Parklarda Vandalizm Etkileri: Tekirdağ Çerkezköy Örneği

Yıl 2024, Cilt: 15 Sayı: 1, 1 - 10, 27.06.2024

Büşra Onay Beyza Sava Candan Şahin

https://doi.org/10.29048/makufebed.1336131

Öz

İnsanların fiziksel ve ruhsal bütünlüğünü geri kazanmak için isteyerek yaptıkları aktiviteler olarak tanımlanan rekreasyon kavramı, bireylerin serbest zamanlarında sosyalleşmelerine, çevreleri ile olumlu ilişkiler kurmalarına ve kendilerini geliştirmelerine olanak sağlayan aktiviteler bütünüdür. İnsanlar için rekreasyon bir ihtiyaçtır. Rekreasyonun bireysel, toplumsal ve sosyal, ekonomik ve çevresel pek çok yararı vardır. Kentlerimizde rekreasyon alanlarına baktığımızda piknik ve eğlence alanları, gezinti yerleri, yeşil alanlar, dinlenme alanları, çocuk bahçeleri, parklar gibi yerler olarak karşımıza çıkar. Farklı ölçeklerde tasarlanan parklar insanların sıklıkla kullandığı, eğlenme, dinlenme, gezinti, spor, oturma, oyun gibi pek çok aktiviteye imkan tanıyan rekreasyon alanıdır. Kentleşme ile birlikte ciddi bir sorun olarak ortaya çıkan vandalizm; kentsel alanlarda, ortak yaşam alanlarına zarar verme şeklinde oluşmaktadır. Kent içerisinde parklarda çok sık karşılaşılan bir sorun olan bu kavram sebepleri incelenerek önlem alınması gereken bir noktaya ulaşmıştır. Bu çalışmada Tekirdağ ili Çerkezköy ilçesinde yer alan rekreasyon alanlarında vandalizm olgusu araştırılmıştır. Çerkezköy ilçesi örneğinde bakıldığında, ilçede çok fazla parka yer verildiği görülmüştür. Çalışmaya konu olan parkların seçimimde ilçenin en büyük mahallesi olan Kızılpınar örnek alınmış ve seçilen 10 park vandalizm açısından incelenmiştir. Parklarda yer alan donatılar (oturma birimleri, çöp kutuları, aydınlatma vs.) zemin döşemeleri, sınırlandırıcı elemanlar, bitkiler vs. yerinde gözlem yaparak incelenmiş ve fotoğraflandırılmıştır. Sonuç olarak bazı pakların yeni yapılmasına rağmen vandal hareketlerden çok etkilendiği görülmüştür. Çalışmada bunların önlenmesi parkların yaşanabilir yerler haline gelmesi için öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

vandalizm, park, rekreasyon, tekirdağ, çerkezköy

Vandalism Effect için Parks: Tekirdag Cerkezkoy Case

Öz

The concept of recreation, which is defined as the activities that people do voluntarily to regain their physical and spiritual integrity, is the whole of activities that allow individuals to socialize in their free time, establish positive relations with their environment and improve themselves. Recreation is a necessity for people. Recreation has many individual, social, economic and environmental benefits. When we look at recreation areas in our cities, we see places such as picnic and entertainment areas, promenades, green areas, recreation areas, playgrounds, parks. Parks designed in different scales are recreation areas that people frequently use and that allow many activities such as entertainment, rest, sightseeing, sports, sitting, and games. Vandalism, which emerged as a serious problem with urbanization; In urban areas, it occurs in the form of damaging common living areas. This concept, which is a very common problem in parks in the city, has reached a point where precautions should be taken by examining its reasons. In this study, the phenomenon of vandalism was investigated in recreation areas located in Çerkezköy district of Tekirdağ province. When we look at the example of Çerkezköy district, it is seen that there are too many parks in the district. In the selection of the parks that are the subject of the study, Kızılpınar, the largest neighborhood of the district, was taken as an example and 10 selected parks were examined in terms of vandalism. The equipment in the parks (seating units, garbage cans, lighting, etc.), flooring, limiting elements, plants, etc. examined and photographed by on-site observation. As a result, although some pucks were newly made, it was observed that they were very affected by vandalism. In the study, suggestions are presented to prevent these and make the parks livable places.

Anahtar Kelimeler

vandalism, park, recreation, tekirdag, cerkezkoy

Kaynakça

• Akyol, E. (2006). Kent mobilyaları tasarım ve kullanım süreci [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Teknik Üniversitesi.
• Aslan, H. (2018). Vandalizmin azaltılmasında peyzaj sasarım kriterlerinin belirlenmesi. Mesleki Bilimler Dergisi (MBD), 7(2), 74-82.
• Boessen, A., & Hipp, J.R. (2018). Parks as crime inhibitors or generators: Examining parks and the role of their nearby context. Social Science Research, 76, 186-201.
• Dinçtürk, S. (2007). Türkiye’de vandalizmin sosyal, ekonomik ve psikolojik boyutları. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Fisher, J., & Baron, M.R. (1982). An equity-based model of vandalism. Population and Environment, 5(3), 182-199.
• Goldstein, A.P. (1996). The psychology of vandalism. Springer. https://doi.org/10.1007/978-1-4899-0176-7
• Maruthaveeran, S., & Bosh, C.K. (2015). Fear of crime in urban parks – What the residents of Kuala Lumpurhave to say? Urban Forestry & Urban Greening, 14, 702-713.
• Olgun, R. (2013). Kentsel yeşil alanlarda vandalizm ve olası tasarım çözümlerinin Antalya örneğinde incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Akdeniz Üniversitesi. ekonomik ve psikolojik boyutları. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Olgun, R., & Yilmaz, T. (2015). Vandalism and possible design solutions in urban green areas: The case of Antalya. Journal of Tekirdag Agricultural Faculty, 12(3), 27-39.
• Öğülmüş, S. (2000). Tahripçilik (vandalizm), düşük yoğunluklu bir sapma. Polis Bilimleri Dergisi, 2(7-8), 73-86.
• Sağlık, A., Uruk, Ö., Sağlık, E., & Kelkit, A. (2020). Gelibolu tarihi alanı ziyaret noktalarında bulunan peyzaj donatı elemanlarında vandalizm. Türkiye Peyzaj Araştırmaları Dergisi, 3(2), 77-88.
• Sakıcı, Ç. (2022). Kentsel yeşil alanlarda vandalizm ve vandalizmi etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Inonu University Journal of Art and Design, 12(25), 18-28.
• Sarıtaş, E. (2009). Türk Ceza Hukuku’nda mala zarar verme suçu ve kriminolojik açıdan vandalizm. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Scott, M. L., LaVigne, N., & Palmer, T. (2007). Preventing vandalism. https://www.urban.org/sites/default/files/publication/31256/1001192-Preventing-Vandalism.PDF
• Şahin, C., Onay, B., & Evci, A. (2019). Kentsel açık ve yeşil alanlarda vandalizmin incelenmesi: Isparta Ayazmana ve Gökçay mesire alanları örneği. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (17), 198-205. https://doi.org/10.31590/ejosat.617935
• Tarakçı, F. (2003). Kentsel çevrede vandalizm: vandalizmin bank tasarımına etkileri. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Teknik Üniversitesi.
• Topaloğlu, A.A. (2021). Peyzaj tasarım kriterleri ile vandalizm ilişkisinin kent parkları örneğinde incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Wu, J.H., Lin, H.W., & Liu, W.Y. (2020). Tourists’ environmental vandalism and cognitive dissonance in a national forest park. Urban Forestry & Urban Greening, 55, 126845. https://doi.org/10.1016/j.ufug.2020.126845
• Yavuz, A., & Kuloğlu, N. (2010). An experimental study on vandalism: Trabzon Parks. Scientific Research and Essays, 5(17), 2463-2471.
• Yavuzer, Y. (1998). Niğde ilindeki öğretmenlerin okul tahripçiliğine karşı ideolojik yönelimleri. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Yıldırım, A. (2000). Kamusal alanlarda vandalizm. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Karadeniz Teknik Üniversitesi.
• Yücel, G.F. (2007). Park alanlarında kullanıcı memnuniyeti açısından bakımın önemi. MEGARON, 2(3), 176-187.