AİLE İÇİ KADINA YÖNELİK ŞİDDETİN SOSYAL VE KÜLTÜREL DİNAMİKLERİ

Yıl 2023, Cilt: 16 Sayı: 44, 1688 - 1700, 20.12.2023

Süheyla Sarıtaş

https://doi.org/10.12981/mahder.1379787

Öz

Şiddet, bugün insanlığın en ciddi küresel bir sorunudur. Bu kavramın sevgi, saygı, şefkat, fedakârlık, merhamet, dayanışma gibi aile ile özdeşleşen kurum ile bir araya gelmesi oldukça rahatsız edicidir. Çünkü aile tüm dünyada, kültürel farklılıklara ve değişmelere rağmen halen sıcaklık, huzur, annelik, babalık, aşk, sadakat, koruma, dayanışma gibi olumluluk içeren pek çok kavramı ve duyguyu bünyesinde taşıyan bir kurumdur. Aile içi şiddet, aile içindeki bireylerden özellikle fiziksel, duygusal, sosyal ve maddi anlamda en zayıf olana ve çoğunlukla kadına yönelik şiddet türüdür. Aile içinde şiddete en fazla maruz kalan kadınlar, bugün akademik çalışmaların da konusu haline gelmiştir. Kadınlar ev içinde şiddetin farklı biçimleri ile karşı karşıya gelirler. Tüm bu eylemler kadınların fiziksel, psikolojik ve sosyal açılardan bütünlüğünü, dengesini bozar ve onlara zarar verir. Çalışmada bugün toplumsal yaşamın hemen yerinde var olan kadınların “özel alan” olarak nitelendirilen ev içinde yaşadıkları şiddetin toplumsal ve kültürel boyutlarını ortaya koymayı amaçladık. Bu amaçla öncelikle çalışmada şiddet olgusundan, aile içi kadına yönelik şiddetten söz edilecektir. Araştırmanın son kısmında ise aile içi kadına yönelik şiddetin önlenmesine dair çeşitli çözüm önerilerine yer verilecektir.

Anahtar Kelimeler

aile içi şiddet, kadın, ataerkil yapı, toplumsal cinsiyet, kültür

Etik Beyan

Bu makale Etik Kurul Belgesi gerektirmemektedir./This article does not require an Ethics Committee Approval.

SOCIAL AND CULTURAL DYNAMICS OF DOMESTIC VIOLENCE AGAINST WOMEN

Öz

Violence is the most serious global problem of humanity today. It is quite disturbing that this concept is used together with family that is identified with this institution such as love, respect, compassion, sacrifice, mercy and solidarity. In spite of the fact that there are some differences and changes throughout the world, family is still a fundamental institution which contains so many terms and feelings such as warmth, peace, motherhood, fatherhood, love, loyalty, protection and solidarity. They all contains many positive aspects in the world. Domestic violence is a type of violence against the weakest individuals in the family, especially in physical, emotional, social and material terms, and mostly against women. Women, who are most exposed to domestic violence, have become the subject of academic studies today. Women face different forms of violence at home. All these actions disrupt the integrity and balance of women and harm them physically, psychologically and socially. In the study, we aimed to reveal the social and cultural dimensions of the violence in “private space” experienced by women who are in the immediate part of social life today. Our goal is to mention first about the phenomenon of violence and domestic violence against women in this study. Later we will focus on various suggestions about solutions for preventing domestic violence against women in the research.

Anahtar Kelimeler

domestic violence, woman, patriarchy, gender, culture

Kaynakça

• Altınay, A.G - Arat, Y. (2007). Türkiye’de kadına yönelik şiddet araştırma raporu. Ankara: Tübitak.
• Aluş, Y. (2015). Kültürel ve toplumsal gerçekliğimiz açısından aile anlayışlarının ve Türk ailesinin değerlendirmesi. PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(1), 15-24. Aydın, M. (2013). Toplumsal yapı ve kurumlar. Sosyolojiye Giriş, (ed.: İ. Çapcıoğlu-H. Beşirli), 114-138, Ankara: Grafiker Yayınları.
• Badinter, E. (2017). Kadınlık mı annelik mi?. (çev.: Ayşen Ekmekçi), 3. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Başak, S. (2013). Toplumsal cinsiyet. Sosyolojiye Giriş, (ed.: İ. Çapcıoğlu- H. Beşirli), 211-245, Ankara: Grafiker Yayınları.
• Bayhan, V. (2012). Beden sosyolojisi ve toplumsal cinsiyet. Doğu Batı Düşüncesi Dergisi, 63, 147-164.
• Bayhan, V. (2018). Toplumsal cinsiyet ve sağlık. Toplumsa Cinsiyet Sosyolojisi, (ed.: D. Şenol - H.E. Kaya), 191-216, İstanbul: Lisans Yayıncılık.
• Beşirli, H. (2013). Toplumsallaşma. Sosyolojiye Giriş, (ed.: İ. Çapcıoğlu- H. Beşirli), 191-211, Ankara: Grafiker Yayınları.
• Bhasin, K. (2003). Ataerkil sistem, “Erkeklerin dünyasında yaşamak.” (çev.: A. Coşkun), İstanbul: Kadav Yayınları.
• Bilton, T. vd. (2009). Sosyoloji. (çev.: Kemal İnal vd.), 2. Baskı, Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Bourdieu, P. (2018). Eril tahakküm. (çev.: B. Yılmaz), İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Burç, E. P. (2017). Sosyo-kültürel açıdan annelik ve kısırlık: Yerma ve Ana Hanım Kız Hanım tiyatro oyunlarının incelenmesi. Sosyal ve Beşerî Bilimler Araştırmaları Dergisi, 40, 13-24.
• Connel, R.W. (2006). Toplumsal cinsiyet ve iktidar toplum, kişi ve cinsel politika. (çev.: Cem Soydemir), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Çaha, Ö. (2017). Sivil kadın, Türkiye’de kadın ve sivil toplum. Ankara: Doğan Kitap.
• Çalışkan, H. - Çevik, E. İ. (2018). Kadına yönelik şiddetin belirleyicileri: Türkiye örneği. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 7(14), 218-233.
• Demir, A. (2022). Toplumsal Cinsiyet ve Aile. (İç.) Toplumsal Cinsiyet Sosyolojisi (Ed.). Olcay Tire ve Erkan Dikici, Konya: Eğitim Yayınevi.
• Develioğlu, F. (2010). Osmanlıca-Türkçe ansiklopedik lûgat. 26.Baskı, Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları.
• Dikeçligil, B. (2014) Aileye dair kabullerin ezber bozumu. Aile Sosyolojisi Yazıları, (ed.: Mustafa Aydın), İstanbul: Açılım Kitap.
• Dikici, E. (2020). Otorite ve güç ilişkisi bağlamında aile türleri. Aile Sosyolojisi Yazıları, (ed.: M.E. Dikici vd.), Konya: Eğitim Yayınevi.
• Dunkle, C.B. (2004). Close kin. USA: Paperbacks Publication.
• Harcar, T. vd. (2008). Kadına yönelik şiddet ve Türkiye’de kadına yönelik şiddetin durumu. Toplum ve Demokrasi Dergisi, 2(4), 51-70.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1988). İnsan ve insanlar. İstanbul: Evrim Basın-Yayım-Dağıtım. Kaptanoğlu, Y. İ. (2012). What puts women at risk of violence from their husbands? Findings from a large, nationally representative survey in Turkey. Journal of Interpersonal Violence, 27 (14), 2743-2769.
• KSGM (2008). Aile içi şiddetle mücadele el kitabı. Ankara. Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü.
• KSGM (2009). Türkiye’de kadına yönelik aile içi şiddet. Ankara: Elma Teknik Basım Yayıncılık.
• Kuzu, Ş. L. (2013). Toplumsal cinsiyet rejimi bağlamında aile ve aile içi şiddet. Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 6-27.
• McGee, C. (2000). Childhood experiences of domestic violence. London: Jessica Kingley Publisher.
• Özerkmen, N. - Gölbaşı, H. (2010). Toplumsal Bir Olgu Olarak Şiddet. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 15, 23-37.
• Şahiner, G. (2007). Toplumsal cinsiyet ve kadına karşı şiddetin kadınların üreme sağlığına ilişkin hizmetlerden faydalanmasına etkisi. Ankara: Gülhane Askeri Tıp Akademisi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Sancar, S. (2009). Erkeklik: İmkânsız iktidar-Ailede, piyasada ve sokakta erkekler. İstanbul: Metis Yayınları.
• Sarı, Ö. (2013). Aile kurumu ve ailenin tanımı. Sistematik Aile Sosyolojisi, (ed.: Mustafa Aydın), Konya: Çizgi Kitabevi.
• Sayın, Ö. (1990). Aile sosyolojisi, ailenin toplumdaki yeri. İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.
• Şenol, D. (2022). Körfezin Sarıkızları: Edremit Körfezi ve civarında alanda çalışan kadınlar üzerine nitel bir çalışma. Ankara: Net Kitaplık.
• Uluocak, Ş. vd. (2014). Kadına yönelik şiddetin önlenmesinde stratejik bir başlangıç noktası: Partner şiddeti. International Journal of Human Science, 11(2,), 362-387.
• Ünal, F. (2008). Ailede çocuk istismarı ve ihmali. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12, 9-18.
• Walby, S. (1990). Introduction. Theorizing Patriarchy. Basic Blackwell.
• Yıldırım, A. (1998). Sıradan şiddet. İstanbul: Boyut Yayınevi.
• Yılmaz, E. (2013). Ekonomik sömürü ve şiddet mağduru çocuklar: Sokakta çalıştırılan çocuklar sorunu. Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 2.