FENERBAHÇE TARAFTARININ TEZAHÜRATLARINDA UYARLAMA TEZAHÜRATLARIN YERİ

Yıl 2024, Cilt: 17 Sayı: 48, 1954 - 1971, 26.12.2024

Barış Demirkaya , Shurubu Kayhan

https://doi.org/10.12981/mahder.1550423

Öz

Bağlı bulundukları takımların menfaati doğrultusunda yapılarını şekillendiren ve belirli amaçlarla bir araya gelerek etkileşim içerisine giren taraftar gruplarının, zaman içerisinde kendilerine ait bir gelenek oluşturdukları görülmektedir. Bir geleneğin taşıyıcı olarak kar-şımıza çıkan sözlü, yazılı ve görsel üretimler meydana getiren, olaylar karşısında ortak davranış kalıpları sergilemesi açısından bir grup olarak değerlendirebileceğimiz Fenerbahçe taraftar grubunun ise maç öncesi ve sonrası ritüelleri, pankartları, tezahüratları, koreografi-leri, bedenlerine giyinmiş oldukları ürünleriyle taraftar folkloruna malzeme olan verimlerle şekillendiği anlaşılmaktadır.
Bu çalışmamızda Türk futbolunun önemli takımları arasında yer alan Fenerbahçe takımı ve onun taraftarının uyarlama tezahüratlarına odaklanılmıştır. Makalemize konu olan tezahü-ratlar sürdürmekte olduğumuz doktora tez çalışması sürecinde yapılan birebir görüşmeler, doğrudan gözlem ve derlemeler ile elektronik kültür ortamından elde edilen verimlerden oluşmaktadır. Tespit ettiğimiz tezahüratların temelde Türk sanat müziği, Arabesk müzik, Türk pop müziği, halk edebiyatı verimlerinden yararlanılarak şekillendiği görülmektedir. Bir grup özelliği gösteren Fenerbahçe taraftarının üretimlerinde verimli bir alan olarak karşımıza çıkan tezahüratları ve onların oluşum süreçlerini ele almak dünyadaki taraftar gruplarında da karşılaştığımız tezahürat üretim sürecindeki benzerliği ortaya koymaktadır. Bu olguya Fenerbahçe taraftar grubu özelinde ve genel çerçevede değinmek taraftar grupla-rının verimlerini üretme ve şekillendirme yollarını anlamak noktasında önemli bir veri sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Grup, Taraftar Grubu, Müzik, Tezahürat, Uyarlama.

The Place of Adaptation Chants in the Chants of Fenerbahçe Fans

Öz

It is seen that fan groups that shape their structures in line with the interests of the teams they are affiliated with and come together and interact for certain purposes have created their own traditions over time. Fenerbahçe fan group It shows a group characteristic that emerges as the carrier of a tradition and produces verbal, written and visual productions, exhibiting common behavioral patterns in the face of events. It is understood that the fan group is shaped by the productions that are material for the fan folklore with their pre-match and post-match rituals, banners, chants, choreographies, and the products they wear on their bodies. In this study, we focused on the adapted chants of the Fenerbahçe team and its fans, which are among the important teams of Turkish football. The chants that are the subject of our article consist of one-on-one interviews, direct observations and compila-tions, and the results obtained from the electronic culture environment during the process of our ongoing doctoral thesis. It is seen that the chants we have identified are basically shaped by making use of the products of Turkish classical music, Arabesque music, Turkish pop music and folk literature. It is important to address the chants that emerge as a produc-tive area in the production of Fenerbahçe fans, who display a group characteristic, and their formation processes, because this reveals the similarity in the chant production process that we encounter in fan groups around the world. Addressing this phenomenon in the context of the Fenerbahçe fan group and in a general context provides data to understand the ways in which fan groups produce and shape their productivity.

Anahtar Kelimeler

Group, Fan Group, Music, Chant, Adapt.

Kaynakça

• Armstrong, G. - Young, M. (1999). Fanatical football chants: Creating and controlling the carnival. Culture, Sport, Society, 2(3), 173–211.
• Ashmore, P. (2017). Of other atmospheres: Football spectatorship beyond the terrace chant. Soccer & Society, 18(1), 30-46.
• Brera, G. (1978). Storia critica del calcio italiano. Bompiani.
• Buğra, M. G. (2006). Alternatif bir cumhuriyet, din ya da yaşam biçimi: Fenerbahçe kulübü ve taraftar grubu. Millî Folklor, 9(71), 16-21.
• Collins, T. (2018). How football began: A global history of how the world’s football codes were born. UK: Routledge.
• Crowther, N. B. (2007). Sport in ancient times. USA: Bloomsbury Publishing.
• Çağbayır, Y. (2017). Ötüken Türkçe sözlük. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Çakır, V. O. - Korkmaz, S. (2015). Müzik ve hareket bağlamında futbol tezahüratla-rı. International Journal of Science Culture and Sport (IntJSCS), 845-857.
• Dağlaroğlu, R. (1987). Fenerbahçe spor kulübü tarihi 1907-1987. İstanbul: Dur Ofset.
• Dean, R. (2021). Durrr-dur-dur-dur-dur-durrrr-durrrrrr: More than just White Stri-pes. Sport in society, 24(1), 8-21.
• Doğan, M. D. (2017). Bir halk yaratması olarak futbol tezahüratları: Beşiktaş örneği. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yük-sek Lisans Tezi.
• Doğan, Y. (1989). Fenerbahçe cumhuriyeti. İstanbul: Tekin Yayınevi.
• Ebcim, N. (2007). Fenerbahçe’nin yüz yılı: Kara deryalarda bir fenersin. İstanbul: İleri Yayınları.
• Es, H. F. (1936). Her gün bir hatıra: 31 sene evvel, Galatasaray spor kulübünü nasıl kurduk?. Akşam, 18 Aralık 1936.
• Fenerbahçe spor kulübü’nün suret-i teşkili ile maksadı (1923). Matbaa-ı İkdam.
• Galeano, E. (1997). Gölgede ve güneşte futbol. (çev.: E. Önalp-M. N. Kutlu), İstanbul: Can Yayınları.
• Gravdal, I. S. (2021). Racist chants in contemporary English Premier League; A study of English football supporters racist language. Kristiansand: University of Ag-der, Master’s Thesis.
• Herd, K., Löfgren, J. (2020). Mocking others, parodying ourselves: Chants and songs used in Swedish football. Musicultures. Journal of the Canadian Society for Traditional Music, 74, 11-33.
• Hornby, A. S. (2005). Oxford advanced learner’s dictionary. Oxford: Oxford University Press. Irak, D. (2013). Hükmen yenik! Türkiye’de ve İngiltere’de futbolun sosyo-politiği. İstanbul: Evrensel Basım.
• İsfendiyaroğlu, F. (1952). Galatasaray spor tarihi. İstanbul: Doğan Kardeş Yayınları.
• Kaya, S. vd. (2018). You’ll never walk without metaphor: A study on the football chants. Pamukkale Journal of Sport Sciences, 11(1), 7-22.
• Knijnik, J. (2018). Imagining a multicultural community in an everyday football car-nival: Chants, identity and social resistance on Western Sydney terra-ces. International Review for the Sociology of Sport, 53(4), 471-489.
• Kozanoğlu, C. (1990). Türkiye’de futbol: Bu maçı alıcaz. İstanbul: Kıyı Yayınları.
• Kuru, E. (2009). Türkiye’de spor seyircilerinde oluşan kitlesel tezahüratın gelenekler-le ilişkisi. Milli Folklor, 21 (82), 158-163.
• Kytö, M. (2011). ‘We are the rebellious voice of the terraces, we are Çarşı’: Construc-ting a football supporter group through sound. Soccer&Society, 12(1), 77-93.
• McKerrell, S. (2012). Hearing sectarianism: understanding Scottish sectarianism as song. Critical Discourse Studies, 9 (4), 363-374.
• Ncube, L. - Chawana, F. (2018). What is in a song? Constructions of hegemonic mas-culinity by Zimbabwean football fans. Muziki, 15(1), 68-88.
• Petrović, M. (2019). Group singing and collective identity. Glasbeno-Pedagoski Zbor-nik Akademije za Glasbo v Ljubljani, 30, 57-71.
• Schoonderwoerd, P. (2011). Shall we sing a song for you?’: Mediation, migration and identity in football chants and fandom. Soccer & Society, 12(1), 120-141.
• Shaw, A. (2011). Shall we sing a song for you?: The good, the bad and the downright offensive-Britain's favourite football chants. London: Kings Road Publishing.
• Süldür, F. (1977). Türk futbol (tepük). Ankara: Kısmet Matbaası.
• Tanrıkulu, A. (2002). Fenerbahçe tarihi: Efsaneleriyle kahramanlarıyla rakamlarıyla. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Taylan, S. (1944). Fenerbahçe’den hatıralar. İstanbul: Işık Matbaası.
• Yaşar, T. (2008). Fenerbahçe tarihi. İstanbul: Nokta Kitap.
• Zelyurt, M. K. (2019). Futbol taraftarlığı, özdeşleşme ve kimlik: Taraftarlıktan fana-tizme. Sportif Bakış: Spor ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 6 (1), 85-105.