Anadolu Miyosen Dönem Suidleri

Yıl 2012, Sayı: 6, 35 - 51, 25.07.2012

Hilal Yakut

Öz

Üçüncü jeolojik zamanda karasallaşmaya başlayan Anadolu, canlı türlerinin kıtalararası etkileşimine izin vermiştir ve dolayısıyla pek çok canlı grubuna ev sahipliği yapmıştır. Bu canlı grupları arasında yer alan domuzlar (suidler), insan atalarıyla aynı ekolojik ortamda yaşamaları, benzer diyete sahip olmaları ve dolayısıyla çevre değişikliklerine benzer tepkiler vermeleri nedeniyle önemli bir memeli grubudur. Türkiye’de ve insansı (hominoid) buluntusu veren Paşalar’dan Conohyus, Bunolistriodon ve Listriodon, Çandır’dan Bunolistriodon ve Listriodon, Sinap’tan ise Kubanochoerus, Bunolistriodon, Listriodon, Propotamochoerus, Hippopotamodon ve Microstonyx cinslerine ait Suidae (domuz ailesi) buluntuları ele geçmiştir. Çorakyerler fosil lokalitesinden ele geçen materyal henüz tam olarak isimlendirilmemiş, ancak ilk çalışmalara göre Microstonyx major cf. M. major erymanthius olarak belirlenmiştir. Anadolu Suidae buluntuları Asya ve özellikle Avrupa türlerine yakınlık göstermekte olup, Anadolu’da Asya ve Avrupa’daki türlerin yanı sıra farklı türler ve alt türler de tanımlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Anadolu, Miyosen Dönem, Suidae.

Kaynakça

• Alpagut, B. (1987). Paşalar Köyü Kazısı-1986. 9. Kazı Sonuçları Toplantısı, 1. cilt, ss. 1-7, Ankara.
• Alpagut, B. (1989). Paşalar (Bursa) Kazısı-1988. 11. Kazı Sonuçları Toplantısı, 1. cilt, ss. 1-5, Ankara.
• Alpagut, B. (1990). A Short History of the Excavation at the Miocene site at Paşalar, Turkey. Journal of Human Evolution, 19, 4/5, p. 337-341.
• Alpagut, B. (1991). Paşalar Köyü Kazısı-1990. 13. Kazı Sonuçları Toplantısı, 1. cilt, ss. 23-89, Çanakkale.
• Alpagut, B. ve Fortelius, M. (1991). Survey Results for the Sinap Project, Kazan and Çubuk Provinces, Ankara, Turkey, 1990. 9. Araştırma Sonuçları Toplantısı, ss.333-357, Çanakkale.
• Alpagut, B., Fortelius, M., Kappelman, J. ve Lunkka, J. P. (1995). Survey Report for the Sinap Formation Project (Ankara, Turkey) 1994. 13. Araştırma Sonuçları Toplantısı, 2. cilt, ss. 5-9, Ankara.
• Alpagut, B., Çelebi, H., Gençtürk, İ., Alpagut, A. ve Demirel, A. G. (2001). Paşalar Kazısı-2000. 23. Kazı Sonuçları Toplantısı, 1. cilt, ss. 151-162, Ankara.
• Andrews, P. and Alpagut, B. (1990). Description of the Fossiliferous Units at Paşalar, Turkey. Journal of Human Evolution, 19, 4/5, p. 343-361.
• Bestland, E. A. (1990). Sedimantology and Paleopedology of Miocene Alluvial Deposits at the Paşalar Hominoid Site, Western Turkey. Journal of Human Evolution, 19, 4/5, p. 363-377.
• Fortelius, M. ve Bernor, R. L. (1990). A provisional systematic assessment of the Miocene suoidea from Paşalar, Turkey. Journal of Human Evolution, 19, 4/5, p. 509-528.
• Fortelius, M., Made, J. van der ve Bernor, R. L. (1996a). Middle and Late Miocene Suoidea of Central Europe and the Eastern Mediterranean: Evolution, Biogeography, and Paleoecology. Raymond L. Bernor, R.L., Fahlbusch, V. ve Mittman, H.V. (Ed.), The Evolution of Western Eurasian Neogene Mammal Faunas (p. 348-373). Columbia University Press, New York.
• Fortelius, M., Made, J. van der ve Bernor, R. L. (1996b). A New Listriodont Suid, Bunolistriodon meidamon sp. nov., from the Middle Miocene of Anatolia. Journal of Vertebrate Paleontology, 16(1): 149-164.
• Geraads, D., Begun, D. R. ve Güleç E. (2003). The middle Miocene hominoid site of Çandır, Turkey: general paleoecological conclusions from the mammalian fauna. Cour. Forsch.-Inst. Senckenberg, 240: 241-250.
• Geraads, D., Spassov, N ve Garevski, R. (2008). New specimens of Propotamochoerus (Suidae, Mammalia) from late Miocene of the Balkans. N. Jb. Geol. Palaont. Abh., 248: 103-113, Stuttgart.
• Güleç, E. (1991) 1990 Yılı Çandır Kazısı. 13. Kazı Sonuçları Toplantısı, 1. cilt, ss. 85-89, Çanakkale.
• Güleç, E. (1992). 1991 Yılı Çandır Kazısı. 14. Kazı Sonuçları Toplantısı, 1. cilt, ss. 59-73, Ankara.
• Güleç, E. (1993). 1992 Yılı Çandır Kazısı. 15. Kazı Sonuçları Toplantısı, 1. cilt, ss. 63-75, Ankara.
• Kostopoulos, D. S., Spassov, N. ve Kovachev, D. 2001. Contribution to the study of Microstonyx: evidence from Bulgaria and SE European population. Geodiversitas 23 (3): 411-437.
• Liu,L., Kostopoulos, D.S. ve Fortelius, M. (2005). Suidae (Mammalia, Artiodactyla) from the late Miocene of Akkaşdağı, Turkey. Sen S. (Ed.), Geology, mammal and environments at Akkaşdağı, late Miocene of Central Anatolia. Geodiversitas 27 (4): 715-733.
• Made, J. van der. (1996). Listriodontinae (Suidae, Mammalia), Their Evolution, Systematics and Distribution in Time and Space. Contributions to Tertiary and Quaternary Geology, vol. 33, no. 1-4, p. 3-254.
• Made, J. van der. (2003a) Suoidea (pigs) from the Miocene hominoid locality Çandır in Turkey. Güleç, E., Begun, D.R. ve Geraads, D. (Ed.) Geology and Vertebrate Paleontology of the Middle Miocene Hominoid Locality Çandır Cour. Forsch.-Inst. Senckenberg, 240: 149-179.
• Made, J. van der. (2003b). Suoidea (Artiodactyla), Geology and Paleontology of the Miocene Sinap Formation, Turkey, Mikael Fortelius (Eds.), Columbia University Press, p. 308-327.
• Morgan, M. E, Badgley, C., Gunnell, G. F., Gingerich, P. D., Kappelman, J. W., Maas, M. C. (1995). Comperative paleoecology of Paleogene and Neogene mammalian faunas: bady-size structure, Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 115, pp. 287-317.
• Ozansoy, F. (1961). Ankara Bölgesi Fauna Teakubu Etüdünün Esaslı Sonuçları, MTA Dergisi, no: 56, ss. 86-95, Ankara.
• Pickford, M. ve Ertürk, Ç. (1979). Suidae and Tayassuidae from Turkey. Bulletin of the Geological Society of Turkey, v. 22: 141-154.
• Saraç, G. (2001). Türkiye Omurgalı Fosil Yatakları, Rapor Yazısı, Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Sevim A. ve Kiper Y. (1999). 1998 Yılı Çankırı/Çorakyerler (Elekçiardı) Kazısı. 21. Kazı Sonuçları Toplantısı, 1. cilt., ss. 51-54, Ankara.
• Sevim A. ve Kiper Y. (2000). 1999 Yılı Çankırı/Çorakyerler Kazısı. 22. Kazı Sonuçları Toplantısı, 1. cilt., ss. 37-46, İzmir.
• Sevim A. ve Kiper Y. (2001). 2000 Yılı Çankırı/Çorakyerler Kazısı. 23. Kazı Sonuçları Toplantısı, 1. cilt., ss. 275-284, Ankara.
• Sevim, A. (2002). Geç Miyosen’e Ait Bir Omurgalı Fosil Yatağı: Çorakyerler. Mavi Gezegen, Popüler Yerbilim Dergisi, sa.6, ss. 68-71.
• Sevim, A. (2003). 2002 Yılı Çankırı Çorakyerler Kazısı. 25. Kazı Sonuçları Toplantısı, 2. cilt, ss. 317326, Ankara.
• Sickenberg, O, Becker-Platen, J. D., Benda, L., Berg, D., Engesser, B., Gaziry, W., Heissig, K., Hünermann, K. A., Sondaar, P. Y., Schmidt- Kittler, N., Staesche, K., Staesche, U., Steffens, P. and Tobien, H. (1975). Die Gliederung des höheren Jungtetiärs und altquartärs in der Türkei nach Vertebraten und ihre Bedeutung für die internationale Neogen-stratigraphie: Geologisches Jahrbuch, Reihe B, v. 15, p. 1-167.
• Tekkaya, İ. (1974) Anadolu’da Tortoniyen Yaşlı Yeni Bir Anthropoid (Primata, Mammalia) Türü. MTA Dergisi, sa. 83, ss.194-208.
• Tuna, V. (1986). Çanakkale ve Çevresi Artiodactyla Fosilleri (Paleontoloji, Biyostratigrafi, Paleoekoloji ve Paleobiyocoğrafya), Doktora Tezi, Ege Üniversitesi, Fen Fakültesi, Tabiat Tarihi Müzesi, İzmir.