Investigation of Adult Educator Teachers’ Burnout and Occupational Self-Efficacy

Yıl 2011, Sayı: 4, 38 - 53, 14.06.2011

Öner Çelikkaleli

Öz

The aim of this study is to investigate teachers’ burnout dimension and self-efficacy beliefs according to their gender, number of students, and type of the school they had graduated. The data were collected from 101 teachers (63 women and 38 men) working at The Mersin Public Education Centre. In order to collect data Maslach Burnout Inventory and Teacher Self-efficacy Scale were used. Correlation analysis show that each dimension of Burnout Inventory was negatively related to the dimension of Teacher Self-efficacy Scale. Furthermore, teacher burnout dimensions and self-efficacy dimensions do not differ according to their gender, number of students and type of the school they had graduated. Finally, findings of the study are discussed in terms of literature.

Anahtar Kelimeler

Adult education, Burnout, Occupational self-efficacy

Yetişkin Eğitimcisi Öğretmenlerin Tükenmişlik ve Mesleki Yetkinliklerinin İncelenmesi

Öz

Bu araştırmanın amacı, yetişkin eğitimcisi öğretmenlerin tükenmişlik ve mesleki yetkinlik inançlarını cinsiyet, öğrenci sayısı ve mezun oldukları okul türüne göre incelemektir. Bu amaçla Mersin İl merkezindeki Halk Eğitim Merkezi’nde ders veren 101 (63 kadın ve 38 erkek) yetişkin eğitimcisi öğretmenden veri toplanmıştır. Maslah Tükenmişlik Envanteri-Öğretmen Formu ve Öğretmen Yeterlik Ölçeği veri toplamak amacıyla kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre, toplam öğretmen yetkinliği, genel öğretim yetkinliği ve kişisel yetkinlik ile duygusal tükenme, duyarsızlaşma ve kişisel başarısızlık arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki vardır. Ayrıca, yetişkin eğitimcisi öğretmenlerin tükenmişlik düzeyleri ve mesleki yetkinlik düzeylerinin cinsiyet, öğrenci sayısı ve mezun olunan okul değişkenlerine göre farklılaşmadığı görülmüştür. Bulgular alan yazını ışığında tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yetişkin eğitimi, tükenmişlik, mesleki yetkinlik

Kaynakça

• • Örneklem gurubunun öznel şartları göz önünde bulundurularak ölçme araçlarının geçerlik ve
• güvenirlik analizleri yeniden yapılabilir.
• • Yetişkin eğitimcisi öğretmenlerin yetkinlik inançlarını besleyen kaynaklarla ilgili bir çalışma yürütülebilir.
• • Yetişkin eğitimcisi öğretmenlerin tükenmişlik ve yetkinliklerini etkiyebileceği düşünüleni stresle
• başaçıkma yöntemleri, algılanan sosyal destek kaynağı, psikolojik belirtiler ile öfke ve öfke ifade
• biçimleri arasındaki ilişkiye yönelik araştırmalar yapılabilir.
• Antoniou, A. S. Polychroni, F. ve Walters, B. (2000, July). Sources of stress and professional burnout of teachers of special educational needs in Greece. International Special Education Congress, Manchester: University of Manchester.
• Ardıç, K. ve Polatçı, S. (2008). Tükenmişlik Sendromu: Akademisyenler Üzerinde Bir Uygulama (GOÜ Örneği). Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 69-96.
• Atıcı, M. (2000). İlkokul Öğretmenlerinin Sınıf Yönetiminde Yetkinlik Beklentisi Rolünün İngiltere Ve Türkiye’de Seçilen Bir Araştırma Grubu Üzerinde İncelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Leicester Üniversitesi, Leicester.
• Avşaroğlu, S., Deniz, M. E. ve Kahraman, A. (2005). Teknik Öğretmenlerde Yaşam Doyumu Ve Mesleki Tünemişlik Düzeylerinin İncelenmesi. S. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 115– 129.
• Ayhan, S. (1988). Ankara’daki Halk Eğitim Merkezlerinde Açılan Kurslara Katılanların Demografik Özellikleri, Katılımları Güdüleyen Etmenler Ve Programa İlişkin Görüşler. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Bandura, A. (1977). Social learning theory. New Jersey: Prentice-Hall, Inc, Engkewood.
• Bandura, A. (1986). Social foundation of thought and action: A social cognitive theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
• Bandura, A. (1995). Self-efficacy in changing societies. In A. Bandura (ed.) Exercise of personal and collective efficacy in changing societies (pp. 1–45). New York: Cambridge University Press.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: W. H. Freeman and Company.
• Betoret, F, D. (2009). Self-efficacy, school resources, job stressors and burnout among Spanish primary and secondary school teachers: a structural equation approach. Educational Psychology, 29(1), 45-68.
• Brouvers, A. ve Tomic, W. (2000b, August). Disruptive student behavior, perceived self-efficacy, and teacher burnout. Paper presented at the Annual Meeting of the American Psychological Association
• Brouwers, A ve Tomic, W. (1997). Teacher burnout, perceived self efficacy in classroom management, and student disruptive behaviour in secondary education. Education and Society, 17, 7-26.
• Brouwers, A ve Tomic, W. (2000a). A longitudinal study of teacher burnout and perceived self-efficacy in classroom management. Teaching and Teacher Education, 16, 239-253.
• Brouwers, A., Evers, W. J. G. ve Tomic, W. (2001). Self-efficacy in eliciting social support and burnout among secondary-school teachers. Journal ofApplied Social Psychology, 31(7),1474-1491
• Caprara, G. V., Barbaranelli, C., Borgogni, L. ve Steca, P. (2003). Efficacy beliefs as determinants of teachers’ job satisfaction. Journal of Educational Psychology, 95(4), 821–832.
• Chan, D. W. (2007). Burnout, self-efficacy, and successful intelligence among chinese prospective and in-service school teachers in Hong Kong. Educational Psychology, 27(1), 33–49
• Chan, D. W. (2002). Stress, self-efficacy, social support, and psychological distress among
• prospective Chinese teachers in Hong Kong. Educational Psychology, 22(5), 557-569.
• Çam, O. (1991). Tükenmişlik envanterinin geçerlik güvenirliğinin araştırılması. VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları El Kitabı.
• Çavuşoğlu, İ. (2005). Endüstri meslek liselerinde çalışan öğretmenlerin tükenmişlik düzeyleri ile bazı kişisel değişkenler arasındaki ilişki (Bolu İli Örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, AİBÜ, Bolu.
• Çimen, S. (2007). İlköğretim öğretmenlerinin tükenmişlik yaşantıları ve yeterli algıları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
• Diken, İ.H. (2004). Öğretmenlik yeterlik ölçeği Türkçe uyarlaması, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 16, 102–112.
• Dworkin, A. G. (2001). Perspectives on teacher burnout and school reform. International Education Journal, 2(2), 69–78.
• Egyed, C. J. ve Short, R. J. (2006). Teacher self-efficacy, burnout, experience and decision to refer a disruptive student. School Psychology International, 27(4), 462–474.
• Ergin, C. (1992). Doktor Ve Hemşirelerde Tükenmişlik Ve Maslach Tükenmişlik Ölçeği’nin Uyarlanması. VII. Ulusal Psikoloji Kongresi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Evers, W. J. G., Brouwers, A. ve Tomic, W. (2002). Burnout and self-efficacy: A study on teachers’ beliefs when implementing an innovative educational system in the Netherlands. British Journal of Educational Psychology, 72, 227–243.
• Freudenberger, H. J. (1974). Staff burnout. Journal of Social Issues, 30, 159–165.
• Friedman, I. A. (2003). Self-efficacy and burnout in teaching: the importance of interpersonal-relations efficacy. Social Psychology of Education, 6,191–215.
• Friedman, I. A. ve Farber, B. A. (1992). Professeonal self-concept as a predictor of teache Burnout. Journal of Educational Research, 84(1), 28–35.
• Gibson, S. ve Dembo, M. (1984). Teacher efficacy: A construct validation. Journal of Educational Psychology, 76, 569–582.
• Grau, R., Salanova, M. ve Peiró, J. M. (2001). Moderator effects of self-efficacy on occupatioanl stress. Psychology in Spain, 5(1), 63–74.
• Guglielmi, R. S. ve Tatrow, K. (1998). Occupational stres, burnout and health in teachers: A methodological and theoretical analysis. Review of Educational Reearch, 68(1), 61–99.
• Guskey, T. ve Passaro, P. (1994). Teacher efficacy: A study of construct dimensions. American Educational Research Journal, 31, 627–643.
• Gündüz, B. (2005). İlköğretim Öğretmenlerinde Tükenmişlik. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 152–166.
• Karahan, Ş. (2005). Özel Eğitim Okullarında Çalışan Eğitimcilerin Özyeterlik Algılarının Ve Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Kelchtermans, G., ve Strittmatter, A. (1999). Beyond individual burnout: A perspective for improved schools. Guidelines for the prevention of burnout. In R. Vandenberghe & A. M. Huberman (Eds.), Understanding and preventing teacher burnout: A sourcebook of international research and practice (pp. 304–314). Cambridge, UK: Cambridge University Press.
• Kokkinos, C. M. (2007). Job stressors, personality and burnout in primary school teachers. British Journal of Educational Psychology, 77, 229–243
• Kyriacou, C. (2000) Stress-busting for teachers. Cheltenham: Stanley Thornes.
• Lavella, E. (2006). Teachers’ self-efficacy for writting. Electronic Journal of Research in Educational Research, 8(1), 73–84.
• Maslach, C. ve Jackson, S. E. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal of Occupational Behavior, 2, 99–113.
• Maslach, C. ve Jackson, S. E. (1984). Burnout in organizational settings. Vol.5, Beverly Hills, CA: Sage,
• Maslach, C., Schaufeli, W. B., Leıter, P., (2001). Job burnout. Annual Review of Psychology, 52, 397- 422
• Okçabol, R.(1996). Halk Eğitim. İstanbul: Der Yayınları.
• Onur, B. (2004). Gelişim Psikolojisi (6. basım). Ankara: İmge Kitabevi.
• Pines, A. M. (2002) Teacher burnout: a psychodynamic existential perspective. Teachers and Teaching: theory and practice, 8(2), 121–140.
• Savran-Gencer, A., Çakıroğlu, J. (2007). Turkish preservice science teachers’ efficacy beliefs regarding science teaching and their beliefs about classroom management. Teaching and Teacher Education, 23, 664–675.
• Schaufeli, W. ve Enzmann, D. (1998). The burnout companion to study and practice: A critical analysis. Taylor & Francis
• Schaufeli, W. ve Peeters, M. C. W. (2000). Job stres and burnout among correctional officers: A literature review. International Journal of Stres Management. 7 (1), 19–48.
• Schaufeli, W., Greenglass, E. R. (2001). Introduction to special issue on burnout and health. Psychology and Health, 16, 501–510.
• Schmitz, G. S. (2000). Zur Sturuktur und Dynamik der Selbstwirksamkeitserwartung von Lehrern. Ein protektiver Faktor gegen Belastung und Burnout? Diggitale Dissertation. FU Berlin, http://darwin.inf.fu-berlin.de
• Schmitz, G. S. ve Schwarzer, R. (2002). Individuelle und kollektive Selbstwirksamkeitserwartung von Lehrern [Individual and collective self-efficacy of teachers]. Zeitschrift für Pädagogik, 44. Beiheft: Selbstwirksamkeit und Motivationsprozesse in Bildungsinstitutionen, 192–214.
• Schwab, R. L., Jackson, S. E. ve Schuler, R. S. (1986). Educator burnout: Sources and consequences. Educational Research Quarterly, 10(3), 14–30.
• Schwarzer, R. ve Hallum, S. (2008). t7Perceived teacher self-efficacy as a predictor ofjob stress and burnout: Mediation analyses. Applied psychology: An International Review, 57, 152–171.
• Schwarzer, R., Schmitz, G. S. ve Tang, C. (2000). Teacher burnout in Hong Kong and Germany: A cross-cultural validation of the Maslach Burnout Inventory. Anxiety, Stress & Coping, 13 (3), 309-326
• Schwarzer, R. ve Greenglass, E. (1999). Teacher burnout from a social-cognitive perspective: A theoretical position paper. In R. Vandenberghe & M. Hubermann (Eds.), Understanding and preventing teacher burnout: A sourcebook of international research and practice (pp. 238–246). Cambridge: Cambridge University Press.
• Skaalvik, E. M., ve Skaalvik, S. (2007). Dimensions of teacher self-efficacy and relations with strain factors, perceived collective teacher efficacy, and teacher burnout. Journal of Educational Psychology, 99, 611–625.
• Teltik, H. (2009). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Mesleki Yeterlik Algılarının İş Doyumu Ve Tükenmişlik Düzeyleriyle İlişkisinin Belirlenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Tomic, W., Tomic, D. M. ve Evers, W J. G. (2004). A question of burnout among Reformed Church ministers in The Netherlands. Mental Health, Religion & Culture, 7(3), 225–247.
• Üstüner, M., Demirtaş, H., Cömert, M. ve Özer, N. (2009). Ortaöğretim Öğretmenlerinin Öz-Yeterlik Algıları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Egitim Fakültesi Dergisi, 9(17), 1–16.
• van Dick R., Wagner, U. (2001). Stres and strain in teaching: A structural equation approach. British Journal of Educational Psychology, 71, 243–259.
• Woolfolk, W.K. (1993). Teachers’ sense of efficacy and the organizational health of schools. Elemantary School Journal, 93, 355–372.
• Yıldız Kırılmaz, A., Çelen Ü. ve Sarp, N. (2003). İlköğretimde çalışan bir grup öğretmende “tükenmişlik durumu” araştırması. İlköğretim Online, 2(1), 2–9.
• Yılmaz, K. ve Çokluk Bökeoğlu, Ö. (2008). İlköğretim okulu öğretmenlerinin yeterlik inançları, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 41(2), 143–167.