AN ASSESSMENT OF THE RELATIONSHIP BETWEEN MOVES AND MUSIC IN TURKISH FOLK DANCES

Yıl 2024, Cilt: 17 Sayı: 46, 1098 - 1108, 23.06.2024

İlknur Bektaş

https://doi.org/10.12981/mahder.1462945

Öz

Turkish Folk Dances are examples of traditional dances where music and moves are inextricably connected. Just as thoughts and emotions are represented through moves in dance, they are represented through sounds in music. In this context, both support each other.
Every traditional dance or music evolves throughout time with the contribution of everything that the society, in which it exists, has to offer. The physical manifestations of music and moves are found in the soil, water, and air of the habitat, as well as, in the colors people here have accumulated and created over the course of their lifetimes. Over time, this manifestation like every product of traditional culture, acquires an anonymous value as a result of being transferred from one generation to the next.
On the one hand, dance, which has its origins in many different sorts of rituals, is a form of expression used in today's local communities to celebrate a variety of important occasions, including marriage or circumcision ceremonies, sending off soldiers for military duty, and traditional festivals. On the other hand, Turkish Folk Dances are also accepted and performed as a form of performance art, especially in big cities. This phenomenon further highlights the fact that many things have evolved through time. The perspective we choose to use to examine these evolutions will determine what they really are.
This article will examine Turkish folk dances through the lens of the link between moves and music, giving us a new perspective on the traditions that have been followed or are being attempted to be followed rotely up to this point, as well as an understanding of the changes that are occurring in today's world.
Turkish Folk Dances are examples of traditional dances where music and moves are inextricably connected. Using various figure examples, the figure-music equation has been used to examine the relationship between movement and music in Turkish Folk Dances, which have maintained their value through time due to their dynamic structure and also due to their anonymous structure that has been passed down from generation to generation. A further purpose is to clarify the topic by providing numerous examples to illustrate regular and irregular dance structures, or figures.
Understanding the mathematics underlying figure-music dissonance makes harmonizing it in irregular structures possible and simple. In this regard, a few sample recommendations for the configuration of irregular dance structures are also presented in the Conclusion and Recommendations section.
The article employed dance analysis as a methodology and perspective to assess Turkish Folk Dances in terms of the relationship between moves and music. Dance analysis is a well-established methodology that has been used in the ITU TMDK Turkish Folk Dances Department for many years.

Anahtar Kelimeler

Dance, Music, Turkish Folk Dances, Regular-Irregular figures.

GELENEKSEL DANSTA HAREKET MÜZİK İLİŞKİSİNİN TÜRK HALK OYUNLARI ÜZERİNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ

Öz

Hareket ve müzik Türk Halk Oyunları gibi geleneksel danslarda neredeyse ayrılmaz bir bütünlük içerisinde yer alır. Düşünceler ve duygular dansta hareketlerle temsil edildiği gibi, müzikte de seslerle temsil edilir. Bu bağlamda her ikisi de birbirini desteklemektedir.
Herhangi bir geleneksel dans veya müzik var olma sürecinde içinde bulunduğu toplumun sahip olduğu her şeyle şekil bulur. Fiziksel olarak yaşadığı çevrenin toprağıyla, suyuyla, havasıyla ve tabii bu çevrede yaşayan insanların yaşamları boyunca bir anlamda biriktirdikleriyle inşa ettikleri kendi renkleri ile dışa vurur ve bu dışa vurum zaman içerisinde tüm geleneksel kültür ürünleri gibi, nesilden nesile aktarılarak anonim bir değer kazanır.
Diğer taraftan kökleri her türlü ritüelin parçası olan dans, günümüz yerel ortamında evlilik veya sünnet törenleri, asker uğurlama, geleneksel şenlikler gibi çeşitli özel günlerde eğlenmek amacıyla yapılan bir dışa vurum aracıyken, özellikle büyük şehirlerde Türk Halk Oyunları özelinde bakıldığında bir performans sanat dalı olarak da kabul görmüş ve icra edilmektedir. Bu beraberinde pek çok şeyin farklılaştığı gerçeğini de ortaya koymaktadır. Bu farklılaşmaların neler olduğu, hangi açıdan bakıldığına bağlı olarak değişir.
Bu bağlamda makale Türk Halk Oyunlarına hareket müzik ilişkisi açısından bakarak bu sayede bugüne kadar ezbere, el yordamıyla yapılan ya da yapılmaya çalışılan uygulamaları farklı bir gözle görebilmeyi ve günümüzde yaşanan değişimleri algılayabilmeyi sağlayacaktır.
Hareket ve müzik Türk Halk Oyunları gibi geleneksel danslarda ayrılmaz bir bütünlük içerisinde yer alır. Bu bağlamda, geçmişten günümüze dinamik yapısıyla, kuşaktan kuşağa aktarılırken büründüğü anonim yapıyla bugün karşımızda hala önemli ölçüde değerini korumaya devam eden Türk Halk oyunlarında hareket müzik ilişkisi, farklı figür örnekleri ile sunularak figür- müzik düzleminde değerlendirilmiştir. Ayrıca düzenli, düzensiz oyun yapılarından (figür) ayrı ayrı örneklerle açıklanarak konunun daha anlaşılır olması amaçlanmıştır.
Düzensiz yapılardaki figür müzik uyumsuzluğunu, aslında dayandığı matematik bilindiğinde uyumlu hale getirmek mümkün ve kolaydır. Sonuç kısmında düzensiz oyun yapılarının düzenlenmesine ilişkin bir iki örnek öneriye de bu bağlamda yer verilmiştir.

Turkish Folk Dances are examples of traditional dances where music and moves are inextricably connected. Just as thoughts and emotions are represented through moves in dance, they are represented through sounds in music. In this context, both support each other.
Every traditional dance or music evolves throughout time with the contribution of everything that the society, in which it exists, has to offer. The physical manifestations of music and moves are found in the soil, water, and air of the habitat, as well as, in the colors people here have accumulated and created over the course of their lifetimes. Over time, this manifestation like every product of traditional culture, acquires an anonymous value as a result of being transferred from one generation to the next.
On the one hand, dance, which has its origins in many different sorts of rituals, is a form of expression used in today's local communities to celebrate a variety of important occasions, including marriage or circumcision ceremonies, sending off soldiers for military duty, and traditional festivals. On the other hand, Turkish Folk Dances are also accepted and performed as a form of performance art, especially in big cities. This phenomenon further highlights the fact that many things have evolved through time. The perspective we choose to use to examine these evolutions will determine what they really are.
This article will examine Turkish folk dances through the lens of the link between moves and music, giving us a new perspective on the traditions that have been followed or are being attempted to be followed rotely up to this point, as well as an understanding of the changes that are occurring in today's world.
Turkish Folk Dances are examples of traditional dances where music and moves are inextricably connected. Using various figure examples, the figure-music equation has been used to examine the relationship between movement and music in Turkish Folk Dances, which have maintained their value through time due to their dynamic structure and also due to their anonymous structure that has been passed down from generation to generation. A further purpose is to clarify the topic by providing numerous examples to illustrate regular and irregular dance structures, or figures.
Understanding the mathematics underlying figure-music dissonance makes harmonizing it in irregular structures possible and simple. In this regard, a few sample recommendations for the configuration of irregular dance structures are also presented in the Conclusion and Recommendations section.

Anahtar Kelimeler

Dans, Müzik, Türk Halk Oyunları, Düzenli-Düzensiz figürler.

Kaynakça

• Gülbeyaz, K. (2005). “Türk halk oyunlarının hareket açısından değerlendirilmesi. İstanbul: İTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Sanatta Yeterlik Tezi.
• Uzunkaya E. - Demirbağ A. (2023). Türk halk oyunlarında metrik çözümlemeler: Erzurum “başbar” oyunu figürlerinin ölçüleri ve hacimleri ile tespiti, seçilen müzikal icra örneği üzerinde dizilimi. Motf Akademi Halk Bilim Dergisi, 16 (44), 1899-1922..
• Uzunkaya E. - Demirbağ A. (2023). Türk halk oyunları’nın sahnelenmesi sürecinde oyun-müzik uyumu bağlaminda düzensiz (uyumsuz) olan yapıların tasarımı: “Kırklareli yöresi Ahmet Bey oyunu örneği. Avrasya Bilimler Akademisi Avrasya Sanat ve Medeniyet Dergisi, 16, 59-83.