COVID-19 PANDEMİ DÖNEMİNDE SPOR BİLİMLERİ FAKÜLTESİNDE OKUYAN ÖĞRENCİLERİN BESLENME ALIŞKANLIKLARININ İNCELENMESİ

Yıl 2023, Sayı: 1, 13 - 21, 15.06.2023

Cansel İzgi , Gürhan Suna , Osman Pepe

Öz

Üç Faktörlü Yeme Anketi (TFEQ-R18) dünya çapında yeme davranışını değerlendirmek için en yaygın kullanılan araçlardan biridir. Bu çalışma, COVİD-19 pandemi döneminde Isparta’daki Süleyman Demirel Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesinde okuyan öğrencilerin beslenme alışkanlıklarının incelenmesini amaçlamaktadır.
Bu çalışmada 81 erkek, 60 kadın birey olmak üzere toplam 141 kişi katılımcı olmayı kabul etmiştir. Öğrencilerin duygusal yeme, kontrolsüz yeme ve bilişsel yeme kısıtlaması davranışları 18 sorudan oluşan Üç Faktörlü Yeme Testi (TFEQ-R18) ile değerlendirilmiştir. Çarpıklık-Basıklık testi, sayı, yüzde, ortalama, standart sapma, t testi, tek yönlü (One way) Anova testi kullanılmıştır. Anova testi sonrasında farklılıkları belirlemek üzere tamamlayıcı post-hoc analizi olarak LSD testi kullanılmıştır.
Katılımcılar beslenme davranışları ölçeğinden 𝑥̅=50,943±7,710 puan almıştır. Ölçeğin alt boyutları incelendiğinde; Kontrolsüz yemek yeme davranışı için 𝑥̅=12,021±2,113; Duygusal yemek yeme davranışı için 𝑥̅=9,241±2,495puan elde edilmiştir. Bilinçli olarak yemek yemesini kısıtlama davranışı için 𝑥̅=18,284±2,904; Açlığa duyarlılık davranışı için 𝑥̅=11,397±3,189 puan elde edilmiştir. Toplam puan ortalamasında yaş ve cinsiyete göre anlamlı bir farklılık görülmemiştir. Duygusal yeme, kontrolsüz yeme ve bilişsel yeme kısıtlaması davranışları ile cinsiyet ve yaş arasında anlamlı bir ilişki tespit edilmemiştir. Açlığa duyarlılık seviyelerinde de cinsiyet ve yaşa göre bir ilişki saptanmamıştır.
Üniversite öğrencilerinin COVİD 19 pandemi döneminde TFEQ-R18 ölçeğine göre bilişsel yeme kısıtlaması, kontrolsüz yeme, duygusal yeme, açlığa duyarlılık ve beslenme toplam puanının cinsiyete ve yaş gruplarına göre farklılık göstermediği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Beslenme, Üç Faktörlü Yeme Testi

INVESTIGATION OF NUTRITION HABITS OF STUDENTS AT THE FACULTY OF SPORTS SCIENCES DURING COVID-19 PANDEMIC

Öz

Üç Faktörlü Yeme Anketi (TFEQ-R18) dünya çapında yeme davranışını değerlendirmek için en yaygın kullanılan araçlardan biridir. Bu çalışma, COVİD-19 pandemi döneminde Isparta’daki Süleyman Demirel Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesinde okuyan öğrencilerin beslenme alışkanlıklarının incelenmesini amaçlamaktadır.
Bu çalışmada 81 erkek, 60 kadın birey olmak üzere toplam 141 kişi katılımcı olmayı kabul etmiştir. Öğrencilerin duygusal yeme, kontrolsüz yeme ve bilişsel yeme kısıtlaması davranışları 18 sorudan oluşan Üç Faktörlü Yeme Testi (TFEQ-R18) ile değerlendirilmiştir. Çarpıklık-Basıklık testi, sayı, yüzde, ortalama, standart sapma, t testi, tek yönlü (One way) Anova testi kullanılmıştır. Anova testi sonrasında farklılıkları belirlemek üzere tamamlayıcı post-hoc analizi olarak LSD testi kullanılmıştır.
Katılımcılar beslenme davranışları ölçeğinden 𝑥̅=50,943±7,710 puan almıştır. Ölçeğin alt boyutları incelendiğinde; Kontrolsüz yemek yeme davranışı için 𝑥̅=12,021±2,113; Duygusal yemek yeme davranışı için 𝑥̅=9,241±2,495puan elde edilmiştir. Bilinçli olarak yemek yemesini kısıtlama davranışı için 𝑥̅=18,284±2,904; Açlığa duyarlılık davranışı için 𝑥̅=11,397±3,189 puan elde edilmiştir. Toplam puan ortalamasında yaş ve cinsiyete göre anlamlı bir farklılık görülmemiştir. Duygusal yeme, kontrolsüz yeme ve bilişsel yeme kısıtlaması davranışları ile cinsiyet ve yaş arasında anlamlı bir ilişki tespit edilmemiştir. Açlığa duyarlılık seviyelerinde de cinsiyet ve yaşa göre bir ilişki saptanmamıştır.
Üniversite öğrencilerinin COVİD 19 pandemi döneminde TFEQ-R18 ölçeğine göre bilişsel yeme kısıtlaması, kontrolsüz yeme, duygusal yeme, açlığa duyarlılık ve beslenme toplam puanının cinsiyete ve yaş gruplarına göre farklılık göstermediği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Beslenme, Üç faktörlü yeme testi

Kaynakça

• Abdella, H. M., Farssi, H. O. E., Broom, D. R., Hadden, D. A. & Dalton, C. F. (2019). Eating behaviours and food cravings; influence of age, sex, BMI and FTO genotype. Nutrients, 11(2). https://doi.org/10.3390/nu11020377
• Al-Rabiaah, A., Temsah, M. H., Al-Eyadhy, A. A., Hasan, G. M., Al-Zamil, F., Al-Subaie, S., Alsohime, F., Jamal, A., Alhaboob, A., Al-Saadi, B. & Somily, A. M. (2020). Middle East Respiratory Syndrome-Corona Virus (MERS-CoV) associated stress among medical students at a university teaching hospital in Saudi Arabia. Journal of Infection and Public Health, 13(5), 687–691. https://doi.org/10.1016/j.jiph.2020.01.005
• Alzahrani, S. H., Saeedi, A. A., Baamer, M. K., Shalabi, A. F. & Alzahrani, A. M. (2020). Eating Habits Among Medical Students at King Abdulaziz University, Jeddah, Saudi Arabia. International Journal of General Medicine, Volume 13, 77–88. https://doi.org/10.2147/IJGM.S246296
• Ammar, A., Brach, M., Trabelsi, K., Chtourou, H., Boukhris, O., Masmoudi, L., Bouaziz, B., Bentlage, E., How, D., Ahmed, M., Müller, P., Müller, N., Aloui, A., Hammouda, O., Paineiras-Domingos, L. L., Braakman-Jansen, A., Wrede, C., Bastoni, S., Pernambuco, C. S., … Hoekelmann, A. (2020). Effects of COVID-19 home confinement on eating behaviour and physical activity: Results of the ECLB-COVID19 international online survey. Nutrients, 12(6). https://doi.org/10.3390/nu12061583
• Butler, M. J. & Barrientos, R. M. (2020). The impact of nutrition on COVID-19 susceptibility and long-term consequences. In Brain, Behavior, and Immunity (Vol. 87, pp. 53–54). Academic Press Inc. https://doi.org/10.1016/j.bbi.2020.04.040 De Lauzon, B., Romon, M., Deschamps, V., Lafay, L., Borys, J. M., Karlsson, J., Ducimetière, P. & Charles, M. A. (2004). The Three-Factor Eating Questionnaire-R18 is able to distinguish among different eating patterns in a general population. Journal of Nutrition, 134(9), 2372–2380. https://doi.org/10.1093/jn/134.9.2372
• Deveci, B., Avcıkurt, C. & Deveci, B. (2017). Yeme Davranışı: Gastronomi ve Mutfak Sanatları Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma (Eating Behavior: An Investıgatıon on Gastronomy and Culınary Arts Pupils). Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 3(5), 118–134. https://doi.org/10.21325/jotags.2017.86 Dietz, W. S. (2020). Obesity and its Implications for COVID‐19 Mortality. Obesity, 28(6), 1005.
• George, D., ve Mallery, P. (2016). IBM SPSS Statistics 23 Step by Step. A Simple guide and reference. Groesz, L. M., McCoy, S., Carl, J., Saslow, L., Stewart, J., Adler, N., Laraia, B. & Epel, E. (2012). What is eating you? Stress and the drive to eat. Appetite, 58(2), 717–721. https://doi.org/10.1016/j.appet.2011.11.028
• Işgın, K., Pekmez, C. T., Kabasakal, A., Demirel, Z. B., Besler, H. T. & Çetin, C. (2014). Adölesanlarda Duygusal Yeme, Kontrolsüz Yeme ve Bilişsel Yeme Kısıtlaması Davranışları ile Vücut Bileşimi Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi. Beslenme ve Diyet Dergisi, 42(2), 125–131. https://www.beslenmevediyetdergisi.org/index.php/bdd/article/view/175
• Karasar, N. (2007). Bilimsel araştırma yöntemi (17.Baskı). Nobel Yayın Dağıtım. Karlsson, J., Persson, L. O., Sjöström, L. & Sullivan, M. (2000). Psychometric properties and factor structure of the Three-Factor Eating Questionnaire (TFEQ) in obese men and women. Results from the Swedish Obese Subjects (SOS) study. International Journal of Obesity, 24(12), 1715–1725. https://doi.org/10.1038/sj.ijo.0801442
• Kıraç, D., Kaspar, E. Ç., Avcılar, T., Çakır, Ö. K., Ulucan, K., Kurtel, H., Deyneli, O. & Güney, A. İ. (2015). Obeziteyle ilişkili beslenme alışkanlıklarının araştırılmasında yeni bir yöntem “Üç faktörlü beslenme anketi.” Clinical and Experimental Health Sciences, 5(3), 162–169. https://doi.org/10.5455/MUSBED.20150602015512
• Löffler, A., Luck, T., Then, F. S., Luppa, M., Sikorski, C., Kovacs, P., Tönjes, A., Böttcher, Y., Breitfeld, J., Horstmann, A., Löffler, M., Engel, C., Thiery, J., Stumvoll, M. & Riedel-Heller, S. G. (2015). Age- and gender-specific norms for the German version of the Three-Factor Eating-Questionnaire (TFEQ). Appetite, 91, 241–247. https://doi.org/10.1016/j.appet.2015.04.044
• Oliver, G., Wardle, J., & Gibson, E. L. (2000). Stress and Food Choice: A Laboratory Study. https://journals.lww.com/psychosomaticmedicine/Fulltext/2000/11000/Stress_and_Food_Choice__A_Laboratory_Study.16.aspx
• Provencher, V., Drapeau, V., Tremblay, A., Després, J. P. & Lemieux, S. (2003). Eating behaviors and indexes of body composition in men and women from the Québec family study. Obesity Research, 11(6), 783–792. https://doi.org/10.1038/oby.2003.109
• Soares, M. J. & Müller, M. J. (2020). Editorial: Nutrition and COVID-19. In European Journal of Clinical Nutrition (Vol. 74, Issue 6, p. 849). Springer Nature. https://doi.org/10.1038/s41430-020-0647-y
• Taş, E. & Kabaran, S. (2020). Intuitive Eating, Emotional Eating and Depression: Do They Have Impacts on Anthropometric Measurements? Sezgisel Yeme, Duygusal Yeme ve Depresyon: Antropometrik Ölçümler Üzerinde Etkileri Var Mı? Sağlık ve Toplum.
• Torres, S. J. & Nowson, C. A. (2007). Relationship between stress, eating behavior, and obesity. In Nutrition (Vol. 23, Issues 11–12, pp. 887–894). Nutrition. https://doi.org/10.1016/j.nut.2007.08.008
• Türkay, İ. & Arslan, T. (2020). Investigation of the Relationship between the Social Appearence Anxiety and Nutritional Habits of the Students at the Faculty of Sports Sciences. https://avesis.sdu.edu.tr/yayin/a4157a78-66bd-44fe-a7a5-556c65157ba9/investigation-of-the-relationship-between-the-social-appearence-anxiety-and-nutritional-habits-of-the-students-at-the-faculty-of-sports-sciences Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2019). https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Turkiye-Saglik-Arastirmasi-2019-33661
• Wang, L., Wang, Y., Ye, D. & Liu, Q. (2020). Review of the 2019 novel coronavirus (SARS-CoV-2) based on current evidence. International Journal of Antimicrobial Agents, 55(6), 105948. https://doi.org/10.1016/j.ijantimicag.2020.105948
• WHO. (2020). Coronavirus disease (COVID-19) advice for the public.
• https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public
• Xu, Z., Shi, L., Wang, Y., Zhang, J., Huang, L., Zhang, C., Liu, S., Zhao, P., Liu, H., Zhu, L., Tai, Y., Bai, C., Gao, T., Song, J., Xia, P., Dong, J., Zhao, J. & Wang, F. S. (2020). Pathological findings of COVID-19 associated with acute respiratory distress syndrome. The Lancet Respiratory Medicine, 8(4), 420–422. https://doi.org/10.1016/S2213-2600(20)30076-X
• Yüksel, E. & Akil, M. (2019). Adölesanların Fiziksel Aktivite Seviyeleri İle Obezite Farkındalık Düzeyleri ve Beslenme Davranışlarının İncelenmesi. Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 3.
• Zabetakis, I., Lordan, R., Norton, C. & Tsoupras, A. (2020). Covid-19: The inflammation link and the role of nutrition in potential mitigation. In Nutrients (Vol. 12, Issue 5). MDPI AG. https://doi.org/10.3390/nu12051466