TÜRK HALK HİKÂYELERİNDE SINIF ÇATIŞMASI

Yıl 2025, Cilt: 18 Sayı: 49, 205 - 217, 19.03.2025

Dilay Nakış

Öz

Hikâyeler, gerçek veya gerçeğe yakın olayları anlatan bir türdür. Halk ve modern hikâyeler olarak ayrılan bu tür, toplumun anlatma ihtiyacını karşılamaktadır. Halk hikâyeleri, Anadolu sahasında 16.yüzyıldan itibaren ilk olgun örneklerini vermektedir ve anlatıcılar tarafından aktarılarak bugüne kadar gelmektedir. Tarihi süreçte genellikle kahramanlık ve aşk konularını işleyen halk hikâyeleri, oluştuğu toplumun sosyokültürel ve ekonomik yapısını yansıtmaktadır. Halk hikâyelerinin ortaya çıktığı ve kaynak oluşturduğu coğrafyayla kültürel doku hikâyelerin olay örgüsünü, kahramanlarını, mekânını ve diğer birçok unsurunu şekillendirmektedir. Bu bağlamda halk hikâyelerinin ortaya çıktığı toplumsal yapının bilhassa bu yapıdaki ekonomik farklılık, toplumu farklı gruplara bölmektedir ve sınıf oluşmasına neden olmaktadır. Toplumda ekonomik şartlar gibi eşitsizlikler nedeniyle oluşan grup, sınıf çatışmasını meydana getirmektedir. Bu durum insanların seçimlerini etkileyerek toplumdaki sosyokültürel farklılığı oluşmaktadır. Halk hikâyelerinde de sınıf çatışmasının meydana getirdiği bu yapısal farklılık kahramanın mücadelesinde görülmektedir. Bu çalışma, üç halk hikâyesinden hareketle olay örgüsündeki kahramanın mücadelesi inceleyerek sınıf çatışmasını ortaya koymayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Halk Hikâyeleri, Sınıf Çatışması, Toplumsal Yapı, Sosyal Farklılık, Kahramanın Mücadelesi

CLASS CONFLICT IN TURKISH FOLK TALES

Öz

Stories are a genre that narrates real or realistic events. Divided into folk and modern stories, this genre meets the need for storytelling in society. Folk stories began to give their first mature examples in the Anatolian field from the 16th century and have been transmitted by narrators up to the present day. Folk stories, which generally deal with themes of heroism and love throughout history, reflect the socio-cultural and economic structure of the society in which they were formed. The cultural texture of the geography where folk stories emerged and found their source shapes many elements of the stories, including the plot, characters, and setting. In this context, the societal structure from which folk stories originated, particularly the economic disparities within this structure, divides society into different groups and leads to the formation of classes. The groups formed due to inequalities such as economic conditions in society create class conflict. This situation affects people's choices, leading to socio-cultural diversity in society. In folk stories, this structural difference caused by class conflict is seen in the hero's struggle. This study aims to reveal class conflict by examining the hero's struggle in the plot of three folk stories.

Anahtar Kelimeler

Folk Stories, Class Conflict, Societal Structure, Social Differences, Hero

Kaynakça

• Aça, M. (2019). Anonim halk edebiyatı. Türk Halk Edebiyatı, (ed. M. Aça), 137-238, İstanbul: Nobel Yayınları.
• Alptekin, A. B. (2002). Halk hikâyeleri. Türk Dünyası Ortak Edebiyatı Türk Dünyası Edebiyat Tarihi. C. 2, Ankara: AKM Yayınları.
• Duymaz, A. (2001). Kerem ile Aslı hikâyesi üzerine mukayeseli bir araştırma. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Elçin, Ş. (2019). Halk edebiyatına giriş. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Lavenda, R. - Schultz, E. (2019). Kültürel antropoloji. (çev.: Dilek İşler – Onur Hayırlı), İstanbul: Doğu Batı Yayınları.
• Özarslan, M. (2019). Mukayeseli bir araştırma Ferhat ile Şirin. Ankara: Ötüken Neşriyat.
• Sakaoğlu, S. (2011). Halk hikâyeleri. (ed.: Ali Berat Alptekin-Çiğdem Kara), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Türkmen, F. (1974). Âşık Garip hikâyesi üzerine mukayeseli bir araştırma. Ankara: Baylan Matbaası.