WOMEN AND WOMEN MINSTRELS IN THE REPUBLICAN PERIOD OF TÜRKİYE

Yıl 2024, Cilt: 17 Sayı: 46, 830 - 852, 23.06.2024

Sibel Karadeniz Yağmur

https://doi.org/10.12981/mahder.1482722

Öz

The Republican era is a period in which extraordinary changes began for women and women minstrels. This article aims to reveal the changes for women in the Republican period of Türkiye, to evaluate the effects of these changes on women and the women Minstrels in this period. The study argues for changes in women’s rights in the Republican period and reveals the lives and mysteries of the prominent women Minstrels in the Republican period. In conclusion, The Republican period is a period of significant changes in women’s rights and life. The most important of these changes is the enactment of the Civil Code. In the Republican Period, we see that women minstrels stood out more, and revealed themselves more easily during this period and the number of women minstrels increased. Among the female minstrels, Arzu Yiğit (Arzu Bacı), Ayten Çınar (Gülçınar), Ayşe Çağlayan, Döne Sultan Can, Durşen Mert (Nurşah Bacı), Güllühan, Hatice Şahinoğlu, İlkin Manya (Sarıcakız), Kevser Ezgili (Ezgili Kevser), Sürmelican Kaya ( Sürmelican), Şahsenem Akkaş (Şahsenem Bacı), Şah Turna Ağdaşan, Telli Gölpek (Telli Suna), Vasfiye Hanım and Yeter Yıldırım came to the forefront.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, Republican Era, Women, Women Minstrels

Türkiye Cumhuriyeti Döneminde Kadın ve Kadın Aşıklar

Öz

Cumhuriyet dönemi kadınlar ve kadın âşıklar açısından olağanüstü değişimlerin başladığı bir dönemdir. Bu makale, Cumhuriyet döneminde Türkiye'de kadına yönelik değişimleri ortaya koymayı, bu değişimlerin kadınlara ve bu dönemdeki kadın âşıklara etkilerini değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Çalışma, Cumhuriyet döneminde kadın haklarında yaşanan değişiklikleri tartışmakta ve Cumhuriyet döneminin önde gelen kadın âşıklarının hayatlarını ve gizemlerini ortaya koymaktadır. Sonuç olarak Cumhuriyet dönemi kadın haklarında ve yaşamında önemli değişikliklerin yaşandığı bir dönemdir. Bu değişikliklerin en önemlisi Medeni Kanun'un çıkarılmasıdır. Cumhuriyet Döneminde kadın âşıkların daha çok ön plana çıktığını ve kendilerini daha kolay ortaya çıkardıklarını görüyoruz. Bu dönemde kadın âşıkların sayısı arttı. Kadın âşıklardan Arzu Yiğit (Arzu Bacı), Ayten Çınar (Gülçınar), Ayşe Çağlayan, Döne Sultan Can, Durşen Mert (Nurşah Bacı), Güllühan, Hatice Şahinoğlu, İlkin Manya (Sarıcakız), Kevser Ezgili (Ezgili Kevser), Sürmelican Kaya (Sürmelican), Şahsiyet Akkaş (Şahsenem Bacı), Şah Turna Ağdaşan, Telli Gölpek (Telli Suna). Vasfiye Hanım ve Yeter Yıldırım öne çıktı.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, Cumhuriyet Dönemi, Kadın, Kadın Hakları, Kadın Âşıklar

Etik Beyan

WOMEN AND WOMEN MINSTRELS IN THE REPUBLICAN PERIOD OF TÜRKİYE adlı çalışmam başka yerde yayımlanmamış ve yayımlanmak üzere gönderilmemiştir. dikleri bir makaleyi, aynı anda birden fazla makalesini Motif Akademi Halkbilimi Dergisi'ne göndermemelidir. * Makalem , Motif Akademi Halkbilimi Dergisi'ne özgün makale olarak gönderilmiştir. * Makale yazımı sırasında yararlandıkları kaynaklara etik ilkeler doğrultusunda doğru biçimde yollama (atıf) yapılmıştır.. * Yayınlanma başvurusu yapılan makaleyle ilgili çıkar çatışması bulunmamaktadır. * Değerlendirme sürecinde yazar(lar)dan makalelerine ilişkin bilgi ya da ham veri istenmesi durumunda beklenen bilgileri Editörlere sunmalıdırlar. Etik kurul karalı gerektiren bir çalışma değildir.

Destekleyen Kurum

Bulunmamaktadır

Kaynakça

• Altun, I. (2017). Kadın âşıkların “kadın” algısı üzerine emik bir yaklaşım. Turkish Studies, International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 12 (30), 665-674.
• Aslan, A. (2010). Fatma Üzüm (Âşık Fatma). Yaşayan Halk Şairleri Sazın ve Sözün Sultanları. C. IV, (ed.: Fatma Ahsen Turan - Başak Uysal), 141, Ankara: Gazi Kitabevi.
• Atatürk’ün söylev ve demeçleri I (2006). Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
• Cevlani, D. (1958). Bülbüller (Aşık Döne Sultan’ın hayatı ve şiirleri ve Aşık Dursun Cevlani ile imtihanı). Ankara: Ayyıldız Matbaası.
• Çınar, S. (2008). Yirminci yüzyılın ikinci yarısında Türkiye'de kadın aşıklar. İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Çağlayan, A, - Çağlayan İ. M. (1997). Kadirli'de Çağlayanlar. Erzurum: Taş Medrese Yayınları.
• Çobanoğlu, A. (2006). Âşık Sarıcakız hayatı- sanatı ve şiirleri. Ankara Ürün Yayınları.
• Çınar, S. (2010). Sözlü kültürün kadın temsilcileri. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 3 (5), 57-69.
• Çınar S. Karahasanoğlu S, Şenel S . (2008). Kadın âşıkların âşık sanatı içerisinde toplumsal rolleriyle konumlanma problemleri. İTÜ Dergisi B: Sosyal Bilimler, 5 (2), 45-56.
• Çınar, S. (2016). Kadın âşıkların müzikal kimlikleri. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5 (8), 3125-3143.
• Ekici, M. vd. (2014). İzmir'de yaşayan âşıklar antolojisi. İzmir: İzmir Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Kültür Yayınları.
• Goloğlu, M. (2017). Türkiye Cumhuriyeti tarihi-1: 1924-1930 devrimler ve tepkileri. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Günbulut, Ş. (1984). Şarkışlalı bir kadın aşığın şiirlerine yansıyan aile sorunları-2, Türk Folkloru, 56, 16-18.
• Halıcı, F. (1992). Âşıklık geleneği ve günümüz halk şairleri güldeste. Ankara: AKM Yayınları.
• Kaya, D. (2001). Bir âşık ailesi: Âşık Yüzbaşıoğlu ve ailesindeki diğer âşıklar. Folklor / Edebiyat. 28, 69-84.
• Kaya, D. (2009). Sivas halk şairleri. Sivas: Sivas İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları.
• Koçak, D. (2019). 17 Şubat 1926’da kabul edilen Türk medeni kanunu’na göre Türk kadınının hak ve özgürlükleri. Atatürk Dergisi, Erzurum Kongresi'nin 100.Yıl Özel Sayısı, 8(1), 79-98.
• Köksel, B. (2012). 20. yüzyıl aşık şiiri geleneğinde kadın aşıklar. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Kurt, B. (2019). Can gözü kör, gönül gözü açık bir âşık: Malatyalı Hanifi Ünver. Uluslararası Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, 2 (2), 81-89.
• Şahinoğlu, H. (2008). Ana ve üç oğul. Ankara: Ay Yayınları.
• Şimşek E. (2011). Aşıklık geleneğinde kadın âşıkların yeri ve Ayşe Çağlayan örneği. Somut Olmayan Kültür Miras Yaşayan Âşık Sanatı Sempozyumu Bildirileri, (ed.: M. Öcal Oğuz –Selcan Gürçayır), 315-330, Ankara: Gazi Üniversitesi Türk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Merkezi (THBMER) Yayınları.
• Taşçıoğlu, M. (1958). The social situation of women and women's clothes in the Turkish Ottoman society. Ankara.
• Turan, F. A.-Reyhan G. S. (2015). Female minstrels within the minstrelsy tradition and the problems they encounter. International Journal of Humanities and Social Science. 7(1), 118-126.
• Turan, F. A, Başak U. (2010). Sazın ve sözün sultanları yaşayan halk şairleri IV. Ankara Gazi Kitabevi.
• Turan, F. A, - Reyhan G. S. (2014). Geçmişten günümüze sazda ve sözde usta kadınlar. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi zabıt ceridesi (TBMMZC), II/22 (1958). Ankara.
• Türk Kanun-i Medenîsi, Esbâb-ı Mucîbe Lâyihası (1926). İstanbul.
• Ünalan, Ö. (2014). Kevser Ezgili (Âşık Ezgili). Geçmişten Günümüze Sazda ve Sözde Usta Kadınlar. (hzl. Fatma Ahsen Turan vd.), (ed.: Nezahat Özcan), 327-328, Ankara: Gazi Kitabevi.
• Velidedeoğlu, H. V. (1968). Türk medeni hukuku I. İstanbul.
• Yağmur, T. (2017). Âşık Gülçınar üzerine bir İnceleme. Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.