Examining the Contributions of Foreign Architects to the Turkish Modernist Movement

Yıl 2023, , 313 - 323, 31.12.2023

Hilal Tuncer , Duygu Kurtoğlu

https://doi.org/10.29048/makufebed.1377394

Öz

In terms of the assessment of the post-war period, Turkey was not directly involved in the war, but the country was as directly affected as any European country. Under the strong leadership of Atatürk, several reforms consisting of social, educational and industrial developments were carried out after the establishment of the Republic of Turkey in 1923. Architecture was one of the subjects that could be analysed within the framework of the educational reform. Robert Oerley, Ernst Egli, Clemens Holzmeister, Hermann Jansen, Martin Elsaesser, Martin Wagner, Hans Poelzig, Bruno Taut, Margarete Schütte-Lihotzky, Wilhelm Schütte, Robert Vorhoelzer and Paul Bonatz were some of the architects who were allowed to work in Turkey and who had beneficial works for the Turkish cities both in terms of urban planning and architectural context. The aim of this study is to evaluate the relationship between the works of refugee architects, particularly during their stay in Turkey, and their long-term and positive contributions to Turkish architecture in the post-war period. With the research, some questions will be answered, such as whether the foreign architects had a dominance or influence on the Turkish architects; and whether there are any foreign architects who tried to protect the existing traditional order.

Anahtar Kelimeler

Foreign architects, modernism, post war architecture

Yabancı Mimarların Türk Modernist Hareketine Katkılarının İrdelenmesi

Öz

Savaş sonrası dönemi değerlendirmek gerekirse, Türkiye savaşa doğrudan dahil olmamakla birlikte, tüm Avrupa ülkeleri kadar doğrudan etkilenmiştir. Atatürk'ün güçlü liderliği altında, 1923 yılında Türkiye Cumhuriyeti kurulduktan sonra sosyal, eğitimsel ve endüstriyel gelişmelerden oluşan çeşitli reformlar yapılmıştır. Mimarlık, eğitim reformu kapsamında incelenebilecek konulardan biriydi. Robert Oerley, Ernst Egli, Clemens Holzmeister, Hermann Jansen, Martin Elsaesser, Martin Wagner, Hans Poelzig, Bruno Taut, Margarete Schütte-Lihotzky, Wilhelm Schütte, Robert Vorhoelzer ve Paul Bonatz Türkiye'de çalışmasına izin verilen ve Türkiye'nin şehirleri için hem kentsel planlama hem de mimari bağlamda faydalı çalışmalar yapan mimarlardır. Türkiye'nin modern çağa katılma sürecinin devam ettiği söylenebilir; gelen mimarlar geleneksel mimarinin yanı sıra modern akımların da Türk mimarisinde uygulanmasına yardımcı olmuştur. Bu çalışma, mülteci mimarların özellikle Türkiye'de kaldıkları süre boyunca yaptıkları çalışmalarla ilişkilerini ve savaş sonrası dönemde Türk mimarisine yaptıkları uzun vadeli ve olumlu katkıları değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Araştırma ile yabancı mimarların Türk mimarlar üzerinde hakimiyeti ya da etkisi olup olmadığı, mevcut geleneksel düzeni korumaya çalışan yabancı mimarlar olup olmadığı gibi sorulara cevap aranacaktır.

Anahtar Kelimeler

Yabancı mimarlar, modernizm, savaş sonrası mimari

Kaynakça

• Akcan, E. (2012). Architecture in Translation: Germany, Turkey and the Modern House. Duke University Press, Durham.
• Alpagut, L. (2010). Modernleşme Projesinin Temsilinde Önemli Bir Yapı: İsviçreli Mimar Ernest Arnold Egli ve Ankara Siyasal Bilgiler Okulu. Alternatif Politika, 2(2): 126-150.
• Aşkan, A.A. (2011). 1922-1960 Yillari Arasinda, İzmir’deki Mimarlik ve Kentsel Planlama Bağlaminda Riza Aşkan. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, İstanbul.
• Bademli, R.R. (1985). 1920-1940 Döneminde Eski Ankara’nın Yazgısını Etkileyen Tutumlar. Mimarlık, 10(16): 212-213.
• Erdal, G.G. (2012). Academicians Coming to Turkey Be-tween 1933-1945 Opened and Their Effects on Today's Music Life. Procedia - Social and Behavioral Sciences: 1219-1226.
• Ergut, E.A (2009). Cumhuriyet Dönemi Mimarlığı: Tanımlar, Sınırlar, Olanaklar. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 7(13): 121-130.
• Gasco, G.G. (2010). Bruno Taut and the Program for the Protection of Monuments in Turkey (1937-38): Three Case Studies: Ankara, Edirne And Bursa, METU: Journal of Faculty of Architecture, 27(2): 15-36.
• Gökarslan, A.B, (2023). 1960 ile 1980 Yılları Arasındaki Küçük Ölçekli Hastane Projesi Yarışmaları. Anadolu’nun İmarında Yarışmalar: 1930-1990. İdealkent: Ankara, 212-224.
• Gülmez, G. (2016). 1933 Sonrası Türkiye’ye Sığınan Nazi Karşıtı Aydınlar ve Karşılaştırmalı Edebiyatın İki Kurucu Adı: L. Spitzer ve E. Auerbach, Türk Göçü, Transnational Press London, 237- 244.
• Gurel, Y., Yucel, A. (2007). A modernist architecture on the early Republican Period: Seyfi Arkan, Mimarlik, Planlama, Tasarim, 6(4): 47-55.
• Hasol, D. (2017). 20th Century Turkish Architecture. http://www.doganhasol.net/20-yuzyil-turkiye-mimarligi-uzerine.html (Accessed 10.08.2023).
• Kazancıgil, A., Ortaylı, İ., Tanyeli, U. (2000). Niye Geldiler, Niye Gittiler? Kimse Anlamadı, Cogito, Yapı Kredi Yayın-ları, 119-132.
• Nicolai, B. (2011). Modern ve Surgun: Almanca Konusulan Ulkelerin Mimarlari Turkiye’de 1925-1955. Mimarlar Odasi Yayınları, Ankara.
• Pekdemir, O. (2021). Ankara Devlet Opera ve Balesi Binası: Restorasyon Şantiye Günlüğü. Oraybir İnşaat ve Restorasyon Ltd. Şirketi Yayınları, Ankara.
• Reisman, A. (2011). Nazizmden Kaçanlar ve Atatürk’ün Vizyonu. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• Tekeli, I. (2017). Almanca Konusan Planci ve Mimarlarin Erken Cumhuriyet Donemi Ankara’sinin Planlamasi ve Konut Sorununun Cozumune Katkilari Uzerine, Bir Baskentin Olusumu, http://www.goethe.de/ins/tr/ank/prj/urs/geb/sie/trindex.htm (Accessed: 7.08.2023)
• URL-1 (2023). https://img-s1.onedio.com/id-54b1c7b329ac3ad42440b0be/rev-0/w-500/s-dee1ef4ffe22071098954300916023d2c122f7a1.jpg (Ac-cessed: 10.07.2023)
• URL-2 (2023). http://v3.arkitera.com/UserFiles/Image/news/2010/09/01/17_ulusisbankasi.jpg (Accessed: 10.07.2023)
• URL-3 (2023). https://archives.saltresearch.org/handle/123456789/128506 (Accessed: 10.07.2023)
• URL-4 (2023). http://3.bp.blogspot.com/-LCLyfhdctTo/VA8rQO91knI/AAAAAAAAAas/k1KO7ka9GNU/s1600/za9%2Bhariciye%2Bex%2BLTK11%2Bfev36%2Bp21.jpg (Accessed: 10.07.2023)
• URL-5 (2023). http://v3.arkitera.com/v1/gununsorusu/2001/04/19.jpg (Accessed: 1.08.2023)
• URL-6 (2023). http://www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=395&RecID=3565 (Accessed: 10.08.2023)
• URL-7 (2010). https://www.goethe.de/ins/tr/ank/prj/urs/geb/geb/ver/trindex.htm (Accessed: 15.08.2023)
• URL-8 (2010). http://www.goethe.de/ins/tr/ank/prj/urs/geb/res/rev/trindex.htm (Accessed: 16.09.2023)
• URL-9 (2023). http://galeri3.arkitera.com/var/albums/Haber/2013/05/10/Ge%C3%A7mi%C5%9Fin-Modern-Mimarisi---Ankara/12%20Turkish_Parliament_Building.jpg.jpeg (Ac-cessed: 15.09.2023)
• URL-10 (2023). http://kentvedemiryolu.com/diger/mimar_kemalettin_eserleri_1.jpg (Accessed: 15.09.2023)
• URL-11 (2010). http://www.goethe.de/ins/tr/ank/prj/urs/geb/bil/ism/trindex.htm (Accessed: 15.09.2023)
• URL-12 (2023). http://1.bp.blogspot.com/-ka7iCbqlFBo/Ui1-Z18dkjI/AAAAAAAAA1s/IFKxW-sl2yM/s1600/ankarakizlisesi.jpg (Accessed: 15.09.2023)
• URL-13 (2023). https://librarydigitalcollections.ku.edu.tr/dijital-sergiler/cumhuriyetin-tinisi-musiki-muallim-mektebi/ (Ac-cessed: 03.10.2023)
• URL-14 (2013). https://www.arkitera.com/haber/gecmisin-modern-mimarisi-3-bogazici/ (Accessed: 11.09.2023)
• URL-15 (2023). http://www.mimarlikdergisi.com/dsp_imageNavigasyon.cfm?YaziID=3751&ResimID=73160 (Accessed: 11.09.2023)
• URL-16 (2016). http://www.diken.com.tr/ataturkun-ciftlik-evi-olarak-bilinen-tarihi-marmara-kosku-yikildi/ (Accessed: 11.09.2023)
• URL-17 (2023). http://www.goethe.de/ins/tr/ank/prj/urs/geb/mgc/bie/trindex.htm (Accessed: 11.09.2023)
• URL-18 (2023). http://3.bp.blogspot.com/-GNs2xk172kU/UfA5eGbGc1I/AAAAAAAABGk/6ADQLr7x5CA/s1600/hamameski.jpg (Accessed: 11.09.2023)
• URL-19 (2010). http://www.goethe.de/ins/tr/ank/prj/urs/geb/bil/phi/trindex.htm (Accessed: 11.09.2023)
• URL-20 (2010). https://www.goethe.de/ins/tr/ank/prj/urs/geb/bil/ata/trindex.htm (Accessed: 11.09.2023)
• URL-21 (2010). https://www.goethe.de/ins/tr/ank/prj/urs/geb/bil/ceb/trindex.htm (Accessed: 5.10.2023)
• URL-22 (2010). http://3.bp.blogspot.com/_jBRn4o0kqaI/R09W9VWIILI/AAAAAAAAAqg/iZ2Y5iQIC3E/s320/trabzon+lisesi.jpg (Ac-cessed: 15.10.2023)
• URL-23 (2010). http://www.goethe.de/ins/tr/ank/prj/urs/geb/sie/sar/trindex.htm (Accessed: 5.10.2023)
• URL-24 (2010). http://www.goethe.de/ins/tr/ank/prj/urs/geb/res/ope/trindex.htm (Accessed: 5.10.2023)
• URL-25 (2010). http://www.goethe.de/ins/tr/ank/prj/urs/geb/geb/ges/trindex.htm (Accessed: 6.10.2023)
• URL-26 (2010). http://www.goethe.de/ins/tr/ank/prj/urs/geb/ges/hyg/trindex.htm (Accessed: 6.10.2023)
• URL-27 (2010). http://www.goethe.de/ins/tr/ank/prj/urs/geb/ges/num/trindex.htm (Accessed: 6.10.2023)
• URL-28 (2023). https://yidb.asbu.edu.tr/sites/idari_birimler/yidb.asbu.edu.tr/files/inline-images/S1.jpg (Accessed: 17.09.2023)
• URL-29 (2023) http://mimdap.org/2017/03/seyfi-arkan/https://www.art-his.com/mimari-bir-bakis-ataturk-evleri/http://www.mimarlarodasiankara.org/download/IllerBankasiDurumRaporu.pdf https://rayp.adalet.gov.tr/resimler/1/dosya/binatarihce.pdf https://acikerisim.tbmm.gov.tr/server/api/core/bitstreams/48bdde57-3909-4c41-ad6c ee6ce01d6907/content https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2189021 http://jfa.arch.metu.edu.tr/archive/0258-5316/2012/cilt29/sayi_1/69-94.pdf https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/465350 http://mimdap.org/2020/04/bir-hifzissihha-vardi/ https://www.researchgate.net/figure/Paul-Bonatz-State-Opera-Ankara-1946-1948-Floor-plan-Source_fig4_339936599 Yaman, Z. (2003). Değişen Manzaralar: Kültür ve Modernite. Sanat Dünyamız, 89: 217-229.
• Yavuz, Y. (1981). Mimar Kemalettin, ODTU Mimarlik Fakultesi Dergisi, 7(1).
• Zanter, Y.P. (2007). A Comparative Study on The Works Of German Expatriate Architects in Their Home-Land and in Turkey During The Period of 1927-1950, İYTE: PhD The-sis.