FOLKLOR VE KÜLTÜREL GÜVENLİK (I)

Yıl 2024, Cilt: 17 Sayı: 48, 1812 - 1835, 26.12.2024

Cevdet Avcı

https://doi.org/10.12981/mahder.1551159

Öz

Makalenin konusunu folklor ve kültürel güvenlik arasındaki ilişki teşkil etmektedir. Folklor, 19. yüzyıldan bugüne dünyadaki sosyal, ekonomik, politik, teknolojik ve bunların ortaya çıkardığı kültürel değişimlerin peşinde veya bu değişimlerle yan yana ilerleyen bir disiplin olarak gelişir. Bu durum folklora dünyadaki değişim-dönüşüm süreçlerine tanıklık etme imkânı verir. Başka bir ifadeyle folklorun araştırma ve inceleme alanına giren konular güncel kültürel durumların yansıması olmuştur. Bu bağlamda folklor, başlangıçtan bugüne ortaya koyduğu ulusal ve uluslararası literatür bakımından kültür tarihine tanıklık etmenin yanı sıra insanlığın kültürel birikiminin de muhafazasını sağlar. Milli kültürler düşünüldüğünde küreselleşmenin ekonomi ve dijitalleşme değişkenlerini kullanarak dayattığı tek tipleşme, yok olma veya yozlaşma gibi etkenler karşısında folklorun bir kültürel kayıt ve direnç noktası olarak önemi artar. Bütün bu süreçlerin ortaya çıkardığı ve farklı sosyal bilim dallarının araştırma sahasına giren kavramlardan birisi de kültürel güvenliktir. Yakın tarihten bugüne dünyanın içinde bulunduğu siyasi, askerî, ekonomik ve kültürel durum yeni güvenlik paradigmasını doğurmuştur. Geleneksel güvenlik anlayışları değişmiş güvenlik kavramı askerî konseptlerin ötesinde farklı boyutlar kazanmıştır. Bu zemin üzerinde makalede; folklorun yerel, ulusal ve uluslararası bağlamda kültürel güvenliğe katkısını ve bu bağlamda folklor çalışmalarının önemini ortaya koymak amaçlanmıştır. Makalede doküman analizi tekniği kullanılmıştır. Ele alınan konuda ulusal ve uluslararası literatür gözden geçirilmiş; kavram haritası makalenin bakış açısını destekleyecek yönde stratejik bir alan olarak sosyal bilimler, folklor, güvenlik ve kültürel güvenlik gibi temel kavramlarla sınırlandırılmıştır. Makaledeki inceleme ve tartışmaların sonucunda folklorun kadrosundaki ürün ve içeriklerle folklor literatürünün yanı sıra folkloru uygulamalı çalışmak gibi yeni yöntemlerin kültürel güvenlik setleri oluşturmaya önemli katkılar sağlayacağı elde edilen bulgular arasındadır. Bu da folklorun halk hayatındaki kültürel bağlamları ve ürünleri derleyip inceleyen bir sosyal bilim olmanın ötesinde folkloru yeni güvenlik paradigması bağlamında ulusal ve uluslararası kültürel güvenliğin korunmasında stratejik bir noktaya konumlandırır.
This article addresses the relationship between folklore and cultural security. Since the nineteenth century, the discipline of folklore has undergone significant evolution in parallel with social, economic, political, and technological changes and the resulting cultural transformations across the globe. This enables folklorists to observe and document processes of change and transformation on a global scale. In other words, the subjects that fall within the scope of folklore research and examination have become reflections of contemporary cultural conditions. In this context, folklore serves as a witness to cultural history, both at the national and international levels, while also ensuring the preservation of humanity's cultural heritage. In the context of national cultures, the significance of folklore as a means of preserving cultural heritage and resisting threats such as homogenization, extinction, and the erosion of cultural identity due to globalization, particularly in the context of economic and digital transformations, becomes paramount. One of the concepts that has emerged from these processes and entered the research field of various social sciences is that of cultural security. From recent history to the present day, the political, military, economic, and cultural conditions of the world have given rise to a new security paradigm. The traditional understanding of security has undergone a transformation, with the concept acquiring dimensions that extend beyond the military framework. In this context, the article seeks to elucidate the contribution of folklore to cultural security at the local, national, and international levels and to underscore the significance of folklore studies in this regard. In order to gain insight into the subject matter, the document analysis technique was employed, and a review of national and international literature was conducted. In order to ensure a focused analysis, the conceptual framework of the study is limited to key concepts such as social sciences, folklore, security, and cultural security. The article's analyses and discussions reveal that the products and content within folklore, along with new methods such as applied folklore studies, can play a pivotal role in the development of cultural security frameworks. This elevates folklore to a pivotal position, extending beyond its traditional role as a social science that documents and examines cultural contexts and products in people's lives. Instead, it is now recognised as a vital component in the safeguarding of national and international cultural security within the evolving security paradigm.

Anahtar Kelimeler

Folklor, Yeni Güvenlik Paradigması, Kültürel Güvenlik, Kültürel Kimlik, Kültürel Miras

FOLKLOR VE KÜLTÜREL GÜVENLİK (I)

Öz

Makalenin konusunu folklor ve kültürel güvenlik arasındaki ilişki teşkil etmektedir. Folklor, 19. yüzyıldan bugüne dünyadaki sosyal, ekonomik, politik, teknolojik ve bunların ortaya çıkardığı kültürel değişimlerin peşinde veya bu değişimlerle yan yana ilerleyen bir disiplin olarak gelişir. Bu durum folklora dünyadaki değişim-dönüşüm süreçlerine tanıklık etme imkânı verir. Başka bir ifadeyle folklorun araştırma ve inceleme alanına giren konular güncel kültürel durumların yansıması olmuştur. Bu bağlamda folklor, başlangıçtan bugüne ortaya koyduğu ulusal ve uluslararası literatür bakımından kültür tarihine tanıklık etmenin yanı sıra insanlığın kültürel birikiminin de muhafazasını sağlar. Milli kültürler düşünüldüğünde küreselleşmenin ekonomi ve dijitalleşme değişkenlerini kullanarak dayattığı tek tipleşme, yok olma veya yozlaşma gibi etkenler karşısında folklorun bir kültürel kayıt ve direnç noktası olarak önemi artar. Bütün bu süreçlerin ortaya çıkardığı ve farklı sosyal bilim dallarının araştırma sahasına giren kavramlardan birisi de kültürel güvenliktir. Yakın tarihten bugüne dünyanın içinde bulunduğu siyasi, askerî, ekonomik ve kültürel durum yeni güvenlik paradigmasını doğurmuştur. Geleneksel güvenlik anlayışları değişmiş güvenlik kavramı askerî konseptlerin ötesinde farklı boyutlar kazanmıştır. Bu zemin üzerinde makalede; folklorun yerel, ulusal ve uluslararası bağlamda kültürel güvenliğe katkısını ve bu bağlamda folklor çalışmalarının önemini ortaya koymak amaçlanmıştır. Makalede doküman analizi tekniği kullanılmıştır. Ele alınan konuda ulusal ve uluslararası literatür gözden geçirilmiş; kavram haritası makalenin bakış açısını destekleyecek yönde stratejik bir alan olarak sosyal bilimler, folklor, güvenlik ve kültürel güvenlik gibi temel kavramlarla sınırlandırılmıştır. Makaledeki inceleme ve tartışmaların sonucunda folklorun kadrosundaki ürün ve içeriklerle folklor literatürünün yanı sıra folkloru uygulamalı çalışmak gibi yeni yöntemlerin kültürel güvenlik setleri oluşturmaya önemli katkılar sağlayacağı elde edilen bulgular arasındadır. Bu da folklorun halk hayatındaki kültürel bağlamları ve ürünleri derleyip inceleyen bir sosyal bilim olmanın ötesinde folkloru yeni güvenlik paradigması bağlamında ulusal ve uluslararası kültürel güvenliğin korunmasında stratejik bir noktaya konumlandırır.

This article addresses the relationship between folklore and cultural security. Since the nineteenth century, the discipline of folklore has undergone significant evolution in parallel with social, economic, political, and technological changes and the resulting cultural transformations across the globe. This enables folklorists to observe and document processes of change and transformation on a global scale. In other words, the subjects that fall within the scope of folklore research and examination have become reflections of contemporary cultural conditions. In this context, folklore serves as a witness to cultural history, both at the national and international levels, while also ensuring the preservation of humanity's cultural heritage. In the context of national cultures, the significance of folklore as a means of preserving cultural heritage and resisting threats such as homogenization, extinction, and the erosion of cultural identity due to globalization, particularly in the context of economic and digital transformations, becomes paramount. One of the concepts that has emerged from these processes and entered the research field of various social sciences is that of cultural security. From recent history to the present day, the political, military, economic, and cultural conditions of the world have given rise to a new security paradigm. The traditional understanding of security has undergone a transformation, with the concept acquiring dimensions that extend beyond the military framework. In this context, the article seeks to elucidate the contribution of folklore to cultural security at the local, national, and international levels and to underscore the significance of folklore studies in this regard. In order to gain insight into the subject matter, the document analysis technique was employed, and a review of national and international literature was conducted. In order to ensure a focused analysis, the conceptual framework of the study is limited to key concepts such as social sciences, folklore, security, and cultural security. The article's analyses and discussions reveal that the products and content within folklore, along with new methods such as applied folklore studies, can play a pivotal role in the development of cultural security frameworks. This elevates folklore to a pivotal position, extending beyond its traditional role as a social science that documents and examines cultural contexts and products in people's lives. Instead, it is now recognised as a vital component in the safeguarding of national and international cultural security within the evolving security paradigm.

Anahtar Kelimeler

Folklore, New Security Paradigm, Cultural Security, Cultural Identity, Cultural Heritage

Kaynakça

• Acot, P. (2005). Bilim tarihi. Ankara: Dost Kitabevi.
• Ağır, B.S. (2015). Güvenlik kavramını yeniden düşünmek: küreselleşme, kimlik ve değişen güvenlik anlayışı. Güvenlik Stratejileri Dergisi, 22, 97-131.
• Amos, Dan Ben. (1997).Şartlar ve çevre içinde folklorun yeni bir tanımına doğru. (çev.: M. Ekici), Milli Folklor, 33, 74-87.
• Assman, J. (2001). Kültürel bellek, eski yüksek kültürlerde yazı, hatırlama ve politik kimlik. (çev.: A. Tekin), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bascom, W. R. (2010). Folklorun dört işlevi. (çev.: F. Çalış), Halkbiliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar 2, (ed.: M. Ö. Oğuz - S. Gürçayır), 71-86, Ankara: Geleneksel Yayınları.
• Bélanger, L. (1999). Redefining cultural diplomacy: cultural security and foreign policy in Canada. Political Psychology, 20(4), 677-699.
• Bilgin, P. (2010). Güvenlik çalışmalarında yeni açılımlar: yeni güvenlik çalışmaları. Stratejik Araştırmalar, 8(14), 69-96.
• Bostan, H. (2016). Antropoloji, kültür ve güvenlik. Güvenlik Bilimleri Dergisi, 5(2), 1-31.
• Burke P. (2002). Fransız tarih devrimi: Annales okulu. (çev.: M. Küçük), Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Buzan, B. vd. (1998). Security: a new framework for analysis. Boulder, Londra: Lynne Rienner Publishers.
• Cocchiara, G. (2017). Avrupa’da folklor tarihi. (çev.: Y. Özer), Ankara: Geleneksel Yayınları.
• Connerton, P. (1999). Toplumlar nasıl anımsar. (çev.: A. Şenel), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Çobanoğlu, Ö. (2023). Cumhuriyetimizin yüzüncü yılında Türk halk bilimi çalışmalarının genel bir değerlendirmesi. Türk Dili, 72(862), 41-77.
• Çobanoğlu, Ö. (2004). Kültürlerin diyalogu veya diyalogsuzluğu bağlamında halkbilimi çalışmalarının yeri ve önemi. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları (HÜTAD), 1, 149-164.
• Çobanoğlu, Ö. (2010). Kültürel güvenlik ve kültürel diplomasi kavramsallaştırmaları bağlamında dil ve ekonomi ilişkisi üzerine tespitler. 9. Türk Dünyası Ekonomi, Bilişim ve Kültür Forumu Bildiriler Kitabı, 51-56, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Yayınları.
• Dundes, A. (1998). Halk kimdir (Who are the folk?). (çev.: M. Ekici), Milli Folklor, 37, 139-153.
• Elçin, Ş. (1985). Folklor ve halk edebiyatının milli birliğin oluşmasındaki rolü. Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü.
• Eroğlu, Y. - Kaya, Ş. (2023). Toplumsal değişimde göç olgusunun kültürel güvenliğe yansıması. Akademik İncelemeler Dergisi, 18(1), 20-45.
• Güvenç, A. Ö. (2021). Folklor ve sinema. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Kızılçelik, S. (2004). Sosyal bilimleri yeniden yapılandırmak, Ankara: Anı Yayınları.
• Maslow, A. H. (1943). A Theory of human motivation. Psychological Review, 50, 370-396.
• Nemeth, E. (2007). Cultural security: the evolving role of art in ınternational security. Terrorism and Political Violence, 19(1), 19-42.
• Oğuz, M. Ö. (2002). Küreselleşme ve uygulamalı halk bilimi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Ortaylı, İ. (2019). İmparatorluğun en uzun yüz yılı. İstanbul: Kronik Kitap.
• Özdemir, N. (2009). Kültür ekonomisi ve endüstri ile kültür mirası yönetimi ilişkisi. Milli Folklor, 21(84), 73-86.
• Öztürkmen, A. (2006). Türkiye’de folklor ve milliyetçilik. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Propp, V. (1998). Folklor teori ve tarih. (çev.: N. Hasgül - T. Tolga), İstanbul: Avesta Yayınları.
• Said, E. W. (1999). Oryantalizm. (çev.: N. Uzel). İstanbul: İrfan Yayınları.
• Tekeli, S., vd. (2010). Bilim tarihine giriş. Ankara: Nobel Yayınları.
• Temur, N. (2011). Folklor ve ideoloji Sovyetler Birliği döneminde Kırgızistan'da folklor politikaları ve çalışmaları 1917-1958. Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü.
• Thoms, W. J. (1965). Folklore. The Study of Folklore, (edt. by Alan Dundes). New Jersey: Prentice-Hall. Toplum ve Bilim ve Defter Dergileri Ortak Çalışma Grubu. (2020). Sempozyum bildirileri - sosyal bilimleri yeniden düşünmek yeni bir kavrayışa doğru. İstanbul: Metis Yayınları.
• Wallerstein, İ., vd. (2000). Gulbenkian Komisyonu, sosyal bilimleri açın. (çev.: Ş. Tekeli), İstanbul: Metis Yayınları.
• Yıldırım, D. (1994). Türkiye’de folklor araştırmalarının gelişme devreleri. Milli Folklor, 3(21), 2-15.
• Yıldırım, D. (1998). Türk bitiği. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Yolcu, M. A. - Aça, M. (2017). Yapısal işlevselci̇li̇k açısından folklorda deği̇şme ve işlevsel zorunluluklar modeli̇. folklor/edebiyat, 23(92), 2017/4, 13-28.