TRANSFERRING EMBROIDERED TOWEL SAMPLES FOUND IN KONYA ETNOGRAPHY MUSEUM TO GARMENT ACCESSORY DESIGNS

Yıl 2020, Cilt: 13 Sayı: 29, 329 - 345, 15.03.2020

Kezban Sönmez Hale Avcı Yılmaz

https://doi.org/10.12981/mahder.688162

Öz

Turkish culture has a very rich history. In this richness,
the art of embroidery has an important place. Embroidery in different sources;
It is defined as the art of ornament, which made in various types and colors,
with the help of needles and similar tools on fabrics or leather of various
thicknesses, using yarn or materials such as glitter, purl, sequins, beads and
ribbons, in flat or embossed form.

Embroidered towels which found rich samples in Turkish
embroidery, are known as handkerchief, cotton or linen towels used for eating
or drying hands.

Purpose of the research; To emphasize the place and
importance of the Turkish culture literature in the name of "peşkir"
and to determine the characteristics of the towel samples found in Konya
Ethnography Museum. In the next stage of the research; To ensure the sustainability
of the handkerchief samples included in the research by reinterpreting them
with clothing accessory designs.

In this research, qualitative research method was used.
While conducting the study, firstly a literature review was made on the
subject, publications related to the study area were scanned and general
information about embroidered towels was given. In the next stage of the
research, garment accessory designs were made by taking into account the form
and motifs on them using various computer programs, and the designed
accessories were dressed and colored in silhouette. As a result of the studies,
all data were compiled and analyzed and the result was tried to be reached.

Anahtar Kelimeler

Konya Etnogpahy Museum, culture, embroidery, towel, design

KONYA ETNOGRAFYA MÜZESİNDE BULUNAN İŞLEMELİ PEŞKİR ÖRNEKLERİNİN GİYSİ AKSESUAR TASARIMLARINA AKTARILMASI

Öz

Türk kültürü çok zengin bir geçmişe sahiptir. Bu zenginlik
içerisinde işleme sanatının önemli bir yeri vardır.  İşleme farklı kaynaklarda; çeşitli kalınlıkta
kumaşlar veya deri üzerine, iğne ve benzeri aletler yardımı ile, birçok cins ve
renkte iplik ya da sim, sırma, pul, boncuk ve şerit gibi malzemeler
kullanılarak, düz veya kabartılı şekilde yapılan süsleme sanatı şeklinde
tanımlanmaktadır.

Türk işleme sanatı içerisinde zengin örnekleri bulunan
işlemeli peşkirler ise yemek yerken veya el kurulamak için kullanılan, mendil biçiminde,
pamuk ya da keten havlu olarak bilinmektedir.

Araştırmanın amacı; “peşkir” adı ile literatüre geçmiş
işlemelerin Türk Kültüründeki yerini ve önemini vurgulamak ve Konya Etnografya
Müzesinde bulunan peşkir örneklerine ait özellikleri belirlemektir. Çalışmanın
bir diğer amacı; araştırma kapsamına alınan peşkir örneklerini giysi aksesuar
tasarımları ile yeniden yorumlayarak sürdürülebilirliğine katkı sağlamaktır.

Bu araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır.
Çalışma yürütülürken öncelikle konu ile ilgili literatür taraması yapılmış,
çalışma alanı ile alakalı yayınlar taranarak, işlemeli peşkirlerle ilgili genel
bilgiler verilmiştir. Araştırmanın bir sonraki aşamasında, çeşitli bilgisayar
programları kullanılarak peşkirlerin formu ve üzerindeki motifler dikkate alınarak
giysi aksesuar tasarımları yapılmış, tasarlanan aksesuarlar siluete giydirilmiş
ve renklendirilmiştir. Çalışmalar sonucunda tüm veriler derlenerek analiz
edilmiş ve sonuca gidilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Konya Etnografya Müzesi, kültür, işleme, peşkir, tasarım

Kaynakça

• Anonim (1982). “Peşkir”. Resimli Ansiklopedik Büyük Sözlük, İstanbul: Ansiklopedik Yayıncılık, 1705.
• AYVERDİ, İlhan (2008). Asırlar Boyu Tarihi Seyri İçinde Misalli Büyük Türkçe Sözlük, İstanbul: Mas Matbaacılık, 2529.
• BARIŞTA, Örcün (1984). Türk İşleme Sanatı Tarihi. Ankara: Gazi Üniversitesi Yayınları.
• BARIŞTA, Örcün (1999). Osmanlı İmparatorluğu Dönemi Türk İşlemeleri. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• BAŞBUĞ, Semiha (1964). Türk İşlemeleri. İstanbul: Ceylan Yayınları Matbaası.
• BERKER, Nurhayat (1974). “ Türk İşlemeleri “. Sanat Dünyamız, 2, 2- 11.
• BERKER, Nurhayat (1977). “İşlemeli Kavuk Örtüleri”. Sanat Dünyamız, 11, 10- 14.
• BERKER, Nurhayat (1980). “Türk El İşlemelerinde Semboller”. Sanat Dünyamız, 20, 32- 36.
• BERKER, Nurhayat ve DURUL, Yusuf (1983). Türk İşlemelerinden Örnekler. İstanbul: Apa Ofset Basımevi.
• EYUBOĞLU, İsmet Zeki (1995). Türk Dilinin Etimoloji Sözlüğü. İstanbul: Sosyal Yayınlar, 555.
• GÖNÜL, Macide (1971).” Türk Nakış ve İşlemeleri”. Türk Folklor Araştırmaları, 13, 6140- 6144.
• GÖNÜL, Macide (1973). Türk El İşleri Sanatı XVI- XIX. Yüzyıl. Ankara: İş Bankası Kültür Yayınları Sanat Dizisi 13.
• ÖVÜÇ, Refia (1986). Türk İşleme Desenleri. İstanbul: Akbank Yayınları.
• PÜSKÜLLÜOĞLU, Ali (2012). Türkçe Sözlük. Ankara: Arkadaş Yayınevi.
• SÖZEN, Metin ve TANYELİ, Uğur (1986). Sanat Kavram ve Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• SÖZEN, Metin ve GÜNER, Şemsi (1998). Geleneksel Türk El Sanatları. İstanbul: Hürriyet Gazetecilik ve Matbaacılık.
• SÜRÜR, Ayten (1976). Türk İşleme Sanatı. İstanbul: Apa Ofset Basımevi.
• TANSUĞ, Sabiha (1996).“Anadolu Elişlerinde Bin Bir Motifli Uçkurlar”. Kültür ve Sanat, 30, 24 -27.
• TANSUĞ, Sabiha (2003). “Dokumanın Hası Peşkir”. Skylife Dergisi, 239, 82-92.
• TUNCAY, Esin ve diğerleri (1995). Maraş İşi- Türk İşi- Tel Kırma. Konya: Selçuk Üniversitesi Mesleki Eğitim Fakültesini Yaşatma ve Geliştirme Vakfı Yayını.
• ÜNAL, İsmail (1956). “ Türk İşlemeleri”. Türk Etnografya Dergisi, 1, 83- 85.