ROOT VALUES IN ALI EMİRİ'S EZHÂR-I HAKİKAT

Yıl 2024, Cilt: 17 Sayı: 47, 1470 - 1492, 23.09.2024

M. Halil Sağlam

https://doi.org/10.12981/mahder.1514663

Öz

Ezhâr-ı Hakikat is a work written in the form of aphorisms by Ali Emiri during his time as a financial inspector in the Luşna district of Albania (1896-1900). The work contains 220 short texts containing advice on different subjects, classified according to Arabic alphabet. Most of the texts consist of apothegems related to root values such as self-control, empathy, respect, honesty and justice. All of the sayings reflect the author's knowledge, experience and life experience. In this study, sayings are classified according to the root values determined by the Ministry of National Education. The study is a qualitative research and was carried out with document analysis. he study was limited to the root values in the MEB curriculum.. The main purpose of the study is to contribute to studies on maxims in Turkish literature. The aphorism type is included in the informative texts in the Turkish Course Curriculum. The program aims to help students enrich their expressions by using aphorisms. According to the results of the study, it was determined that Ezhâr-ı Hakikat contains many sayings that will enrich the students' expression power. Azhâr-ı Hakikat was simplified and published under the name Hakikat Çiçekleri in 2007. Therefore, the work can be used both in course activities and recommended for students to read.

Anahtar Kelimeler

Ezhar-ı Hakikat, Hakikat Çiçekleri, Maxim, Ali Emiri, Root Value

Proje Numarası

yok

ALİ EMİRİ’NİN EZHÂR-I HAKİKAT ADLI ESERİNDE KÖK DEĞERLER

Öz

Ezhâr-ı Hakikat, Ali Emiri’nin Arnavutluk’un Luşna kazasında maliye müfettişi olarak görev yaptığı dönemde (1896-1900) özdeyiş türünde kaleme aldığı bir eseridir. Eserde Arap alfabesine göre sınıflandırılmış, farklı konularda nasihatler içeren 220 kısa metin bulunmaktadır. Metinlerin büyük bir kısmı öz denetim, saygı, empati, dürüstlük ve adalet gibi kök değerlerle ilişkili özdeyişlerden oluşmaktadırlar. Özdeyişlerin tamamı yazarın bilgi, birikim ve hayat tecrübesini yansıtmaktadır. Bu çalışmada özdeyişler Milli Eğitim Bakanlığının belirlediği kök değerlere göre sınıflandırılmıştır. Çalışma nitel araştırma olup doküman analiziyle gerçekleştirilmiştir. Yapılan çalışma MEB ders programlarında geçen kök değerlerle sınırlandırılmıştır. Çalışmanın temel amacı Türk edebiyatında özdeyişle ilgili çalışmalara katkı sağlamaktır. Özdeyiş türü Türkçe Dersi Öğretim Programında bilgilendirici metinlere dâhil edilmiştir. Programda öğrencilerin özdeyişleri kullanarak anlatımlarını zenginleştirmeleri hedeflenmektedir. Çalışma sonucuna göre Ezhâr-ı Hakikat’ın öğrencilerin anlatım gücünü zenginleştirecek çok sayıda özdeyiş içerdiği tespit edilmiştir. Ezhâr-ı Hakikat 2007 yılında sadeleştirilerek Hakikat Çiçekleri adı altında yayınlanmıştır. Dolayısıyla eser hem ders etkinliklerinde kullanılabilecek hem de öğrencilere okumaları için tavsiye edilebilecek niteliktedir.

Anahtar Kelimeler

Ezhâr-ı Hakikat, Hakikat Çiçekleri, Özdeyiş, Ali Emiri, Kök Değer

Etik Beyan

yok

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

yok

Teşekkür

iyi çalışmalar

Kaynakça

• Akkuş Çutuk, Z. (2020). Üniversite öğrencilerinde özdenetim ile internet bağımlılığı ilişkisi. Trakya Eğitim Dergisi, 10 (3), 854-863.
• Aşan, A. (2013). Vatan muhabbeti, sa’y ve gayret, ilim. e-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, 9, 148-162.
• Aydın, Z. A. (2020). Cuma hutbelerinin ardından okunan nahl sûresinin 90. âyetine verilen Türkçe anlamın tefsirlerle uyumu meselesi. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 51, 191-213.
• Bilgin, N. (1995). Sosyal psikolojide yöntem ve pratik çalışmalar. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Bostrom, L. K. (1999). The valueable child: teaching values at home and school. Illinois: Addision Wesley Educational Publishers Inc.
• Camara, W. et al. (2015). Beyond academics: A holistic framework for enhancing education and workplace success. ACT Research Report Series.
• Care, E. - Luo, R. (2016). Assessment of transversal competencies: Policy and practice in the Asia-Pacific Region. UNESCO.
• Ceviz, A.(2005). Felsefe sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
• Cicero M. T. (2015). Dostluk ve yaşlılık. (çev.: R. Akpınar), İstanbul: Siyah Beyaz Yayınevi.
• Council of Europe (2016). Competencies for democratic culture: Living together as equals in culturally diverse democratic societies. Strasbourg.
• Çelik, K. (1988). Ali Emiri hayatı, eserleri, şahsiyeti 1857-1924. Ankara: Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü.
• Emirî, A. (2007). Hakikat çiçekleri. Ezhâr-ı hakikat. (ed.: Hasan Hayri Demirel), İstanbul: Kaynak Yayınları.
• Emiri, A. (1909). Vatan muhabbeti, sa’y ve gayret, ilim. Âmid-i Sevdâ Mecmuası, 4, 49-55.
• Emre, İ. (2020). Dürüstlük. Türk Dili, 69 (822), 24-28.
• Erdal, N. (2023). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 7. sınıf ders kitabı. Ankara: Dörtel Yayıncılık.
• Ergin, M. (2009). Orhun abideleri. İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
• Ertürk, N. vd. (2021). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 6. sınıf ders kitabı. Ankara: MEB Yayınları.
• Eselioğlu, H. vd. (2021). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 8. sınıf ders kitabı. Ankara: MEB Yayınları.
• Gürgendereli, M. (2003). Klasik edebiyatımızda mesel haline gelmiş bazı berceste mısralar. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 21, 85-97.
• Güriz, A. (2001). Adalet kavramı. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu.
• İspirli, A. S. (2019). Vecize edebiyatı ve Mehmed Receb‟in emsâl-i hakîkat isimli eseri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 8 (1), 230-261.
• Kart, M. ve Şimşek, H. (2020). Türk eğitim sisteminde değer arayışı: yenilenen (2017) ilköğretim programları hangi değerleri kazandırıyor. Değerler Eğitimi Dergisi, 18 (40), 9-44.
• Keleş, R. (2010). Türk edebiyatında nasihat. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 44. 183-209.
• Kodaman, B. (2007). Osmanlı Devleti’nin yükseliş ve çöküş sebeplerine genel bakış. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16. 1-24.
• Mermutlu, M. S. (2011). Ali Emirî’nin ezhar-ı hakîkat. e-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, 5, 112-132.
• Mum, C. (2011). Divan şiirinde bercesteli beyitler. Malatya: Mengüceli Yayınları.
• Nietzsche, F (2012). Aforizmalar. (çev.: Orhan Düz), Ankara: Tutku Yayınları.
• Özcoşar, İ. vd. (2022). Güncel hadis meselelerinin anlaşılması ve yorumlanması. İstanbul: Divan Yayınları.
• Ali Emiri (2020). Ali Emiri divanı. (hzl.: Sadık Yazar - Mustafa Uğurlu Arslan), İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı.
• Sarıkaya, M. (2004). Arap göç edebiyatında aforizmalar. Nüsha, 4, 7-24.
• Saygı, S. (2023). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 8. sınıf ders kitabı. Ankara: Ferman Yayıncılık.
• Sevim, B. (2022). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 5. sınıf ders kitabı. Ankara: Koza Yayıncılık.
• Şahabeddin, C. (1927). Vecize edebiyatı. Servet-i Fünun, 6. 1600 (126). 338-339.
• Türel, Y. K. vd. (2023). 21. Yüzyıl becerileri ve değerlere yönelik araştırma raporu. Ankara: T.C. Millî Eğitim Bakanlığı, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Törenek, M. (2016). Yazar eser ilişkisi bağlamında Cenap Şahabettin ve tiryaki sözleri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4 (24), 1-13.
• Uzun, T. (2006). Cenab Şahabettin’den vecizeler. Edebiyat Dergisi, 15, 185-194.
• Yavuz, D. - Kahraman, G. (2019). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 6. Sınıf Ders Kitabı. Ankara: Anka Yayınevi.