Öz
There has been a lot of research on Pir Sultan and the Guild of Pir Sultan, his personality and his struggle. However, a part of his memorials has been handled by disconnecting them from the context of all other themes. These are the Guild of Pir Sultan in Tunceli/Dersim and the Pir Sultan Memorial Center in Azerbaijan. We have determined four important memorials while tracking Pir Sultan in the historical course. These are Sivas - Banaz, Tokat-Çambulak, Dersim-Hacılı and Ganja-Pir Sultan Memorial in Azerbaijan. There is sufficient literature on the first two of these memorials. However, our knowledge about the last two memorials is either limited or nonexistent. Pir Sultan was exiled before his execution and went to Iran-Ardabil, and after his return he lived in Dersim for 15 years in exile. The Domicile of Pir Sultan and the Guild of Pir Sultan, located today in Pülümür-Hacılı, dates back to his years of exile. Having a 500-year history, this Guild and Domicile constitute an important place in the culture of faith. The Pir Sultan Visitor Center, the Pir Sultan Mountains and the village of Pir Sultan, located in Azerbaijan-Ganja, also have a respected place in this region. These sacred places have their own creations, which are reflected in the Azerbaijani folk literature. Our research is based on the last two memorials. Commemorating Pir Sultan Abdal only within the surroundings of Sivas and Tokat will narrow down his space. Therefore, the research on Pir Sultan should be concentrated on the last two memorials as well. These last memorials are still untouched. Field research should be concentrated in this area. Archives should be re-examined in the context of these memorials.
Anahtar Kelimeler
Pir Sultan Pir Sultan in Hacili Pir Sultan in Azerbaijan djemevi Er Gaip
Kaynakça
- Avcı, A. H. (2004). Osmanlı gizli tarihinde Pir Sultan Abdal ve bütün deyişleri. Ankara: Barış Kitap.
- Avcı, A. H. (2008). Pir Sultan Ocağı. Türk Kültürü ve Hacı Bektaşi Veli Araştırma Dergisi, S. 46, 77-96.
- Avcı, A. H. (2012). Bize de Banaz’da Pir Sultan derler. Ankara: Cumhuriyet Kitapları.
- Boratav, P. N. - Fıratlı, H. V. (1943). İzahlı halk şiiri antolojisi. Ankara: Maarif Vekaleti.
- Cengiz, D, (2005), Nevruz Bayramı Merasiminin Azerbaycan ve Türkiye’de İcrası ve Melo-poetik Esaslarının Hususiyetleri. Bakü, Yayımlanmamış Doktora Tezi.
- Cengiz, D. (2006). Pir Sultan’ın İzinde. Folklor ve Etnografya, Bakü.
- Cengiz, D. (2007). 2. Uluslararası Türk Kültürü Evreninde Alevilik ve Bektaşilik Bilgi Şöleni. Ankara.
- Cengiz, D. (2014). Kureyşan (Khuresu) Ocağının cem ritüeli ve ritüel musikisi. Tunceli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 5.
- Kaygusuz, İ. (1995). Alevilik, inanç, kültür, siyaset tarihi ve uluları. İstanbul: Alev,
- Yaman, A, (2006). Kızılbaş Alevi Ocakları. Ankara: Elips Kitap.
- Yıldırım, A. (2004). İnanç Önderleri Kongresi Bildirileri. Yol Dergisi, S. 16.
- Yurdatap, S. M. (1976). Pir Sultan Abdal. İstanbul: Sağlam Kitapevi.
- Aksüt, H. 06 Ekim 2013, http://www.demokrathaber.net/ (Erişim: 25.03.2016)
- Aksüt, H. https://www.dailymotion.com/video/x52zjq5, (Erişim: 25.03.2016)
Öz
Pir Sultan ve Pir Sultan Ocağı, onun kişiliği ve mücadelesi hakkında çokça araştırma yapılmıştır. Ancak onun bazı izlekleri bütün izleklerin bağlamından koparılarak ele alınmıştır. Bu izlekler: Tunceli/Dersim’de Pir Sultan Ocağı ve Azerbaycan’da Pir Sultan Ziyaretgahı. Tarihsel seyir içinde Pir Sultan’ın izini sürerken dört önemli izleğin olduğunu tespit ettik. Sivas- Banaz, Tokat-Çambulak, Dersim-Hacılı ve Azerbaycan’da Gence-Pir Sultan Ziyaretgahı. Bu izleklerin ilk ikisi hakkında yeterli literatür mevcuttur. Ancak son iki izlek hakkındaki bilgimiz ya sınırlı ya da yoktur. Pir Sultan idam edilmeden önce sürgün edilir. İran-Erdebil’e gider. Dönüşünde Dersim’de 15 yıl sürgün hayatı yaşar. Bugün Pülümür-Hacılı’da olan Pir Sultan Evi ve Pir Sultan Ocağı, Pir Sultan’ın sürgün yıllarından kalmadır. 500 yıllık geçmişi olan bu ocak ve ev Dersim inanç kültüründe önemli yer teşkil eder. Azerbaycan-Gence’de bulunan Pir Sultan Ziyaretgahı, Pir Sultan Dağları ve Pir Sultan köyü de bu bölgede saygın bir yere sahiptir. Bu kutsal mekânların Azerbaycan halk edebiyatına yansımış yaratıları vardır. Nitel araştırma yöntemi ile saha çalışması yapıp ve de literatür tarayarak, Pir Sultan’ı Sivas ve Tokat çevresi ile anmanın, onun alanını daralttığını düşünerek Pir Sultan’a dair araştırmaların son iki izlekte de yoğunlaşmasına dikkati çekmek istedik. Saha araştırmalarının bu alanda yoğunlaşması gerekir. Arşivler bu izlekler bağlamında yeniden incelenmelidir.
Anahtar Kelimeler
Pir Sultan hacılı ’da pir Sultan azerbaycan’da Pir Sultan cemevi er Gaip.
Kaynakça
- Avcı, A. H. (2004). Osmanlı gizli tarihinde Pir Sultan Abdal ve bütün deyişleri. Ankara: Barış Kitap.
- Avcı, A. H. (2008). Pir Sultan Ocağı. Türk Kültürü ve Hacı Bektaşi Veli Araştırma Dergisi, S. 46, 77-96.
- Avcı, A. H. (2012). Bize de Banaz’da Pir Sultan derler. Ankara: Cumhuriyet Kitapları.
- Boratav, P. N. - Fıratlı, H. V. (1943). İzahlı halk şiiri antolojisi. Ankara: Maarif Vekaleti.
- Cengiz, D, (2005), Nevruz Bayramı Merasiminin Azerbaycan ve Türkiye’de İcrası ve Melo-poetik Esaslarının Hususiyetleri. Bakü, Yayımlanmamış Doktora Tezi.
- Cengiz, D. (2006). Pir Sultan’ın İzinde. Folklor ve Etnografya, Bakü.
- Cengiz, D. (2007). 2. Uluslararası Türk Kültürü Evreninde Alevilik ve Bektaşilik Bilgi Şöleni. Ankara.
- Cengiz, D. (2014). Kureyşan (Khuresu) Ocağının cem ritüeli ve ritüel musikisi. Tunceli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 5.
- Kaygusuz, İ. (1995). Alevilik, inanç, kültür, siyaset tarihi ve uluları. İstanbul: Alev,
- Yaman, A, (2006). Kızılbaş Alevi Ocakları. Ankara: Elips Kitap.
- Yıldırım, A. (2004). İnanç Önderleri Kongresi Bildirileri. Yol Dergisi, S. 16.
- Yurdatap, S. M. (1976). Pir Sultan Abdal. İstanbul: Sağlam Kitapevi.
- Aksüt, H. 06 Ekim 2013, http://www.demokrathaber.net/ (Erişim: 25.03.2016)
- Aksüt, H. https://www.dailymotion.com/video/x52zjq5, (Erişim: 25.03.2016)
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Türk Halk Bilimi, Antropoloji, Bölgesel Çalışmalar |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 16 Mart 2022 |
| Gönderilme Tarihi | 15 Ekim 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 Cilt: 15 Sayı: 37 |
