ESKİŞEHİR’DE YAŞAYAN KIRIM TATAR TÜRKLERİNİN GEÇİŞ DÖNEMİ RİTÜELLERİ: DOĞUM, EVLENME VE ÖLÜM

Yıl 2022, Cilt: 15 Sayı: 40, 1426 - 1440, 18.12.2022

Pelin Demirçe Altıntaş Deniz Taşcı

https://doi.org/10.12981/mahder.1205792

Öz

İnsan hayatında üç önemli dönem bulunmaktadır. Bunlar doğum, evlenme ve ölüm’dür. Halkbilimde “Geçiş Dönemleri” adı verilen bu dönemler etrafında, pek çok tören gerçekleşmektedir. Bu törenlerin tekrarlanması ile geleneklerin oluşması ve geçmişte kaybolmasının önlenmesi aynı zamanda da gelecek nesillere aktarılması sağlanmaktadır. Eskişehir’de yaşayan Kırım Tatar Türklerinin bu dönemlerde gerçekleştirdiği törenlerin belirlenmesi amacı ile yapılan çalışma kapsamında 20 kaynak kişi ile gözlem ve görüşme teknikleri kullanılarak alan araştırması yapılmıştır. Görüşme yapılan kaynak kişilere ulaşmak için kartopu örnekleme tekniği kullanılmıştır. Alan araştırması sırasında görüşülen kaynak kişilerin verdiği bilgiler ışığında kendilerine ait gelenek-görenek, inanış ve adetlerin bugünkü inanış ve uygulamalar ile benzerlik taşıyıp taşımadığı ve gerçekleşen törenlerin halen devam edip etmediği saptanmaya çalışılmıştır. Sonuç olarak doğum ve ölüm geleneklerinin günümüzde de devam ettiği, evlenme için gerçekleştirilen pek çok törenin günümüzde artık kalmadığı tespit edilmiştir. Kırım Tatar Türkleri için büyük önem taşıyan “tepreş” geleneğinin ise Eskişehir ile birlikte Eskişehir dışında da başka illerde yaşayan Kırım Tatar Türkleri tarafından da halen devam ettiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kırım Tatar Türkleri, Geçiş Dönemleri, Doğum, Evlenme, Ölüm

Destekleyen Kurum

Anadolu Üniversitesi

Proje Numarası

AÜBAP: 1304E068

TRANSITION PERIOD CEREMONIES OF CRIMEAN TATAR TURKS LIVING IN ESKISEHIR: BIRTH, WEDDING AND DEATH

Öz

There are three important periods in human life. These are birth, marriage and death. Many ceremonies take place around these periods, which are called "Transitional Periods" in folklore. With the repetition of these ceremonies, it is ensured that traditions are formed and that they are not lost in the past, and that they are transferred to future generations at the same time. Within the scope of the study carried out with the aim of determining the ceremonies performed during these periods by the Crimean Tatar Turks living in Eskişehir, a field study was conducted with 20 source people using observation and interview techniques. Snowball sampling technique was used to reach the interviewees. In the light of the information given by the interviewees during the field research, it has been tried to determine whether their traditions, customs, beliefs and customs are similar to today's beliefs and practices and whether the ceremonies that took place are still continuing. As a result, it has been determined that the birth and death traditions continue today, and many ceremonies for marriage no longer exist today. It has also been determined that the tradition of "tepreş", which is of great importance for the Crimean Tatar Turks, still continues by the Crimean Tatar Turks living in Eskişehir and other provinces other than Eskişehir.

Anahtar Kelimeler

Crimean Tatar Turks, Transition period, Birth, Wedding, Death

Proje Numarası

AÜBAP: 1304E068

Kaynakça

• Referans1 Altun, M. F. (1334/1918). Kırımlıların Kırım’da ve Anadolu’da çiftçiliği. Kırım Mecmuası, 7.
• Referans2 Ana Britannica genel kültür ansiklopedisi. C. 20, Ana Yayıncılık.
• Referans3 Baskan, Lexikon alfabetik genel kültür ansiklopedisi. (1984). İstanbul: Baskan Yayınları.
• Referans4 Bayraktar, Z.-Saçkesen, A. (2012). Eskişehir Kırım Tatar Türklerinde tepreş şenlikleri. The Journal of Academic Social Science Studies, 5(1), 49-61.
• Referans5 Büyük Larousse sözlük ve ansiklopedisi. İstanbul: Interpress Basın ve Yayıncılık A.Ş.
• Referans6 Hayat ansiklopedisi. C. 6, İstanbul: Hayat Yayınları.
• Referans7 Karpat, K. H. (2003). Osmanlı nüfusu (1830-1914), demografik ve sosyal özellikleri. (Çev.: Bahar Tırnakçı), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Referans8 Kırımer, H. (2015). Kırım şarkı sözleri, şınları, takmak, mane ve şiirleri. Eskişehir: Eskişehir Tepebaşı Belediyesi.