FROM PAST TO PRESENT: A SOCIOCULTURAL PERSPECTIVE ON JEWS OF URFA

Yıl 2024, Cilt: 17 Sayı: 48, 2070 - 2081, 26.12.2024

Süleyman Şanlı

https://doi.org/10.12981/mahder.1524318

Öz

ABSTRACT: The expulsion from Spain led to the Ottoman State becoming a peaceful refuge for Jewish communities. Over time, Ottoman Jewry evolved into one of the most culturally diverse religious minority groups and was widely dispersed throughout the State. Additionally, Jewish communities thrived in various Arab provinces and different regions of Anatolia. Notably, there were ancient Jewish settlements in the eastern part of the initial Ottoman State, which later became Turkey. The Jewish community of Urfa, residing in the eastern part of the country, was one of the oldest religious minority groups in the region.
This study aims to thoroughly examine the historical background, social and cultural relationships, and the migration process of the Urfa Jewish Community, which transitioned from the eastern region of Turkey to settle in Israel. Furthermore, the study seeks to shed light on aspects of their lifestyle, religious beliefs, and interactions with other local groups and cultures within the multicultural environment of Urfa. This research has entailed anthropological fieldwork conducted in Israel between the years 2011-2012, with a focus on a socio-cultural perspective. Ultimately, the objective is to elevate the visibility of these historically overlooked local people of Urfa and bring attention to their unique cultural heritage within the academic discourse.
Keywords: Jews, Ethnography, Urfa, Culture, Migration, Memory

Anahtar Kelimeler

Jews, Ethnography, Urfa, Culture, Migration, Memory

GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE URFA YAHUDİLERİNE SOSYOKÜLTÜREL BİR BAKIŞ

Öz

ÖZ: İspanya'dan gönderildikten sonra, Osmanlı Devleti Yahudiler için barışçıl bir sığınaktı. Osmanlı Yahudileri zamanla kültürel bakımdan çok farklı dini azınlık gruplarından biri haline geldi. Yahudiler, aynı zamanda devletin çeşitli yerlerine dağılmış topluluklardan biriydi. Yahudi cemaati Arap vilayetlerinin çoğunda ve Anadolu'nun farklı yerlerinde dağılmış bir şekilde varlıklarını sürdürmekteydiler. Bununla birlikte, önceleri Osmanlı Devleti’nin sonrasında Türkiye’nin Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde yaşayan Yahudi cemaatler de vardı. Bu anlamda, Urfa Yahudilerinin ülkenin güneydoğusundaki en eski dini azınlık gruplarından birisini teşkil ettiği ifade edilebilir.
Bu çalışma, bir zamanlar Türkiye'nin doğusunda yaşayan ve daha sonra İsrail’e göç edip yerleşen Urfa Yahudi Cemaati’nin tarihsel geçmişini, sosyal ve kültürel ilişkilerini ve göç sürecini incelemeyi amaçlamaktadır. Buna ek olarak, Urfa şehrinin çok kültürlü ortamında yaşam tarzlarına, dini inançlarına ve diğer yerel grup ve kültürlerle olan ilişkilerine ışık tutmaya çalışmaktadır. Araştırmanın verilerinin bir kısmı 2011-2012 yılları arasında İsrail’de yürütülen bir alan araştırmasında dayanmaktadır. Araştırma sosyo-kültürel bir perspektifle ele alınmaktadır. Bu bağlamda, Urfa şehrinin göz ardı edilen eski sakinlerinin daha görünür hale getirilmesi beklenmektedir.
Anahtar Kelimeler: Yahudiler, Urfa, Etnografya, Kültür, Göç, Hafıza

Anahtar Kelimeler

Yahudiler, Etnografya, Urfa, Kültür, Göç, Hafıza

Kaynakça

• Ashtor, E. - Makovetsky L. B. (2007). Edessa. Encyclopaedia Judaica, (ed.: Fred Skolnik), Vol. VI, 146-147, USA: Thomson and Gale.
• Ashtor, E. - Makovetsky L. B. (2007). Bar Hebraeus. Encyclopaedia Judaica, (ed. Fred Skolnik), vol. III, 151, USA: Thomson and Gale.
• Badger, G. P. (1969). The Nestorians and their rituals. Switzerland: Gregg International Publishers.
• Bayraktar, H. (2007). Tanzimat'tan Cumhuriyete Urfa cancağı. Elazığ: Fırat Üniversitesi Ortadoğu Araştırmaları Merkezi Yayınları No: 14.
• Benjamin II, I. (1859). Eight years in Asia and Africa. Hannover: Published by the Author.
• Buckingham, J. S. (1827). Travels in Mesopotamia. London: D.S Maurice.
• Demirkent, I. (1987). Urfa haçlı kontluğu: 1118-1146. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Eroğlu, C., at al. (2012). Osmanlı vilayet salnamelerinde Halep, Ankara.
• Harizi, J. A. (1952). Tahkêmoni. (ed.: Y. Toporovsky - E. T. Reichert), (trans.: V.E. Reichert), 2 volumes, Tel Aviv.
• Harizi, J. A. (2001). The book of Tahkemoni: Jewish tales from Medieval Spain. (trans. D. S. Segal), London: Littman Library of Civilization.
• Israel, I. - Beldgreen, I. (2013). The Jewish communities in East Turkey. Rishon Letsiyon, Tel Aviv: The Israeli Association of Urfa Jews.
• Kapaklı, K. (2012). Halep Vilayet salnamelerinde Urfa sancağı, Ankara: Şanlıurfa Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Müdürlüğü Yayınları.
• Modiano, R. –Bozo, H. (2010). The Library of Rescued Memoirs Centropa, 1-46.
• Peirce, L. (2003). Morality tales: Law and gender in the Ottoman court of Aintab. California: University of California Press.
• Segal, J. B. (1970). Edessa: The blessed city. Great Britain: Oxford University Press.
• Shimon, I. G. (2007). Edessa. Encyclopaedia Judaica, (ed.: F. Skolnik), vol. VI, p. 146, USA: Thomson and Gale.
• Şanlı, S. (2015). Culture migration and memory of Eastern Jews of Turkey. Istanbul: Yeditepe Universty Institute of Social Sciences Unpublished Doctoral Thesis,
• Şanlı, S. (2019). Jews of Turkey: Migration culture and memory. Milton Park, Abingdon Oxon, New York: Routledge.
• Şanlı, S. (2020). Recalling a forgotten community: Jews of Diyarbakır. Folklor/ Edebiyat, 26(3), 545-558.
• Şimşek, M. (2013). Süryanilerin Diyarbakır’daki mekânları. Tarih Kültür ve İnanç Kenti Diyarbakır, (ed.: Y. K. Haspolat), 47-59, İstanbul: Uzman Matbaacılık.
• Toktaş, Ş. (2006). Turkey's Jews and Their Immigration to Israel. Middle Eastern Studies, 42(3), 505-519.