THE VIEW OF THE MINIATURES ON MENTEŞE SANJAK IN THE RHODES CAMPAIGN

Yıl 2020, Cilt: 13 Sayı: 30, 809 - 826, 15.06.2020

Ömür Koç

Öz

The second major expedition of Suleyman the Magnificent after he
ascended the throne was the Rhodes Campaign. On the expedition route from
İstanbul to Marmaris, the sultan and the army passed through many important
settlements, towns, mosques, madrasahs, inns, baths, ranges, rives, passages
and bridges. Some of these have been on the expedition routes of the army
before and after and they have been transferred to us, especially from the
brush of the knocker Matrakçı Nasuh. The most important resource about the
expedition was the historical diary, and the source used for some issues that
were not included in the diary was the travel book written by Evliya Çelebi.
The topics are organized taking into account the techniques, style and
documentation features of the miniature. Historical, topographic miniatures in
the Sanjak of Muğla and its surroundings, where the Ottoman Empire was ruled
for seven months during the expedition, have not been studied before. In
addition to the historical document features, the miniatures included in the
article are expected to be a source for the next periods and today’s miniature
art, directing the artists and researchers to new topics that have not been
addressed before. 

Anahtar Kelimeler

Rhodes Champaing, miniature, Kanunî, Menteşe, artist

RODOS SEFERİ’NDE MENTEŞE SANCAĞI MİNYATÜRLERİNE BAKIŞ

Öz

Kanuni Sultan Süleyman’ın tahta çıktıktan sonraki
ikinci büyük seferi Rodos Seferi’dir. İstanbul’dan Marmaris’e kadarki sefer
güzergâhı üzerinde Padişah ve ordu birçok önemli yerleşim yerleri, kasaba,
cami, medrese, han, hamam, menzil, geçit, nehir ve köprüden geçmiştir.
Bunlardan bazıları daha önce ve sonrası ordunun sefer güzergâhları üzerinde yer
almış ve özellikle Nakkaş Matrakçı Nasuh’un fırçasından bize
aktarılmışlardır.  Nakkaşların kaynak
eserlerine de yer verilmiştir. Seferle ilgili en önemli kaynak, yazma ruzname
günlükleri, ruznamenin yer vermediği bazı konular için başvurulan kaynak, daha
sonra tarihli Evliya Çelebi’nin yazdığı seyahatname olmuştur. Konular,
minyatürün teknikleri, üslup özellikleri ve belgeleme özellikleri göz önünde
bulundurularak tasarlanmıştır. Sefer süresinde Osmanlı Devleti’nin yaklaşık
yedi ay yönetildiği Muğla Sancağı ve çevresi konulu daha önce tarihi, topograf
özellikli minyatürler yapılmamıştır. Muğla Sancağı ile ilgili örnek minyatürler
ilk örnekleri teşkil etmektedir. Makale de yer verilen minyatürler tarihi belge
özelliklerinin yanında günümüz minyatür sanatı ile ileriki dönemlere kaynak
olması; nakkaşları, sanatçıları ve araştırmacıları ele alınmamış yeni konulara
ele almaya yönlendirmesi umulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Rodos Seferi, minyatür, Kanuni, Menteşe, nakkaş

Kaynakça

• Çağman, F., Z. Tanındı (1979). Topkapı Sarayı Müzesi İslam Minyatürleri, Tercüman Sanat ve Kültür Yayınları, İstanbul. Çınar, A.A. (2010). Muğla Karabağlar Yaylası (Tarih Toplum ve Kültür). Muğla Belediyesi Kültür Yayınları, Muğla. Rende, G. (1997), Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi (Yapı-Endüstri Merkezi Yayınları), İstanbul, YEM Yay. 2 Cilt, 1268-1271. Ertaş, M. Y. (2017), Kılıçaslan Hacer, “Rodos’un Fetih Günlüğü Kanuni Sultan Süleyman’ın Rodos Seferi Ruznamesi, Akademik İncelemeler Dergisi (Journal of Academic Inquiries) Cilt:12, S. 1. Evliya Çelebi b. Derviş Mehemmed Zıllî, (2005), Evliya Çelebi Seyahatnamesi, (hzl. Yücel Dağlı-Seyit Ali Kahraman, Robert Dankoff). Yapı Kredi Yayınları, İstanbul. Broşür (2017). Kanuni Yolu Sultan Süleyman’ın Rodos Seferi Proje Harita Broşür, Muğla İl Kültür Müdürlüğü Yay. Önal, M. N. (2003). Muğla Efsaneleri (Araştırma-İnceleme), Muğla Üniversitesi Yayınları, Muğla, 2003. Tezcan, N. (2009). Seyahatname, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 37, 16-19. Uzunçarşılı, İ. H. (tarihsiz), Büyük Osmanlı Tarihi, 7. bs., Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih. Kurumu Yayınları, C. II. 313-314. Yiğit, A. (2009), XVI. Yüzyıl Menteşe Livası Vakıfları (338 Numaralı Mufassal Evkâf Defteri H.970/M.1562). Barış Platin Kitabevi, Ankara. Yurdaydın, H. G. (1976). Nasühüs-Silahi Matrakçı Beyan-ı Menezil-i Sefer-i Irakeyn-i Sultan Süleyman Han, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.