most
important cuisines of the world, exhibits a rich part of the national culture.
Turkish culinary culture, based on migratory culture and expanding its sources
of existence through geography, living conditions and cultural changes in
chronological life lines, consists of many components. It includes differences
by region as part of national heritage. The evaluation of the local varieties
of traditional foods will benefit Turkish folk cuisine by drawing attention to
the existence of all differences in this context.  For this purpose, traditional foods evaluated
within the scope of intangible cultural heritage knowledge and applications
related to nature and the universe were examined on the sample of kınalı bread,
the local food of Polat town of Doğanşehir District of Malatya province, and
the folkloric value of local foods was emphasized with the data obtained from
written and oral sources. Thus, it is aimed to reflect the richness of Turkish
cuisine, which is a cultural asset area, and to demonstrate its strength in
different areas through examples.

Anahtar Kelimeler

Intangible cultural heritage, Turkish folk cuisine, local food, hennead bread, Polat town

SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRAS UNSURLARINDAN YÖRESEL YİYECEKLER: KINALI EKMEK

Öz

Milletler kendilerine özgü yaşam tarzları, geçmişten günümüze
taşıdıkları pratikler ve maddi-manevi değerleri ile farklılık kazanarak evrensel
ölçekte tözünü oluşturan unsurlarla kendilerine yer edinirler. Kültürel
unsurlar zaman içerisinde ilerleme ve gelişme kaydetmekle birlikte varlıklarına
duyulan ihtiyaç ve yaşatılmalarına verilen önemle istikrar içinde tekrarlanmakta,
temel niteliklerini koruyarak özünü yeni kılıflara bürünerek sürdürmekte ve
böylece toplumların diğerlerinden ayrımlı bir yapı oluşturmasını sağlamaktadır.
Küreselleşmenin etkilerinin her geçen gün arttığı günümüzde ulusal kültürün her
bir değeri daha da önem kazanmakta, halk kültürünün taşınması ve aktarımı bağlamında
birtakım refleksler belirmektedir. Bu bağlamda sahip olduğu zenginlikleriyle
aktarımı gerekli, somut olmayan kültürel unsurların kaynakları arasında halk
mutfağı bulunmaktadır.  Dünyanın sayılı
mutfakları arasında yer alan Türk mutfağı milli kültürün zengin bir bölümünü sergilemektedir.
Temeli göçer kültüre dayanan, kronolojik yaşam çizgisinde coğrafya, yaşam
koşulları ve kültürel değişimlerle varlık kaynaklarını genişleten Türk mutfak
kültürü birçok bileşenden oluşmaktadır. Ulusal mirasın bir parçası olarak bölgelere
göre farklılıklar içermektedir. Geleneksel yiyeceklerin yöreye özgü
çeşitlerinin değerlendirilmesi bu bağlamda bütüne ait farklılıkların varlığına dikkati
çekerek Türk halk mutfağı çalışmaları adına yarar sağlayacaktır.  Bu amaçla çalışmada somut olmayan kültürel
mirasın doğa ve evrenle ilgili bilgi ve uygulamaları kapsamında değerlendirilen
geleneksel yiyecekler Malatya ili Doğanşehir ilçesine bağlı Polat kasabası halk
mutfağının yöreye özgü yiyeceği kınalı ekmek üzerinden incelenmiş, yazılı ve sözlü
kaynaklardan elde edilen verilerle ekmeğin folklorik değeri üzerinde
durulmuştur. Böylece kültürel bir varlık alanı olan Türk mutfağının
zenginliğini yansıtmak ve farklı alanlardaki dirayetini örnekler aracılığıyla
ortaya koymak amaçlanmıştır.   

Anahtar Kelimeler

Somut olmayan kültürel miras, Türk halk mutfağı, yöresel yiyecek, kınalı ekmek, Polat kasabası

Kaynakça

• ARTUN, Erman (2012). Türk Halkbilimi. Adana: Karahan Kitabevi.
• BAŞKAN, Kürşat ve AVCIKURT, Cevdet (2015). “Kültürel Miras Değeri Olarak Somut Olmayan Geleneksel Tören Keşkeği İncelenmesi” , Doğu Karadeniz Bölgesi Sürdürülebilir Turizm Kongresi Bildirileri, 618-626. Gümüşhane Üniversitesi Yayınları.
• BAYOĞLU, Ata (2014). “Erzurum’da Lavaş (Acem Ekmeği) “. Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 53, 163-186.
• BAYSAL, Ayşe ve ÖVER, Nuriye, (1994). "Ekmek: Beslenme ve Sağlık Yönünden Önemi". Türk Mutfak Kültürü Üzerine Araştırmalar, Geleneksel Ekmekçilik Hamurişi Yemekler, 40-49, Ankara: Türk Halk Kültürünü Araştırma ve Tanıtma Vakfı Yayınları.
• BESSİÈRE, J. (1998). “Local Development and Heritage: Traditional Food and Cuisine as Tourists Attractions in Rural Areas”. Sociologia Ruralis, 38 (1), 21-34.
• BİRER, Selma (1990). “Türk Mutfağının Tarihsel Gelişim Süreci İçerisindeki Değişimi ve Bugünkü Durumu”. Beslenme ve Diyet Dergisi, 19, 251-260.
• ÇAPAR, Gizem ve Uysal, YENİPINAR (216). “Somut Olmayan Kültürel Miras Kaynağı Olarak Yöresel Yiyeceklerin Turizm Endüstrisinde Kullanılması”. Journal Of Tourism and Gastronomy Studies, 4, 100-115.
• DELİND, L.B. (2006). “Of Bodies, Place and Culture: Re: Situating Local Food”. Journal of Agricultural and Environmental Ethics, 19, 121-146.
• DEMİRGÜL, Furkan (2018). “Çadırdan Saraya Türk Mutfağı”. Uluslararası Türk Dünyası Turizm Araştırmaları Dergisi, 3 (1), 105-125.
• GÖDE, Halil Altay ve TATLICAN, Nezih (2016). “Geleneksel Isparta Ekmeği Etrafında Şekillenen Somut Olmayan Kültürel Mirasın Turistik, Eğitimsel ve Ekonomik İşlevlerinin Yaratılmasına Yönelik Yaklaşımlar”. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 38, 125-143.
• KABAK, Turgay, (2017) “Beslenme ve Mutfak Ekseninde Somut Kültürel Unsurlar”. Halk Bilimi El Kitabı içinde (281-291), İstanbul: Motif Vakfı Yayınları.
• KÖKSAL, Hüseyin (2018). Malatya İli Arapgir İlçesi Halk İnanışları, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• KURT, Begüm (2012). Malatya İli Doğanşehir İlçesi Halk Kültürü Araştırması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• OĞUZ, Öcal (2009). “Somut Olmayan Kültürel Miras ve Kültürel İfade Çeşitliliği”. Milli Folklor, 89, 6-12.
• OĞUZ, Öcal (2013). “Terim Olarak Somut Olmayan Kültürel Miras”. Milli Folklor, 100, 5-13.
• SARUHAN, Gülsüm Eda (2012). Kentsel Markalaşma Sürecine Kültür Turizminin Etkisi: Antakya (Hatay) Örneği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• SÜRÜCÜOĞLU, Metin Saip ve ÖZÇELİK, Ayşe Özfer (2008). “Türk Mutfak Ve Beslenme Kültürünün Tarihsel Gelişimi”. 38. İcanas Kongresi Bildirileri, Maddi Kültür III. Cilt, 1289-1310, Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları.