SİYASAL VE KÜLTÜREL BELLEĞİN GÜNCEL İZ DÜŞÜMLERİ: BELEDİYE AMBLEMLERİNDE YER ALAN MİTİK/KÜLTSEL ÖGELER ÜZERİNE BİR ANALİZ

Yıl 2024, Cilt: 17 Sayı: 46, 612 - 634, 23.06.2024

Metin İpek

https://doi.org/10.12981/mahder.1468907

Öz

Kurumsal bir amblem tasarlanırken, dikkat edilecek temel noktalardan biri amblemin sunulacağı kitlenin kolektif
belleğini temsil edebilme kapasitesidir. Amblemin söz konusu kitle tarafından benimsenmesi ve kabul görmesi, o
kitlenin toplumsal hafızasındaki çeşitli kültürel unsurlarla yakından ilişkilidir. Bu kültürel unsurlar, kültürel
belleğin ortaya çıktığı ilksel zamanlarda oluşmuş ve zamanla şekil değiştirmiş olsa da toplumun hafızasında
kuşaktan kuşağa süregelmiş benzer imgesel ve alegorik anlatılar olan mitik öğeler içerebilmektedir. Bu öğeler,
bir toplumdaki bireylerin kim olduğu, ne yapmak istediklerini, yaptıkları şeyleri kısaca hayat felsefelerini ortaya
koymaktadır. Bu bağlamda belediye amblemlerinin, kimlik ve aidiyet açısından bir toplumda yaşayan bireylerin genelini
yansıttığı düşünüldüğünde; Türkiye Cumhuriyeti’nin 'büyükşehir belediyesi' statüsü taşıyan belediyelerinin amblemleri ele alınarak; söz konusu amblemlerdeki mitik ve kültsel arka plan tespit edilip yorumlanmaya çalışılmasının yerinde olacağı düşünülmüş ve çalışmanın genel motivasyonu da bu eksende şekillenmiştir.

Anahtar Kelimeler

amblem, siyasal kültür, mitoloji, logo, kült, belediye

CURRENT PROJECTIONS OF POLITICAL AND CULTURAL MEMORY: AN ANALYSIS ON MYTHICAL/CULTURAL ELEMENTS IN MUNICIPAL EMBLEMS

Öz

When designing a corporate emblem, one of the main points to consider is the collective influence of the audience to whom the emblem will be presented. It is the capacity to represent memory. The adoption and acceptance of the emblem by the audience in question, It is closely related to various cultural elements in the social memory of the mass. These cultural elements Although it was formed in the primordial times when memory emerged and changed shape over time, it remains in the memory of the society. It may contain mythical elements, which are similar imaginary and allegorical narratives that have been passed down from generation to generation. These items
It reveals who the individuals in a society are, what they want to do, what they do, in short, their philosophy of life.
puts it. In this context, municipal emblems represent the general public of individuals living in a society in terms of identity and belonging. Considering that it reflects; By considering the emblems of the municipalities that have 'metropolitan municipality' status of the Republic of Turkey; It was thought that it would be appropriate to identify and try to interpret the mythical and cultic background in the emblems in question, and the general motivation of the study was shaped on this axis.

Anahtar Kelimeler

emblem, political culture, mythology, logo, cult, municipality

Kaynakça

• Akpınar, T. (1999). Türkler’in din ve hukuk tarihi. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Arat R. R. (1991). Eski Türk şiiri. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Bakırcı, N. (2014). Eflâtun Cem Güney’in “masallar” adlı kitabında yer alan metinlerde mi¬tolojik unsurlar. Türük Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, 1(4), 37-52.
• Balkan, K. (1990). Eski Önasya’da Kut (Gut) halkının dili ile eski Türkçe arasındaki benzerlik. Erdem, IV(36), 1-65.
• Bayat, F. (2006). Türk mitolojisinde dağ kültü. Folklor/Edebiyat, 12(46), 47-60.
• Bayat, F. (2007). Türk mitolojik sistemi. C. 1, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Beydili, C. (2005). Türk mitolojisi ansiklopedik sözlük. Ankara: Yurt Kitap Yayıncılık.
• Bilirdönmez, T.-Şahin, C. (2019). Doğu Karadeniz bölgesi şehirlerinin belediye logolarındaki tanıtıcı sembollerin analizi. Maarif Mektepleri Uluslararası Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 2 (2), 38-47.
• Boratav, P. N. (1994). 100 soruda Türk folkloru. İstanbul: Bilgesu Yayıncılık.
• Cassirer, E. (2011). Sembol kavramının doğası. (çev.: Milay Köktürk), Ankara: Hece Yayınları.
• Çakır, E. (2013). Akademik dünyanın kentsel imgelerinden mitolojik simgelerine üniversite logoları. Milli Folklor, 25(97), 53-69.
• Çatalbaş, R. (2011). Türklerde hayvan sembolizmi ve din ilişkisi. Turan Stratejik Araştırmalar Merkezi Dergisi, 3(12), 49-60.
• Çoruhlu, Y. (2002). Türk mitolojisinin anahatları. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Duman, M. (2004). Bazı eski kaynaklarda fındık. Kebikeç, 18, 303-316.
• Durmuş, İ. (1994). Türklerin kullandığı armalar. Milli Folklor, 21, 40-44.
• Eberhard, W. (2013). Çin’in şimal komşuları. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Eliade, M. (1999). Şamanizm. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• Eliade, M. (2003). Dinler tarihine giriş. (çev.: Lale Arslan), İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Erdal, G. (1998). Sultan II. Bayezıd Cami haziresindeki mezar taşlarının sanatsal incelenmesi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Erdal, G. vd. (2020). Anadolu ve Türk kültüründe zeytin. Social Sciences Research Journal, 9 (3), 164-169.
• Ergin, M. (1994). Dede Korkut kitabı I giriş-metin-faksimile. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Ergun, P. (2004). Türk kültüründe ağaç kültü. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
• Ersoy, N. (2007). Semboller ve yorumları. İstanbul: Dönence Yayınları.
• Esin E. (2004). Orta Asya’dan Osmanlıya Türk sanatında ikonografik motifler. İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Ferideddin-i Attar, (2001). Mantıku’t-tayr. (çev. Abdülbaki Gölpınarlı), C.1, İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Fromm, E. (2014). Rüyalar, masallar, mitler-sembol dilinin çözümlenmesi. (çev.: Aydın Arıtan-Kaan H. Ökten), İstanbul: Say Yayınları.
• Gülensoy, T. (2007), Türkiye Türkçesindeki Türkçe sözlüklerin köken bilgisi sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• İnan, A. (1952). Müslüman Türklerde Şamanizm kalıntıları. Belleten, 1 (4), 19-30.
• İnan, A. (1995). Tarihte ve bugün Şamanizm materyaller ve araştırmalar. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• İnan, A. (1998). Türklerde su kültü ile ilgili gelenekler. Makaleler ve İncelemeler, C. 1, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Karaalan, S.Ö.K. (1998). Türkiye iller amblemi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Kalafat, Y. (1995). Doğu Anadolu’da eski Türk inançlarının izleri. Ankara: Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Yayını.
• Karacoşkun, M. D. (2006). Ateist bir mistik Erich Fromm. İstanbul: Etüt Yayınları.
• Kurtoğlu, F. (1992). Türk bayrağı ve ay yıldız. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Mollaoğlu, M. (1995). Gün-ay kültü ve Türk bayrağında ay ile yıldız. Türk Kültürü, 389, 537–545.
• Ocak, A. Y. (1983). Bektaşî menakıblarında İslâm öncesi inanç motifleri. İstanbul: Enderun Kitabevi.
• Oymak, İ. (2010). Anadolu’da su kültünün izleri. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 15 (1), 35-55.
• Ögel, B. (1995). Türk mitolojisi kaynakları ve açıklamaları ile destanlar. C. 2, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Ögel, B. (2014). Türk mitolojisi I. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Önder, M. (1995), Anadolu efsaneleri. Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları.
• Özdemir, N. (2002). Türkiye’de siyasal parti kültürü. Millî Folklor, 56, 53-74.
• Pala, İ. (2010). Dört güzeller toprak, su, hava, ateş. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Pirverdioğlu, A. (2002). Türklerde yılbaşı ve bahar geleneği. Türkler, C. 3, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
• Şeker, M. (2010). Türk kültür ve destanlarında su. Su Medeniyeti Sempozyumu, Konya: Konya Büyükşehir Belediyesi.
• Tokyürek, H. (2013). Eski Uygurcada hayvan adları ve bunların kullanım alanları. Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi, 33, 221-281.
• Ulutürk, M. (2010). Dinlerde su tasavvurları. Su Medeniyeti Sempozyumu, Konya: Konya Büyükşehir Belediyesi.
• Uraz, M. (1992). Türk mitolojisi. İstanbul: Düşünen Adam Yayınları.
• Uslu, B. (2017). Türk mitolojisi. İstanbul: Kamer Yayınları.