Öz
Köroğlu, Türk dünyası coğrafyasından bilinen ve anlatılmaya devam eden hikâyelerin başında yer alır. Yaşadığı ve yayıldığı coğrafya göz önüne alındığında Köroğlu pek çok varyanta diğer bir ifade ile “kol” adı verilen anlatmalara sahiptir. Tespit edilen her varyant –kol- halk bilimi araştırmaları için son derece kıymetlidir. Bu nedenle Köroğlu kollarının Türk halk anlatıları içerisinde önemli bir yeri vardır.
Sözlü ve yazılı kültür ortamlarından aktarılarak günümüze kadar gelen anlatılar toplumsal bellekte saklanır. Çalışmada halk anlatılarının incelenmesinde sıkça kullanılan yöntemlerden biri olan Axel Olrik’in “Halk Anlatıların Epik Yasaları”ndan hareketle Köroğlu’nun Bolu Beyi Kolu değerlendirilmiştir. Axel Olrik’e göre bireysel ve toplumsal kültürün izleri anlatılarda bilinçli veya bilinçsiz şekilde korunur. Yapılacak incelemelerle metinlerin arka planında saklanan bu izlerin açığa çıkarılabileceğini savunur. Bu görüşlerden hareketle anlatı içerisinde Axel Olrik’in epik yasalarının nasıl işlendiği ve bu yasalar ile hikâyenin uygunluğu incelenerek çalışmanın sonucunda Bolu Beyi Kolu’nun Axel Olrik’in epik yasalarına uygun olduğu tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Alptekin, A. B. - İçel, H. (2011). Batı versiyonlarında Köroğlu. Millî Folklor, 22 (91), 37-50.
- Alptekin, M. (2018). Köroğlu sestanı’nın Anadolu kollarında tutsak olma ve tutsaklıktan kurtulma motifi. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10 (20), 206-223.
- Bakırcı, N. (2010). Köroğlu destanlarında Köroğlu ve binitinin kıyafet (şekil) değiştirmesi. Turkish Studies, 5(4), 860-878.
- Bars, M. E. (2014). Axel Olrik’in epik yasaları ışığında Ferhat ile Şirin hikâyesi, Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 3(1), 206-324.
- Çobanoğlu, Ö. (2002). Halkbilimi kuramları ve araştırma yöntemleri tarihine giriş. Ankara: Akçağ.
- Ekici, M. (2006). Araştırma yöntemleri. Türk Halk Edebiyatı El Kitabı, (ed.: M. Öcal Oğuz), Ankara: Grafiker.
- Ergin, M. (2018). Dede Korkut kitabı. Ankara: Türk Dil Kurumu.
- Erol, M. (2010). Türk halk hikâyelerinde zindan. Hapishane Kitabı, 2. Baskı, (ed.: Emine Gürsoy Naskali - Halil Oytun Altun), İstanbul: Kitabevi.
- Gülmen, N. (2008). Axel Olric’in epik yasaları ışığında “Salur Kazanun evi yagmalandugı boyu beyan eder” isimli hikâyenin okunması. Millî Folklor, 20(79), 14-20.
- İçel, H. (2010). Köroğlu’nun Bolu beyi kolu üzerine bir inceleme. Konya: Kömen.
- Taşlıova, M. M. (2016). Köroğlu Oltu kolu (inceleme–metin). Ankara: Akçağ.
- Olrik, A. (1994a). Halk anlatılarının epik kuralları-I. Millî Folklor, 23, 2-5.
- Olrik, A. (1994b). Halk anlatılarının epik kuralları-II. Millî Folklor, 24, 4-6.
- Özcan, T.. (1996). Oğuz Kağan destanı’nın halk anlatılarının epik kuralları bakımından incelenmesi. Millî Folklor, 31, 95-97.
Öz
Köroğlu is one of the most well-known stories from the geography of the Turkish world and continues to be told. Considering the geography where he lived and spread, Köroğlu has many variants, in other words, narratives called "kol". Each identified variant is extremely valuable for folklore research. For this reason, Köroğlu branches have an important place in Turkish folk narratives.
Narratives that have come to the present day by being transferred from oral and written cultural environments are stored in social memory. In this study, the Bolu Beyi Branch of Köroğlu was evaluated based on Axel Olrik's "Epic Laws of Folk Narratives", one of the methods frequently used in the analysis of folk narratives. According to Axel Olrik, traces of individual and social culture are consciously or unconsciously preserved in narratives. He argues that these traces hidden in the background of the texts can be revealed by analyzing them. Based on these views, how Axel Olrik's epic laws are processed in the narrative and the compatibility of these laws and the story are examined and as a result of the study, it was determined that Bolu Beyi Kolu is in accordance with Axel Olrik's epic laws.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Alptekin, A. B. - İçel, H. (2011). Batı versiyonlarında Köroğlu. Millî Folklor, 22 (91), 37-50.
- Alptekin, M. (2018). Köroğlu sestanı’nın Anadolu kollarında tutsak olma ve tutsaklıktan kurtulma motifi. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10 (20), 206-223.
- Bakırcı, N. (2010). Köroğlu destanlarında Köroğlu ve binitinin kıyafet (şekil) değiştirmesi. Turkish Studies, 5(4), 860-878.
- Bars, M. E. (2014). Axel Olrik’in epik yasaları ışığında Ferhat ile Şirin hikâyesi, Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 3(1), 206-324.
- Çobanoğlu, Ö. (2002). Halkbilimi kuramları ve araştırma yöntemleri tarihine giriş. Ankara: Akçağ.
- Ekici, M. (2006). Araştırma yöntemleri. Türk Halk Edebiyatı El Kitabı, (ed.: M. Öcal Oğuz), Ankara: Grafiker.
- Ergin, M. (2018). Dede Korkut kitabı. Ankara: Türk Dil Kurumu.
- Erol, M. (2010). Türk halk hikâyelerinde zindan. Hapishane Kitabı, 2. Baskı, (ed.: Emine Gürsoy Naskali - Halil Oytun Altun), İstanbul: Kitabevi.
- Gülmen, N. (2008). Axel Olric’in epik yasaları ışığında “Salur Kazanun evi yagmalandugı boyu beyan eder” isimli hikâyenin okunması. Millî Folklor, 20(79), 14-20.
- İçel, H. (2010). Köroğlu’nun Bolu beyi kolu üzerine bir inceleme. Konya: Kömen.
- Taşlıova, M. M. (2016). Köroğlu Oltu kolu (inceleme–metin). Ankara: Akçağ.
- Olrik, A. (1994a). Halk anlatılarının epik kuralları-I. Millî Folklor, 23, 2-5.
- Olrik, A. (1994b). Halk anlatılarının epik kuralları-II. Millî Folklor, 24, 4-6.
- Özcan, T.. (1996). Oğuz Kağan destanı’nın halk anlatılarının epik kuralları bakımından incelenmesi. Millî Folklor, 31, 95-97.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Türkiye Sahası Türk Halk Bilimi |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 25 Ağustos 2024 |
| Yayımlanma Tarihi | 4 Eylül 2024 |
| Gönderilme Tarihi | 1 Temmuz 2024 |
| Kabul Tarihi | 16 Ağustos 2024 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024 Cilt: 17 Sayı: Özel Sayı |
