EVALUATION OF SOUVENIRS AS A CULTURAL OBJECT: CASE OF KONYA

Yıl 2021, Cilt: 14 Sayı: 35, 1092 - 1103, 15.09.2021

Emine Nas , Mitat Kandemir

https://doi.org/10.12981/mahder.958201

Cited By: 1

Öz

Culture; It is a concept that creates and maintains the material and spiritual values created by societies throughout history. One of the most important conductors influencing the concept of culture, which is nourished by the characteristic features of the life cycle of nations and giving it a unique quality, is the society's perspective on art. Social interactions, economy and geographical features play an active role in the formation of art values of societies. Each country's unique art school is a reflection of its culture. In this context, the Anatolian Seljuk period has a rich art spectrum. The art school of the Seljuk period has developed within the scope of architecture and handicrafts and exhibits a rich profile including ceramics, wood, stone, textile, glass, metal, book decoration arts. The ornamental features and design style used in the branches of art formed the naive identity of the Anatolian Seljuk art. In this context, the city of Konya, as the capital of the Anatolian Seljuk state, contains many of these movable and immovable cultural assets. Especially Mevlâna and Mevlevi, which has cultural importance with the unity of belief, art and philosophy, has been a driving force in Konya's prominence with its handicraft productions and products containing cultural elements on a global scale. This handicraft product group, which is very effective in the tourism activity of the region and in which cultural codes are transferred, has the mission of being a "promotion and transfer" tool for Konya tourism, especially in the winter months. In the study, within the sample determined under the title of "Evaluation of Souvenirs as a Cultural Object: The Case of Konya", the feature of handicraft products as "cultural objects" in commercial platforms and their design values were tried to be examined. In this context, it has been evaluated what kind of a design language the souvenirs in the current market exhibit under the influence of cultural indicators.

Anahtar Kelimeler

Seljukian, Konya, handicrafts, culture, souvenirs

HEDİYELİK EŞYALARIN BİR KÜLTÜR OBJESİ OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ: KONYA ÖRNEĞİ

Öz

Kültür; tarih sürecinde toplumların yarattığı maddi ve manevi değerleri oluşturan ve süreklilik arz eden bir kavramdır. Milletlerin yaşam döngüsü içindeki karakteristik özellikler ile beslenen kültür kavramını etkileyen ve özgün nitelik kazandıran en önemli iletkenlerden biri de toplumun sanata bakış açısıdır. Sosyal etkileşimler, ekonomi ve coğrafi özellikler toplumların sanat değerlerinin oluşumunda etkin rol oynamaktadırlar. Her ülkenin özgün sanat ekolü, kültürünün bir yansımasıdır. Bu çerçevede Anadolu Selçuklu dönemi zengin bir sanat yelpazesine sahiptir. Selçuklu dönemi sanat ekolü mimari ve el sanatları bünyesinde gelişim göstererek seramik, ağaç, taş, tekstil, cam, metal, kitap süsleme sanatları olmak üzere zengin bir profil sergilemektedir. Sanat dallarında kullanılan süsleme özellikleri ve tasarım üslubu Anadolu Selçuklu sanatının naif kimliğini oluşturmuştur. Bu kapsamda Konya kenti Anadolu Selçuklu devletinin başkenti olma vasfı ile taşınabilir ve taşınmaz bu kültür varlıklarının birçoğunu bünyesinde barındırmaktadır. Özellikle inanç, sanat ve felsefe birlikteliği ile kültürel öneme sahip Mevlâna ve Mevlevilik unsuru, Konya kentinin küresel ölçekte kültürel öğeler taşıyan el sanatı üretimleri ve ürünleri ile öne çıkmasında itici bir güç olmuştur. Bölgenin turizm hareketliliğinde oldukça etkili olan ve kültürel kodların aktarıldığı bu el sanatı ürün grubu özellikle kış aylarında olmak üzere Konya turizmi için bir “tanıtım ve aktarım” aracı olma misyonu taşımaktadır. Çalışmada, “Hediyelik Eşyaların Bir Kültür Objesi Olarak Değerlendirilmesi: Konya Örneği” başlığı altında belirlenen örneklem dahilinde el sanatı ürünlerinin ticari platformlarda “kültürel nesne” olma özelliği ve tasarım değerleri incelenmeye çalışılmıştır. Bu kapsam içinde mevcut piyasada yer alan hediyelik eşyaların kültürel göstergeler etkisinde nasıl bir tasarım dili sergilediği değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Selçuklu, Konya, el sanatları, kültür, hediyelik eşya.

Kaynakça

• Akbaş, D. N. (2016). Kültür endüstrisi bağlamında Mevlana’nın yeniden üretimi. İstanbul: Doğuş Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İletişim Bilimleri Anabilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Akyürek, S. - Özdemir, Ö. (2019). Kırsal turizmde turistik ürün olarak hediyelik eşyaların değerlendirilmesi. 8. Ulusal Kırsal Turizm Kongresi Tam Metin Kitabı, 193-204, Muğla-Bodrum.
• Altun, E. - Çınar, K. (2019). İnanç turizmi kapsamında Mevlana Müzesi’ni ziyaret eden turistlerin seyahat motivasyonları üzerine bir araştırma. Necmettin Erbakan Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 1 (1), 14-42.
• Aydın, M. (2013). Güncel kültürde temel kavramlar. 2. b., İstanbul: Açılım Kitap, Pınar.
• Barışta, H. Ö. (2000). Konya'nın Osmanlı İmparatorluğu dönemi el sanatları. Uluslararası Kuruluşunun 700. Yıldönümüne Bütün Yönleri İle Osmanlı Devleti Kongresi, 833-845, Konya: Selçuk Üniversitesi.
• Çubukçu, A. (1994). Kültür ve politika. İstanbul: Evrensel Basım Yayıncılık.
• Doğan, E. T. (2012). Zanaatkârlığın günümüzde yeniden yorumlanması: Yeni zanaatkârlık mı?. Çalışma İlişkileri Dergisi, 3 (1), 67-85.
• Ersoy, N. F. - Bacaksız, P. (2017) Ürün tasarımının tüketicinin ürüne yönelik tutumları üzerine etkisi: A markası tüketicileri üzerine bir uygulama. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (18), 120-139.
• Güney, S. (2006). Davranış bilimleri. Ankara: Nobel.
• Kayalı, S. (2020). Kültür endüstrisi ve Mevlana kapitalizmi. Nosyon: Uluslararası Toplum ve Kültür Çalışmaları Dergisi, S. 6, 88-98.
• Konya Ekonomi Raporu (2020). Sivil toplum kuruluşları. 155-161, Konya: Konya Ticaret Odası.
• Küçükerman, Ö. (1996). Endüstri tasarımı/endüstri için ürün tasarımında yaratıcılık. İstanbul.
• Miller, D. (1994). Artefacts and the meaning of things. Companian Encyclopedia of Anthropology, (Ed.: Tim. Ingold), 396-419, London: Routledge.
• Nas, E. - Çelebilik, G. (2011). Mevlevî kültüründeki imgelerin çağdaş tasarımlarda kullanımı. 1. Sanat ve Tasarım Eğitimi Sempozyumu Dün-Bugün-Gelecek, 268-271, Ankara.
• Saeterstal, T. (1999) Symbols of cultural identity: A case study from Tanzania, African Archeological Review, Vol 16 No 2. 121-135.
• Sarı, Ö. (2013). Kent markalamasında Konya ve Mevlana örneği. İdealkent Kent Araştırmaları Dergisi, S. 8, 170-179.
• URL-1: https://okumuslarhediyelik.business.site/ (Erişim: 18.03.2021)
• URL-2:https://www.gezenticaner.com/2018/02/mevlana-sherikonyagezilecek-yerler-gezirehberi (Erişim: 18.03.2021)
• URL-3: http://www.yenimeram.com.tr/konyada-hediyelik-esyada-vuslat-bereketi-275223.htm (Erişim: 12.03.2021)
• URL-4: https://www.ruumee.com/kategoriler.aspx (Erişim: 12.03.2021)
• URL-5:www.googinet.com/firmayenidetay/hacizade-hediyelik-esya.jpg (Erişim: 12.03.2021)
• URL-6: https://www.ruumee.com/kategoriler.aspx (Erişim: 12.03.2021)
• URL-7:https://www.pusulahaber.com.tr/seb-i-arusun-gozde-hediyesi-mumla-donen-semazen-1120g.jpg (Erişim: 12.03.2021)
• URL-8: https://www.ruumee.com/kategoriler.aspx (Erişim: 12.03.2021)
• URL-9:https://www.etstur.com/letsgo/konya-tulum-peyniri-konya-gevregi/.jpg (Erişim: 12.03.2021)
• URL-10:https://www.kevsersekereme.com.tr/special-sekerleme-ve-pismaniye-cesitleri_13_tr_chtml.jpg (Erişim: 12.03.2021)
• URL-11:https://kvmgm.ktb.gov.tr/TR-43336/muze-istatistikleri.html (Erişim: 28.03.2021)
• URL-12:https://www.konyakultur.gov.tr/index.php?route=pages/pages&page_id= (Erişim: 24, 28.03.2021)
• URL-13:https://www.ntv.com.tr/galeri/seyahat/salgina-ragmen-bos-kalmadi-ste-2020de-en-cok-ziyaret-edilen-muze-ve-orenyerleri(Erişim: 28.03.2021)
• URL-14:https://www.zucder.org.tr/bilgi-bankasi/faq/turkiye-zuccaciye-sektoru-urungruplarina-gore-2020-yili-mayis-sonu-itibariyleihracatdegerledirmesi/ (Erişim: 02.04.2021)