19. YÜZYIL RUS EDEBİYATINDA KADINLARIN DERGİCİLİK FAALİYETLERİ

Yıl 2021, Cilt: 14 Sayı: 34, 708 - 720, 10.06.2021

Güneş Sütcü

https://doi.org/10.12981/mahder.871213

Öz

Rus edebiyatı tarihinde kadınların ilk defa II. Yekaterina döneminde (1762-1796) özgürleşme sürecine dahil oldukları gözlenir. Bu duruma bağlı olarak kadınlar gerek düzyazı gerek şiir alanında yaptıkları çevirilerin yanısıra, özgün eserler de ortaya koyarlar. 19. yüzyılın başlarına gelindiğinde kadınların kültürel aydınlanma konusunda önemli roller üstlendikleri görülür. Kadınların edebi faaliyetlerinde gözlenen gelişim, dergicilik faaliyetlerine de sirayet eder. Bu bağlamda çalışmada 19. yüzyıl Rus edebiyatında kadınların dergicilik faaliyetleri kronolojik olarak incelenmektedir. Yaşanan sosyo-kültürel olayların dönem edebiyatına yansımaları göz önünde bulundurularak yapılan incelemede, 18. yüzyılın son çeyreğinde ilk kadın dergisinin faaliyet göstermeye başladığı, kadınların dergicilik faaliyetlerinin 19. yüzyılın ilk yarısında oluşum ve gelişim süreci evresinde olduğu, ikinci yarısında ise yükselme evresine geçildiği anlaşılmıştır. Bununla birlikte kadınların tekelinde yürüyen edebiyat salonlarının dönem edebiyatının gelişim sürecinde oynadığı role dikkat çekilmiştir. Bu anlamda edebiyat salonu buluşmalarına dönemin önemli kadın yazar ve şairlerinden Z.A.Volkonskaya, A.P.Yelagina, Ye.P.Rostopçina ve K.K.Pavlova gibi isimlerin ev sahipliği yaptıkları görülmüştür. Çalışmanın sonucunda aydınlanmacı ruhu benimsemiş kadınların yürüttükleri dergicilik faaliyetleriyle 19. yüzyıl Rus edebiyatının gelişim sürecine sağladıkları katkılar ve oynadıkları roller gösterilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

19. yüzyıl Rus edebiyatı,, kadın yayıncı, dergi, yayın, faaliyet

IN 19TH CENTURY RUSSIAN LITERATURE JOURNALISM ACTIVITIES OF WOMEN

Öz

It is observed that women were involved in the liberation process for the first time in the history of Russian literature during the reign of Yekaterina II (1762-1796). Depending on this situation, women produce original works in addition to their translations in the field of both prose and poetry. By the beginning of the 19th century, it is seen that women played an important role in cultural enlightenment. The development observed in women's literary works also affects journal publishing activities. In this context, journal publishing activities of women in 19th century Russian literature are examined chronologically. Considering the reflections of the socio-cultural events experienced on the literature of the period, it is understood that the first women's journal started to operate in the last quarter of the 18th century, women's journal publishing activities were in the formation and development process in the first half of the 19th century, and increased in the second half. In addition to this, the role played by the literature halls, which are under the monopoly of women, in the development of the literature of the period was pointed out. In this sense, it has been observed that names such as Z.A.Volkonskaya, A.P.Yelagina, Ye.P.Rostopçina and K.K.Pavlova. In the conclusion part of the study, it is tried to show the contributions and roles of women who have adopted the spirit of enlightenment to the development process of Russian literature in the 19th century with their journal publishing activities.

Anahtar Kelimeler

19th century Russian literature, woman publisher, journal, publishing, activity

Kaynakça

• Bannikov, N. V. (1979). Vstup. st. i. biografiçeskiye oçerki v knige “Russkiye poetessı XIX veka”. M.: İzdateltsvo Sovetskaya Rossiya.
• Faynşteyn, M. Ş. (1989). Pisatelnitsı puşkinskoy porı. İstoriko-literaturnıye oçerki. L: İzdateltsvo Nauka.
• İnanır, E. (2008). XVIII. yüzyıl Rus edebiyatı - I. Petro ve II. Katerina’nın kanatları altında. İstanbul: İskenderiye.
• Klimova, D. M. (1963). O russkoy jurnalistike. Literaturnoye nasledstvo, Tom: 71, 311-330.
• Konyukova, M. L. (2019). Jenskaya jurnalistika v Rossii XIX. veka: temı i problemı. Art logos, No: 1(6), 31-38.
• Lapşina, G. S. (2012). Jenskoye litso russkoy jurnalistiki. M.: İzdateltsvo Media Mir.
• Lapşina, G. S. (2015). Fenomen jenşını v istorii russkoy jurnalistiki. Vestnik Moskovskogo Universiteta, Seriya 10, Jurnalistika, No: 6, 178-192.
• Lapşina, G. S. (2019). İstoriya russkoy jurnalistiki. Vtoroya polovina XIX veka. M: Aspekt Press.
• Lihaçeva, Ye. O. (1890). Materialı dlya istorii jenskogo obrazovaniya v Rossii (1086-1796). SPb.: Tipografiya M. M. Stasyuleviça.
• Olcay, T. (2013). Rus edebiyatında doğalcı okul. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi.
• Piyetrov-Ennker, B. (2005). “Novıye lyudi” Rossii. Razvitiye jenskogo dvijeniya ot istokov do Oktyabrskoy revolyutsii.” M.: İzd-vo Ros. gumanit.un-ta.
• Prohorova, İ. Ye. (2016). Russkaya jurnalistika XVIII-XIX vekov i gendernıy analiz: vozmojnosti, zadaçi, “syujetı”. Vestnik Moskovskogo Universiteta, Seriya 10, Jurnalistika, No: 5, 130-143.
• Smeyuha, V. V. (2011). Oteçestvennıye jenskiye jurnalı: istoriko tipologiçeskiy aspekt: monografiya. Rostov-na-Donu: İzdatelstvo SKNTS VŞ YUFU.
• Stayts, R. (2004). Jenskoye osvoboditelnoye dvijeniye v Rossii. Feminizm, nigilizm i Bolşevizm. 1860-1930. M.: İzdatelstvo Rossiyskaya Politiçeskaya Entsiklopediya.
• Sütcü, G. (2019). Çağdaş Rus edebiyatında L. Ulitskaya, L. Petruşevskaya ve T. Tolstaya’nın öykü sanatı. İstanbul: Hiper Yayın.
• Titareva, L. D. (2015). Jenskaya proza kak fenomen sovremennoy rossiyskoy kulturı (na primere zabaykalskogo kraya). Kandidat kulturologii. Çita: Zabaykalskiy gosudartvennıy universitet.
• Üçgül, S. (2017). 18. ve 19. yüzyıl Rusya’sında sosyalleşme mekanları: Kadın edebiyat salonları. II. Uluslararası Sosyal Bilimler Sempozyumu, C. 1, 19-28, Alanya, Türkiye.