BÖLGESEL KALKINMA AJANSLARI’NIN SOSYAL KALKINMAYA KATKISI: İZMİR KALKINMA AJANSI (İZKA) ÖRNEĞİ

Yıl 2017, , 148 - 170, 30.06.2017

Fatih Çelik

https://doi.org/10.20875/makusobed.323893

Cited By: 2

Öz

Bölgesel
Kalkınma Ajansları (BKA’lar), bölgesel kalkınmaya katkıda bulunmak üzere
kurulan örgütlerdir. Bu amaçla yerel aktörlerle işbirliği içinde politikalar
geliştirip uygulamaktadır. Dünyada 1930’lardan; Türkiye’de ise, 2000’lerden
itibaren kurulmaya başlanmıştır. 

Bu çalışmada,
Türkiye’de BKA’ların sosyal kalkınmaya katkısı ele alınmıştır. Konu, nitel
araştırma yöntemlerinden doküman analizi, vaka analizi ve mülakat teknikleri
ile incelenmiştir. Çalışma, Türkiye’deki ajanslardan İzmir Kalkınma Ajansı (İZKA)
ile sınırlandırılmıştır.

İZKA’nın
İzmir’in sosyal kalkınmasına katkısı, Sosyal Kalkınma Mali Destek Programı (MDP,
2008) ile desteklediği 1001 Çocuk Yazar Projesi, Nar Taneleri Engelli Aktivite
ve Akşam Bakım Merkezi Projesi ve Organik Oyuncak Üretimi Projesi çerçevesinde
analiz edilmiştir. Türkiye’de ilk olma özelliğine sahip bu projeler kapsamında
çocuk yazarlar yetiştirilmiş; engelli bakım merkezi kurulmuş; organik
oyuncaklar üretilmiştir. İZKA’nın, bu projeler aracılığıyla İzmir’in sosyal
kalkınmasına eğitim ve istihdam gibi unsurlar bakımından katkıda bulunduğu sonucuna
ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bölgesel Kalkınma Ajansı (BKA), İzmir Kalkınma Ajansı (İZKA), Sosyal Kalkınma, Dezavantajlı Kesimler

Kaynakça

• Akpınar, Rasim (2010). “Türkiye’de Kalkınma Ajanslarınca Hazırlanan Bölge Planlarına Dair Bir Kritik: İZKA’nın İzmir Bölge Planı (2010-2013) Örneği”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt. 12, Sayı. 4, (7-18).
• Altay, Asuman (2007). “Bir Kamu Malı Olarak Sosyal Sermaye ve Yoksulluk İlişkisi”, Ege Akademik Bakış, Cilt. 7, Sayı. 1, (337-362).
• Arslan, Erdal (2010). “Kalkınma Ajansları ve Kalkınma Ajanslarının Türkiye Ekonomisine Beklenen Katkıları”, Kamu-İş, Cilt. 11, Sayı. 3, (85-108).
• Aydoğdu, Çağkan (2010). Kalkınma Ajansları ve Toplumsal Sermaye İlişkilerinde Stratejik Yaklaşım, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• BB (Bornova Belediyesi). Organik Oyuncak Üretimi Projesi Sonuç Kitabı, (25).
• Brusco, Sebastiano (1982). “The Emilian Model: Productive Decentralisation and Social Integration”, Cambridge Journal of Economics, Volume 6, Issue 2, (167-184).
• Burak, Mesut B. (2011). Kalkınma Ajanslarının Bölge Planlama Sürecindeki Yeri, İzmir Kalkınma Ajansı 2010-2013 İzmir Bölge Planı Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Çelik, Fatih (2015). Bölgesel Kalkınma Ajanslarının Yeniliklere Katkıları: Teori, Deneyimler ve Türkiye Uygulamalarının Değerlendirilmesi, Doktora Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
• Çelik, Fatih (2016). “İzmir Kalkınma Ajansı (İZKA) Örneğinde Kalkınma Kurulu’nun Gündem Belirleme Faaliyetlerinin Değerlendirilmesi”, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt. 6, Sayı. 2, (45-67).
• Çelik, Fatih ve Yıldız, Rıfat (2015). “Yerel Kalkınma Sorunu ve Bunun Çözümünde Üniversitelerin Rolü: Shannon Kalkınma Ajansı (SD) ve Limerick Üniversitesi (UL) Örneği”, 3. Uluslararası Bölgesel Kalkınma Konferansı (Bingöl), (15).
• ÇKA (Çukurova Kalkınma Ajansı, 2011). Mali Destek Programları Değerlendirme Raporu, (133).
• Dinler, Zeynel (2008). Bölgesel İktisat, Bursa: Ekin Yayını, (449).
• Dulupçu, Murat Ali (2006). “Bölgesel Politikalar Kopyalanabilir mi? Bölgeselleşme Karşısında Yeni Bölgeselcilik”, Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim Sempozyumu, Ankara, (233-255).
• Eceral, Tanyel Özelçi (2005). “Bölgesel/Yerel Ekonomik Kalkınma Kuramlarının Tarihsel Süreç İçerisindeki Gelişimleri”, Ekonomik Yaklaşım, Cilt. 16, Sayı. 55, (89-106).
• Eraydın, Ayda (2004). “Bölgesel Kalkınma Kavram, Kuram ve Politikalarında Yaşanan Değişimler”, Kentsel Ekonomik Araştırmalar Sempozyumu, Denizli, (126-146).
• Eraydın, Ayda (2007). “Politikalardan Süreç Tasarımına: Yeni Bölgesel Politikalar ve Yönetişim Modelleri”, TEPAP, 2. Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim Sempozyumu, İzmir, (5-23).
• Eraydın, Ayda (2010). “Bölgesel Kalkınmanın Yönetişim Çerçevesinde Kurumlaşması: Kalkınma Ajansları”, Akgül, B. ve
• Uzay, N. (Ed.) (2010), Türkiye’de Bölgesel Kalkınmanın Yeni Örgütleri, Kalkınma Ajansları, Ekin Yay., Bursa, (33-50).
• Eldeniz, Feyza (2011). The Assessment Of Institutional Performance in Izmir Development Agency, Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• ERG (Sabancı Üniversitesi Eğitim Reformu Girişimi, 2011). Eğitimde İyi Örnekler Konferansı, (60).
• Ersayın, Zeynep (2012). Kamu Müdahalelerinde Katkısallığın Değerlendirilmesi: Çukurova ve İzmir Kalkınma Ajansları KOBİ Destekleri Örneği, DPT Uzmanlık Tezi.
• EURADA (1999). Creation, Development and Management of RDAs. Does it have to 212 be so difficult?, http://www.eurada.org/files/RDA/Creation%20development%20and%20management%20of%20RDA.pdf, (169). (Erişim Tarihi: 12.07.2014)
• Günaydın, Davuthan (2013a). “Bölgesel Kalkınma Sürecine Kümelenmeler: TR31 İzmir Bölgesi Örneği”, International Anatolia Academik Online Journal, Cilt. 1, Sayı. 2, (11-47).
• Günaydın, Davuthan (2013b). “Türkiye’de Bölgeler Arası Gelişmişlik Farkların Giderilmesinde Kalkınma Ajanslarının Yeri: İZKA Mali Destek Programları Örneği”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt. 15, Sayı. 1, (73-101).
• Haşar, Emin Ç. ve İneler, Filiz M. (2011). “İzmir Kümelenme Stratejisi Deneyimi ve Kümelenmenin Yönetimi”, 5. Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim Sempozyumu, Ankara, (253-272).
• Hospers, Gert-Jan (2004). “Innovation by Imitation? Territorial Benchmarking in EU Regional Innovation Policy”, Centre for European Studies (CES) University of Twente The Netherlands, http://doc.utwente.nl/71970/1/Hospers04 innovation.pdf, 12 p.
• İçen, Ahmet (2012). Türkiye’deki Bölgesel Kalkınma Ajanslarının Kırsal Kalkınmadaki Rolü: İzmir Kalkınma Ajansı Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Yalova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• İZKA (İzmir Kalkınma Ajansı, 2009a). Projem İzmir-I (Kalkınma Yerelden Başlar), (80).
• İZKA (2009b). Projem İzmir-II (KOBİ ve Sosyal Kalkınma MDP), (102).
• İZKA (2009c). Sosyal Kalkınma Mali Destek Programı (2008 Yılı Proje Teklif Çağrısı Başvuru Rehberi), (57).
• İZKA (2010). İzmir Bölge Planı 2010-2013, (161).
• İZKA (2011). İZKA Etki Analizi Araştırması, (117).
• İZKA (2012a). İzmir Bölgesel Ar-Ge ve Yenilik Kapasitesi Analizi, (123).
• İZKA (2012b). İzmir’de Ar-Ge ve Yenilik Ekosisteminin Mevcut Durumu, (52).
• İZKA (2012c). 2011 Faaliyet Raporu, (114).
• İZKA (2012d). İzmir Bölgesel Yenilik Stratejisi, (110).
• KB (Kalkınma Bakanlığı, 2012). Kuruluştan Bugüne Kalkınma Ajanslarında Sosyal Politikalar (Genel Değerlendirme ve Önerilerle), (55).
• Karasu, Koray (2009). “Yerelleşme Söylemi ve Bölge Kalkınma Ajansları”, Memleket Siyaset Yönetim, Cilt. 4, Sayı. 11, (1-43).
• Kayasü, Serap, Pınarcıoğlu, M., Yaşar, Suna S. ve Dere, S. (2003). Yerel/Bölgesel Ekonomik Kalkınma ve Rekabet Gücünün Artırılması: Bölgesel Kalkınma Ajansları, İstanbul: İTO Yayını, (148).
• Kayasü, Serap ve Yaşar, Suna S. (2006). “Avrupa Birliği’ne Üyelik Sürecinde Kalkınma Politikaları: Yasal ve Kurumsal Dönüşümler”, Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim Sempozyumu, Ankara, (199-213).
• Koç, Aylin ve Ata, A. Yılmaz (2012). “Sosyal Sermaye ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: AB Ülkeleri ve Türkiye Üzerine Ampirik Bir İnceleme”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt. 17, Sayı. 1, (199-218).
• KOSGEB (Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığ, 2005). Ekonomik Kalkınmada Sosyal Sermayenin Rolü, (33).
• Kumral, Neşe (2010). “Kalkınma Ajansları ve Yaratıcılık: İzmir”, Akgül, B. ve Uzay, N. (Ed.) (2010), Türkiye’de Bölgesel Kalkınmanın Yeni Örgütleri, Kalkınma Ajansları, Ekin Yayınevi, Bursa, (309-332).
• MK (Menderes Kaymakamlığı, 2012). Çocuk Yazarlar Antolojisi, Can Dijital Baskı, İzmir, (605).
• Meydan, M. Caner (2014). Kalkınma Ajansları Desteklerinin Değerlendirilmesi: Karşıt Durum Etki Değerlendirme Örneği, KB Uzmanlık Tezi.
• Müftüoğlu, Berna Güler (2012). “Türkiye’de Yeni Emek Denetim ve Kontrol Alanı: Kalkınma Ajansları”, Çalışma ve Toplum, Cilt. 33, Sayı. 2, (95-116).
• Özdemir, S. Yaşar ve İneler, Filiz M. (2009). “Kümelenme, Bölgesel Kalkınma ve Kalkınma Ajansları”, http://www.izmiryenilik.org/phocadownloadpap/kumelenme_izka_bolgebilimi_ozdemir_ineler.pdf, (13). (Erişim Tarihi: 12.07.2013)
• Pfleger, David (2004). “Aspect of Emilia Romagna as An Economic Development Model”, http://www.clcr.org/.../other/Is%20the%20Emilian%20model%20expor%20table.doc, (17).
• Rinaldi, Alberto (2002). “The Emilian Model Revisted: Twenty Years After”, http://merlino.unimo.it/campusone/web_dep/materiali_discussione/0417.pdf, (24).
• TÜSİAD (Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği, 2008). Türkiye’de Bölgesel Farklar ve Politikalar, Yayın No. TÜSİAD-T/2008-09/471, (134).
• Yıldırım, Ali ve Şimşek, Hasan (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yay., Ankara, (448).
• Yıldız, Zafer ve Topuz, Hüseyin (2011). “Sosyal Sermaye ve Ekonomik Kalkınma İlişkisi Açısından Türkiye Üzerine Bir Değerlendirme”, Sosyal Siyaset Konferansları, Sayı 61, (201-226).
• 5449 Sayılı Kalkınma Ajanslarının Kuruluşu, Koordinasyonu ve Görevleri Hakkında Kanun. http://www.izka.org.tr/files/SKİDegerlendirmeİSonuclari.pdf (14.09.2015)
• (1) http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=955&makale=Sosyal%20Sermaye (Erişim Tarihi: 24.08.2015).
• (2) http://www.ekodialog.com/Konular/beseri-fiziki-sosyal-sermaye-iliskisi.html (Erişim Tarihi: 08.09.2015).
• (3) http://www.spoizmir.org/yerel/zka-zmiri-deitiriyor.html (Erişim Tarihi: 14.09.2015).
• (4) http://menderes.meb.gov.tr/projeler/1001.html (Erişim Tarihi: 27.08.2015).
• (5) http://www.yeniasir.com.tr/Sarmasik/2011/05/29/sahnede-57-kucuk-meddah (Erişim Tarihi: 13.08.2015).
• (6) http://hurarsiv.hurriyet.com.tr/goster/printnews.aspx?DocID=205404149 (Erişim Tarihi: 14.08.2015).
• (7) http://www.yeniasir.com.tr/KentHaberleri/2009/12/06/engelliİaksamİbakimİmerkeziİhizmeteİgirdi.
• (8) http://www.izmir.cydd.org.tr/projelerimiz/organik-oyuncak-uretimi (Erişim Tarihi: 21.08.2015).