TÜRK EL SANATLARINDA ARTİSTİK EL SANATLARI VE GELENEKSEL EL SANATLARI ARASINDA Kİ BAĞLAM

Yıl 2024, Cilt: 17 Sayı: 45, 264 - 274, 18.03.2024

Mihrinaz Söyük Güven

https://doi.org/10.12981/mahder.1335601

Öz

Kaynağını insanoğlunun binlerce yıllık birikiminden alan el sanatları, zamanla modern çağa ayak uydurup bir değişim dinamiği içerisinde yerini almıştır. Önemli bir kültürel miras kaynağı olan ve ait olduğu toplumda şekillenerek günümüze kültürel miras ürünü olarak ulaşan el sanatları, oldukça önemli bir gelir alanı oluşturmaktadır. Anadolu toprakları üzerinde geçmişte var olmuş birçok uygarlığın birikimlerinden elde edilen ürünler, ekonomik işlevinin dışında kültürel miras işlevini de sürdürmektedir. Geleneksel kültürün el sanatları alanlarından olan yapma bebekçilik, geleneksel başlık, Keçecilik, sepetçilik, deri işçiliği, ahşap işçiliği, takı, dantel, oyalar vb. gibi sanat alanları ait olduğu toplumun sanatsal ve kültürel özelliklerini yansıtmaktadırlar. El sanatları malzeme ve teknik yönünden geleneksel yöntemlerin kullanılarak üretildiği ve ait olduğu toplumun geleneksel kültürünü yansıtan önemli ürünlerdir. Günümüzde bu ürünler artistik ve geleneksel olarak ayrışmaktadır.
Çalışmada, modern çağın getirisi olan sanayileşme ve popüler kültür ile üretilen artistik el sanatları ve kültür tarihi açısından gün geçtikçe yok olmaya maruz kalan geleneksel el sanatları arasında ki bağlam ele alınmıştır. Bu amaç doğrultusunda makaleler, kitaplar, tezler ve görsel veriler incelenmiş ve artistik el sanatları ve geleneksel el sanatları arasında bağlam örneklerle belirtilmiştir.Turkish handicrafts, which takes its source from the thousands of years of human experience, has taken its place in a dynamic of change by keeping up with the modern age over time. Handicrafts, which are an important source of cultural heritage and have been shaped in the society it belongs to, have reached today as a traditional cultural product and as a touristic product, today it constitutes an important income area. The Anatolia’n lands in the past continue their cultural heritage function apart from their economic function. Artifical dolls, traditional headdresses, felt making, basketry, leather work, wood and woodworking, jewelry, lace and needlework, which are among the handicrafts of the traditional culture, reflect the artisticand cultural characteristics of the society they belong to.
In the study, artsitic handicarfts produced with industrialization and popular culture, which are the returns of the modern age, and traditional handicrafts that are subject to extinction day by day in terms of cultural history are discussed. For this purpose, articles, boks, theses and visual data were examined and the context between artistic handicrafts and tarditional handicrafts, was indicated with examples.

Anahtar Kelimeler

El sanatları, geleneksel, kültür, modern

THE CONTEXT BETWEEN ARTISTIC CRAFTS AND TRADITIONAL CRAFTS IN TURKISH HANDICRAFTS

Öz

Abstract: Turkish handicrafts, which takes its source from the thousands of years of human experience, has taken its place in a dynamic of change by keeping up with the modern age over time. Handicrafts, which are an important source of cultural heritage and have been shaped in the society it belongs to, have reached today as a traditional cultural product and as a touristic product, today it constitutes an important income area. The Anatolia’n lands in the past continue their cultural heritage function apart from their economic function. Artifical dolls, traditional headdresses, felt making, basketry, leather work, wood and woodworking, jewelry, lace and needlework, which are among the handicrafts of the traditional culture, reflect the artisticand cultural characteristics of the society they belong to.
In the study, artsitic handicarfts produced with industrialization and popular culture, which are the returns of the modern age, and traditional handicrafts that are subject to extinction day by day in terms of cultural history are discussed. For this purpose, articles, boks, theses and visual data were examined and the context between artistic handicrafts and tarditional handicrafts, was indicated with examples.

Anahtar Kelimeler

Cultur, traditional, handicrafts, modern

Kaynakça

• Arlı, M. (1990). Köy el sanatları. Ankara: Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları.
• Bilgin N. (1990). Folklorik yapma bebekçilik. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Barışta, H. Ö. (2005). Türkiye Cumhuriyeti dönemi halk plastik sanatları. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Bulat, S. (2014). Bauhause tasarım okulu. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(1), 105-120.
• Demir, T. ve Dindar, B. (1997).Oyuncak ve turistik biblo. İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Basımevi.
• Etikan, S. (2020). Kırşehir el sanatları. Ankara: Gece Kitaplığı.
• Erden, O. (2016). Modern, çağdaş, güncel’in kısa tarihi. İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
• Güvenç, B. ( 2002). Kültürün abc’si. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Gezer, Ü (2019). Çağdaş sanat ve tasarım eğitiminde görsel tasarım öğe ve ilkeleri. Ulak Bilge Sosyal Bilimler Dergisi, 40, 595-614.
• Whitham, G. - Grant, P. (2018). Çağdaş sanatı anlamak (çev.: Tufan Göbekçin), İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
• Yücel, A., vd. (1993). Mimaride çağdaşlık sorunsalı. Geçmişiyle Geleceği Arasında Kıvranan Sanat-Çağdaşlık Sorunları, 9-40, İstanbul.
• Özdemir, M. ve Yetim, F. (1997). Türkiye’de el sanatları geleneği ve çağdaş sanatlar içindeki yeri sempozyumu bildirileri. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Özder, L. (1995). İç Anadolu bölgesi geleneksel kadın başlıkları ve çeşitli özellikleri. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi.