FROM FEMINISM TO FEMVERTISING: THE PHENOMENON OF FEMİNİST MEMORY İN GRAPHİC DESİGN AND MUSİC

Yıl 2025, Cilt: 18 Sayı: 51, 1810 - 1831, 28.09.2025

Hülya Demir , Fülya Açıksöz

https://doi.org/10.12981/mahder.1602253

Öz

Feminism, as a longstanding social movement aiming to achieve gender equality, has created profound impacts across creative fields such as art, design, and advertising. In this context, Femvertising refers to a communication approach that seeks to convey feminist values to the public through visual and auditory strategies. This study examines the influence of graphic design and music on collective memory within the historical trajectory from feminist movements to the formation of feminist memory. Throughout feminist history, visual and auditory elements have played a significant role in transforming gender perceptions and have been evaluated within both aesthetic and strategic dimensions. To this end, a qualitative research method was adopted, and four advertising campaigns were analyzed in terms of their visual and auditory components through document analysis. The selected examples focus on campaigns produced after 2000, shaped by second-wave feminism in Western Europe and North America. Visual components such as typography, color, and composition in graphic design, along with rhythm, lyrics, harmony, instrumentation and atmosphere in music, emerge as effective tools in enhancing the visibility of feminist ideologies within social memory. The findings reveal that femvertising campaigns not only offer aesthetic expressions but also reinforce political discourse supporting gender equality and generate pedagogical awareness regarding the representation of women. On the other hand, the commodification of feminist values through advertising strategies and the reproduction of gender roles via superficial representations in the analyzed campaigns invite critical perspectives on femvertising. In this framework, the combined use of graphic design and music enables the emotional and cultural reconstruction of feminist memory, and the narratives emerging at the intersection of these two disciplines provide a theoretical foundation for future interdisciplinary studies.

Anahtar Kelimeler

Feminism , Femvertising , Graphic Design , Music , Gender

FEMİNİZMDEN FEMVERTISING’E: GRAFİK TASARIM VE MÜZİKTE FEMİNİST BELLEK OLGUSU

Öz

Feminizm, toplumsal cinsiyet eşitliğini hedefleyen köklü bir toplumsal hareket olarak, sanat, tasarım ve reklamcılık gibi yaratıcı alanlarda derin etkiler yaratmıştır. Bu bağlamda kadın odaklı reklamcılık olarak tanımlanan femvertising, feminist değerlerin görsel ve işitsel stratejilerle topluma iletilmesini amaçlayan bir iletişim yaklaşımıdır. Bu çalışma, feminist hareketlerden feminist belleğin oluşumuna uzanan süreçte grafik tasarım ve müziğin kolektif hafıza üzerindeki etkisini incelemektedir. Feminist tarih boyunca görsel ve işitsel unsurların toplumsal cinsiyet algılarının dönüşümündeki rolü, estetik ve stratejik boyutlarıyla değerlendirilmiştir. Bu amaçla, nitel araştırma yöntemi benimsenmiş; doküman analizi tekniğiyle seçilen dört reklam kampanyası görsel ve işitsel bileşenleri bakımından incelenmiştir. Araştırmada, özellikle Batı Avrupa ve Kuzey Amerika’da ikinci dalga feminizmin etkisiyle ortaya çıkan ve 2000 sonrası dönemde üretilmiş olan dört reklam kampanyası örneği üzerinden feminist bellek temsilleri analiz edilmiştir. Grafik tasarımda kullanılan tipografi, renk ve kompozisyon gibi görsel öğeler ile müziğin ritim, söz, armonik yapı, enstrümantasyon ve atmosfer gibi işitsel bileşenleri, feminist ideolojilerin toplumsal bellekte görünürlük kazanmasında etkili birer araç olarak öne çıkmaktadır. Araştırma bulguları, femvertising kampanyalarının estetik bir ifade biçimi sunduğunu, toplumsal cinsiyet eşitliğini destekleyen politik söylemleri güçlendirdiğini ve kadınların temsiline dair pedagojik bir farkındalık yarattığını ortaya koymuştur. Diğer bir açıdan, feminist değerlerin reklam stratejileri aracılığıyla metalaştırılması ve incelenen kampanyalarda toplumsal cinsiyet rollerinin yüzeysel temsillerle yeniden üretilmesi, femvertising'e yönelik eleştirel yaklaşımları da gündeme getirmektedir. Bu çerçevede, grafik tasarım ve müziğin birlikte kullanımı, feminist belleğin hem duygusal hem de kültürel boyutlarda yeniden inşasını mümkün kılmakta; bu iki disiplinin kesişiminde gelişen anlatılar, gelecekte yapılacak disiplinler arası çalışmalara kuramsal bir zemin sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Feminizm , Femvertising , Grafik Tasarım , Müzik , Toplumsal Cinsiyet

Kaynakça

• Adalı Aydın, G. vd. (2022). Kriz iletişimde femvertising stratejisinin kullanımı: Dardanel Ton “elinize sağlık “reklamı örneği. Uluslararası Medya ve İletişim Araştırmaları Hakemli Dergisi, 5(2), 259-282.
• Adalı, G. (2023). “Femvertising” bir devrim mi yoksa pazarlama stratejisi mi? Sistematik bir analiz. Medya ve Kültürel Çalışmalar Dergisi, 5(2), 62-74.
• Åhäll, L. (2018). Affect as methodology: Feminism and the politics of emotion. International Political Sociology, 12(1), 36–52.
• Ahmed, S. (2009). The promise of happiness. Durham: Duke University Press.
• Deckard, B. S. (1983). The women's movement: Political, socioeconomic, and psychological issues. New York: Harper & Row.
• Barthes, R. (1974). S/Z: An essay. New York: Farrar, Straus and Giroux Publishing.
• Batı, U. (2010). Hedef kitle davranışını etkileyen bir unsur olarak reklamlarda müzik kullanımı konusundaki yazının incelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(2), 778-808.
• Bulduk, B, (2024). Mona Hatoum's Traumatic Objects, CUJOSS, 48(1): 35-40.
• Butterick, M. (2013). Practical typography. Typography for Lawyers. USA: Thomson Reuters Press.
• Cook, N. (1998). Music-A very short introduction. New York: Oxford University Press Inc.
• Çupi, B. - Morina, S. (2020). The influential power and the importance of music in advertising and marketing. Journal of Life Economics, 7(1), 17-28.
• Dabak Özdemir, B. (2021). Kadın odaklı reklamcılığa feminist bir eleştiri: Dove “benim saçım ezberlerin ötesinde” örneği. Ankara Üniversitesi İlef Dergisi, 8(1), 185-208.
• Davis, K. (1992). Towards a feminist rhetoric: The Gilligan Debate revisited. Women's Studies International Forum, 15(2), 219-31.
• Dervin, B. (1987). The potential contribution of feminist scholarship to the field of communication. Journal of Communication, 37(4), 107-14.
• Drake, V.E. (2017). Impact of female empowerment in advertising. Journal of Research Marketing, 7(3), 593-599.
• Ersoy Çak, Ş. (2018). Toplumsal cinsiyet ve müziğe dair. Etnomüzikoloji Dergisi, 1(1), 68-80.
• Friedan, B. (1963). The feminine mystique. New York: W. W. Norton & Company.
• Guido, G. vd. (2016). Effects of background music endings on consumer memory in advertising, International Journal of Advertising, 35(3), 504-518.
• Hooks, B. (2000). Feminism is for everybody: Passionate politics. Boston: South End Press.
• İnceoğlu, İ. - Onaylı-Şengül, G. (2018). Bir Femvertising örneği olarak Nike bizi böyle bilin reklam filmine eleştirel bakış. Uluslararası Halkla İlişkiler ve Reklam Çalışmaları Dergisi, 1(2), 20-36.
• Lupton, E. (2024). Thinking with type: A critical guide for designers, writers, editors, and students, 3rd ed., Princeton: Princeton Architectural Press.
• McClary, S. (1991). Feminine endings: music, gender, & sexuality. 1st ed., Minneapolis-Minnesota: The Regent of the University of Minnesota Press.
• Michaelidou, N. vd. (2022a). Questioning femvertising: The limits of feminist advertising campaigns in transforming gender stereotypes. Marketing Theory, 22(1), 48-67.
• Michaelidou, N. vd. (2022b). Femvertising practices on social media: A comparison of luxury and non-luxury brands. Journal of Product and Brand Management, 31(8), 1285-1300.
• Moorman, C. (2020). Commentary: brand activism in a political world. Journal of Public Policy and Marketing, 39(4), 388-392.
• Negm, E. M. (2023) Femvertising social marketing: a focus on perceived authenticity and perceived congruence of the advertising and consumers’ attitudes toward female portrayal. Journal of Humanities and Applied Social Sciences, 5(5), 435-449.
• Özkişi, Z.G. (2017). Müzikte cinsiyet rollerine ilişkin yargılar: Kanon, gettolaşma ve toplumsal cinsiyet bağlamında kadın besteci sorunu. Kadın ve Müzik, (ed.: Ş. Ersoy Çak- Ş. Beşiroğlu), 63-96, İstanbul: Milenyum Yayınları.
• Patel, J. vd. (2017). Consumers’ responses to cause related marketing: Moderating influence of cause involvement and skepticism on attitude and purchase intention. 33 International Review on Public and Nonprofit Marketing, 14(1), 1-18.
• Tsichla, E. (2020a). The changing roles of gender in advertising: Past, present, and future. Contemporary Southeastern Europe, 7, 28-44.
• Tsichla, E. (2020b). Femvertising and the commercialization of feminism: A critique of gendered marketing strategies. Journal of Gender Studies, 29(3), 37-50.
• Vredenburg, J.K. vd. (2020). Brands taking a stand: authentic brand activism or woke washing?. Journal of Public Policy and Marketing, 39 (4), 444-460.
• Whiteley, S. (1997). Seduced by the sun: An analysis of the textual links between sound and image in pop videos. Sexing the Groove: Popular Music and Gender. (ed.: Sheila Whiteley), USA: Psychology Press.