BLOOD BROTHER AND “KANKA” IN STUDENT FOLKLORE

Yıl 2024, Cilt: 17 Sayı: 46, 516 - 540, 23.06.2024

Gönül Reyhanoğlu Aliye Mansuroğlu

https://doi.org/10.12981/mahder.1460251

Öz

ABSTRACT: From ancient times to the present day, people have established kinship through marriage for reasons such as continuing their lineage, getting rid of loneliness, and feeling safe and strong. These created kinships based on blood ties. When marriage or blood ties fail to fulfill kinship needs, they establish virtual kinships without blood ties. Virtual kinships, which emerged to meet the requirements and needs of the age, gave rise to new institutions, each with its own name and various definitions. This study centers on the existence of the “kanka” institution and the debate over its status as a virtual kinship, utilizing the popular word “kanka” among high school students. The study employed the short-answer open-ended question technique, a qualitative research method, to gather data. 23 short-answer questions were sent digitally to high school students via a "Google Form." 152 students from five high schools in Hatay voluntarily participated in the study in 2022. Within the framework of content analysis, we transformed the responses into codes and themes. The study revealed the relationship between blood brotherhood and kanka, as well as the structure and formation of friendship. The institution of kanka, once a type of virtual kinship, has evolved into a new form of blood brotherhood. Some family members of high school students also have kanka. Researchers have found out that kanka emerges from needs, shapes a unique form of communication and jargon, and addresses students' needs for fun, sharing, solidarity, support, and socialization.

Anahtar Kelimeler

Hatay, brother, blood brother, student folklore, virtual kinship.

ÖĞRENCİ FOLKLORUNDA KAN KARDEŞİ VE KANKA

Öz

ÖZ: İnsanlar eski çağlardan günümüze soyunu devam ettirmek, yalnızlıktan kurtulmak, güvende ve güçlü hissetmek gibi nedenlerle evlilik yoluyla oluşan akrabalıklar kurmuşlardır. Bunlar da kan bağına dayalı akrabalıkları meydana getirmiştir. Evlilik veya kan bağıyla oluşan akrabalıkların ihtiyacı karşılayamadığı durumlarda, kan bağı olmayan sanal akrabalıklar kurulmuştur. Çağın gerekleri ve ihtiyaçları doğrultusunda ortaya çıkan sanal akrabalıklarla oluşan her yeni kurum, yeni adlandırmaları beraberinde getirmiş bu bağlamda sanal akrabalıklar çeşitli tanımlamalarla anılmıştır. Bu çalışma, lise öğrencileri arasında yaygın olarak kullanılan “kanka” sözcüğünden hareketle, kankalık kurumunun varlığı ve kankalığın bir sanal akrabalık olup olmadığı sorunsalı üzerine odaklanmıştır. Çalışmada verilerin toplanmasında nitel araştırma yöntemlerinden kısa cevaplı açık uçlu soru tekniği kullanılmıştır. “Google form” üzerinden 23 kısa cevaplı soru lise öğrencilerine dijital ortamda gönderilmiştir. Çalışma 2022 yılında Hatay’daki 5 lisede öğrenim gören 152 öğrencinin gönüllü katılımla yapılmıştır. Cevaplar içerik analizi çerçevesinde kod ve temalara dönüştürülmüştür. Çalışmada kan kardeşi ile kanka ilişkisi, kankalığın yapısı ve oluşumu ortaya koyulmuştur. Kanka kurumunun, kan kardeşliğinin yeni bir forma dönüşmüş şekliyle bir sanal akrabalık türü olduğu tespit edilmiştir. Lise öğrencilerinin bazı aile bireylerinde de kankalık mevcuttur. Kankalığın ihtiyaçlar sonucu ortaya çıktığı, özel bir iletişim şekli ve jargon oluşturduğu, öğrencilerin eğlenme, paylaşma, dayanışma, desteklenme, toplumsallaşma gibi ihtiyaçlarına cevap verdiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

kanka, kan kardeşi, öğrenci folkloru, sanal akrabalık., Hatay

Kaynakça

• Akıncı, E. (2019). Bizi şekillendiren kültür sosyal ve kültürel antropolojiye giriş. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Aktunç, H. (2010). Büyük argo sözlüğü (tanıklarıyla). İstanbul: YKY.
• Artun, E. (2014). Ansiklopedik halkbilimi/ halk edebiyatı sözlüğü (terimler-motifler-kavramlar). Adana: Karahan Kitabevi.
• Aslan, E (2023). Kent folkloru nedir? Kuramsal Yaklaşımlar Işığında Kent Folkloru, (ed.: E. Aslan), 49-54, İstanbul: Çizgi Kitabevi.
• Ata, H. (2011) Kutaggu Bilig’deki Til Erdem’in günümüz Türkçesine yansıması. III. Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu, (ed.: İ. Yazar), 110-115), 16-18, İzmir.
• Atak, H. (2011). Kimlik gelişimi ve kimlik biçimlenmesi: kuramsal bir değerlendirme. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 3(1), 163-213.
• Ayaz, B. (2014). Türkiye’deki tasavvurî akrabalık ilişkileri konulu çalışmaları üzerine bir değerlendirme. I. Uluslararası Türk Kültürü Sempozyumu Bildirileri, 38-44, Nevşehir: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Yayınları.
• Balaman, A. R. (1982). Sosyal antropolojik yaklaşımla akrabalık evlilik ve türleri. İzmir: Karınca Matbaacılık.
• Bates, D. G. (2013). 21. yüzyılda kültürel antropoloji. (çev.: S. Aydın), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayıncılık.
• Burke, P. ve Roy, P. (2014). 'Jargon' kavramı hakkında. (çev.: K. Demirci), Halkbiliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar 2, (ed.: M. Ö. Oğuz - S. Gülçayır Teke), 116-118, Ankara: Geleneksel Yayıncılık.
• Çobanoğlu, Ö. (2000). Âşık tarzı kültür geleneği ve destan türü. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Demez, G. (2012). Toplumsal etkileşim ve dayanışma biçimi olarak akrabalık ve yakın ilişkiler. Değişen Toplumda Değişen Aile, (ed.: N. Adak), C. II, 93-114, Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Demirtaş, H. A. (2003). Sosyal kimlik kuramı, temel kavram ve varsayımlar. İletişim Araştırmaları, 1(1), 123-144.
• Durmuş, İ. (2011). Türklerde kan kardeşliği ve antla ilgili unsurlar. Millî Folklor, 23(89), 100-108.
• Ekici, M. (2008). Geleneksel kültürü güncellemek üzerine bir değerlendirme. Millî Folklor, 20(80), 33-38.
• Emiroğlu, K. - Aydın, S. (2009). Antropoloji sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Emiroğlu, S. (2012). Türkçe sözlükteki akrabalık adlarının tasnifi. Electronic Turkish Studies, 7(4), 1691-1710.
• Er, İ. (1988). Alt kültür. Sosyal Bilimler Ansiklopedisi, C. 1, 28-29, İstanbul: Risale Yayınları.
• Erwin, P. (2000). Çocuklukta ve ergenlikte arkadaşlık. (çev.: O. Akınhay), İstanbul: Alfa Kitabevi.
• Gökdemir, G. (2003). Türk mitolojisinde ‘yemin-ant’ müessesesi. Milli Folklor, 59, 60-72.
• İlhan, M. E. (2021). Öğrenci folkloru Antalya’da eğlence ve argo üzerinden bir tahrir. İstanbul: Vadi Yayıncılık.
• Jenks, C. (2005). Altkültür: Toplumsalın parçalanışı. (çev.: N. Demirkol), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Karataş, A.- Yıldırım, A. (2014). Rüya kardeşliği. Folklor/Edebiyat Dergisi, 20(77), 35-56.
• Keskin, A. (2017). Türk kültüründe “selamlaşma” ve “vedalaşma” hakkında genel bir değerlendirme. Türk Dünyası, Dil ve Edebiyat Dergisi, 43, 125-146.
• Köknel, Ö. (1997). İnsanı anlamak. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
• Marshall, G. (1999). Sosyoloji sözlüğü. (çev.: O. Akınhay - D. Kömürcü), Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Onur, B. (der.) (1987). Ergenlik psikolojisi. Ankara: Hacettepe Taş Kitapçılık.
• Onursoy, S. (2019). Mobil iletişim çağında kuşaklararası koordinasyon biçimleri. Erciyes İletişim Dergisi, 6(1), 355-372.
• Özarslan, M. - Karataş, H. (2015). Anadolu Türk kültüründe kadınlar tarafından tesis edilen tasavvurî akrabalıklar. Hacettepe Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 23, 255-270.
• Özdemir, N. (2008). Türk hediyeleşme geleneği ve medya. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(4), 467-480.
• Mansuroğlu, A. (2003). Bir sanal akrabalık olarak kankalık ve işlevleri. Hatay: Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Paylan, K. (2015). Türkçede kelime türetme yollarına genel bir bakış. Denizli: Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Steinberg, L. (2007). Ergenlik. (çev.: F. Çok). Ankara: İmge Kitabevi.
• Tanrıvere, U. (2017). Türkçe ve Almancadaki ortak LSD jargonunun semasiyolojik analizi. Hacettepe Üniversitesi Yabancı Dil Olarak Türkçe Araştırmaları Dergisi, 3, 97-106.
• Taş, H. Y. - Kaçar, S. (2019). X, Y ve Z kuşağı çalışanlarının yönetim tarzları ve bir işletme örneği. OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 11(18), 643-675.
• TDK (2019). Türkçe sözlük 1. (hzl.: H. Akalın), Ankara: TDK Yayınları.
• Tezcan, M. (1982). Tasavvurî akrabalık ve ülkemizdeki uygulama. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 15(1), 117-130.
• Tietze, A. (2016). Tarihi ve etimolojik Türkiye Türkçesi lügati. Dördüncü Cilt; K-L; S, (ed. S. Tezcan), Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi.
• Ülken, H. Z. (1969). Sosyoloji sözlüğü. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Ong, W. J. (1993). Sözlü ve yazılı kültür. (çev.: S. Postacıoğlu Banon), İstanbul: Metis Yayınları.