MOBBING ALGISI İLE MOTİVASYON İLİŞKİSİ: KAMU VE ÖZEL KURUM ÇALIŞANLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA - THE RELATIONSHIP BETWEEN MOTIVATIONS WITH THE PERCEPTION OF MOBBING: A STUDY ON PUBLIC AND PRIVATE SECTOR EMPLOYEES

Yıl 2017, Cilt: 9 Sayı: 20, 4947 - 515, 30.09.2017

Perihan Gözüm , Süleyman Karaçor

https://doi.org/10.20875/makusobed.315828

Cited By: 7

Öz

Bu araştırmanın odak noktası kamu ve özel sektör çalışanlarının
işyerlerindeki mobbing (psikolojik taciz) algı düzeylerini tespit etmek; görev
yaptıkları kamu ve özel kurumlardaki motivasyonları üzerine etkilerinin olup
olmadığını yaş, ünvan, medeni durum, cinsiyet ve çalışma süresi değişkenlerine
bağlı olan etkilerini incelemektir. Bu araştırmanın çalışma evrenini; özel
sektör ve kamu kurumlarında  görev yapan
yönetici ve çalışanlarının, Ankara ilinde, 155 Devlet Hava Meydanları Genel
Müdürlüğü Çalışanı, 151 Tümaş çalışanı, 77 Uzaltaş çalışanı, 71 Özel Veni Vici
Hastanesi çalışanı, Erzurum ilinde, Karayolları İl Müdürlüğünde 98 çalışan ile
birlikte, 253 kamu çalışanı ve 299 özel sektör çalışanı olmak üzere toplamda
552 kişi çalışma evrenini oluşturmaktadır. Bu araştırmanın toplamda 552 kişilik
çalışma evrenine tam sayım yöntemi uygulanmıştır. Yapılan anket çalışmasında elde edilen
veriler SPSS 13.0 istatistik programı yardımıyla analiz edilmiş ve değerlendirilmiştir.
Çalışanların iş hayatında maruz kaldıkları olumsuz davranışlar düzeyinin
motivasyonlarına nasıl bir etki yaptığını ölçtüğümüz korelasyon analizleri
sonuçlarına göre; çalışanlar iş yaşamlarında çok düşük bir düzeyde olumsuz
davranışlarla karşılaştıklarını belirtmişler ve buna paralel olarak da olumsuz
davranışların motivasyona etki düzeyi çok düşük çıkmıştır. Araştırmaya katılan
çalışanların iş ortamındaki motivasyon düzeyleri hem genelde hem de motivasyon
ölçeğinin alt boyutlarında orta düzeyde görülmektedir. Sadece içsel benlik
boyutunda çalışanların motivasyon düzeyleri 5,29 ortalama ile orta düzeyin
üzerinde çıkmıştır. Buna göre çalışanlar yeteneklerine uygun bir işte
çalışmakla daha yüksek motivasyona sahip olduklarını belirtmişlerdir. Bu
bağlamda çalışanlar iş yaşamlarında onları küçük düşürecek, psikolojik yönden
etkileyecek düzeyde olumsuz davranışlara maruz kalmayıp, daha dolaylı olumsuz
davranışlarla da nadiren karşılaştıklarını düşünmektedirler. Bu da onların
işleriyle ilgili motivasyon düzeylerini hemen hemen hiç etkilememektedir.

Anahtar Kelimeler

Kamu Kurumu, Özel Sektör, Mobbing (Psikolojik Taciz), Motivasyon

Kaynakça

• Acar, G. (2011), Okul Yöneticilerinin Etik Liderlik Davranışlarının Beden Eğitim Öğretmenlerinin Örgütsel Adalet ve Motivasyon Düzeyleriyle İlişkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Acar, G. (2014), Etik Liderlik, Örgütsel Adalet ve Motivasyon Kavramlarının Gelişimi, Türkiye Âlim Kitapları, Saabrücken, Deutschland.
• Altuntaş, C. (2010), Çalışan Destek Programları, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 12 Sayı:1, (57-75).
• Aşan, Ö. (2001), Motivasyon, Yönetim ve Organizasyon, ed. Salih Güney, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Arseven, A. D. (2001), Alan Araştırma Yöntemleri İlkeler, Teknikler, Örnekler, (2.Baskı). Gündüz Eğitim ve Yayıncılık, Ankara.
• Baysal, C. -Tekarslan, E. (1987), Davranış Bilimleri. (Birinci Baskı). Bayrak Matbaacılık, İstanbul.
• Cemaloğlu, N. (2007), “Örgütlerin Kaçınılmaz Sorunu: Yıldırma”, Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 42, (111-126).
• Einarsen, S. (1996), Bullying and Harassment at Work: Epidemiological and Psychosocial Aspects, Doctoral Dissertation, Department of Psychosocial Science, University of Bergen.
• Eren, E. (2000), Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi, Beta Yayın, İstanbul.
• Eren, E. (2001), Yönetim ve Organizasyon, Beta Yayın Dağıtım, İstanbul.
• Eroğlu, F. (2009), Davranış Bilimleri, 9.Baskı, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., İstanbul.
• Ersarı, G. - Nakyıyok, A. (2012), “İşgörenin İçsel ve Dışsal Motivasyonunda Stresle Mücadele Tekniklerinin Rolü”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:16 Sayı:1, (81-101).
• Güngör, M. (2008), Çalışma Hayatında Psikolojik Taciz, (1.Baskı). Derin yayınları, İstanbul.
• Hubert, B.A. - Veldhoven, M.V. (2001), “Risk Sectors for Undesirable Behaviour And Mobbing”. European Journal Of Work And Organizational Psychology, Vol:10 (415-424).
• Karakale, S.B. (2011), “Mobbing ve Mobbingle Başa Çıkma Yöntemleri: Mobbing Mağdurlarına Yönelik Bir Araştırma”, Yüksek Lisans Tezi, Yalova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yalova.
• Karakaş, S. (2011), “Mobbinge Maruz Kalan Hemşirelere Verilen Atılganlık Eğitiminin Mobbinle Başetmeye Etkisi”, Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Psikiyatri Hemşireliği Anabilimdalı, Erzurum.
• Kaya Cicerali, L. (2011). “Mobbinge Maruz Kalanların Kişilik Profillerine Bağlı Psikolojik Sağlıkta Bozulma Göstergeleri”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Adli Tıp Enstitüsü Sosyal Bilimler Anabilim Dalı, İstanbul.
• Kurt, B. (2013), “İlkokul ve Ortaokul Yöneticilerinin Öğretim Liderliği Davranışlarının Öğretmen Motivasyonuna Etkisi”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Leymann H. (1990), “Mobbing and psychological terror at workplaces”. Violence Vict; Vol:5, (119-126).
• Önen, L. - Tüzün, M. B. (2005), Motivasyon, 1.Baskı, Epsilon Yayıncılık, İstanbul.
• Özer, P. S. - Topaloğlu, T. (2008), Motivasyon ve Motivasyon Teorileri, Liderlik ve Motivasyon: Geleneksel ve Güncel Yaklaşımlar, ed. Celalettin Serinkan, 1.Baskı, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Osterloh, M. - Frey, B. S. (2000), “Motivation, Knowledge Transform and Organizational Forms”, Organization Science, Vol:11 No: 5, (538-550).
• Özen, S. (2007), “İşyerinde Psikolojik Şiddet ve Nedenleri”, İş Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, Cilt: 9, Sayı:3, (1-24).
• Sabuncuoğlu, Z. - Tüz, M. (2003), Örgütsel Psikoloji, 4.Baskı, Furkan Ofset, Bursa.
• Sürekli, D. - Tevruz, S.(1997), Davranış Düzeltme’de Güdü Teorilerinin Katkısı. S. Tevruz (Editor). Endüstri ve Örgüt Psikolojisi. (İkinci Baskı). Şelale Matbaası, Ankara.
• Peker, Ö. - Aytürk, N. (2002), Yönetim Becerileri, Öğrenilebilir ve Geliştirilebilir. Yargı Yayınevi, Ankara.
• Şimşek, M.S. - Akgemci, T. - Çelik, A. (2003), Davranış Bilimlerine Giriş ve Örgütlerde Davranış. (Üçüncü Baskı). Adım Ofset, Konya.
• Tınaz, P. (2000), Çalışma Yaşamında Motivasyon Kuramları. Mercek Yayıncılık, İstanbul.
• Tınaz, P. (2005), Çalışma Yaşamından Örnek Olaylar, 1.Baskı, Beta Yayım Dağıtım A.Ş., İstanbul.
• Tınaz P. (2006), İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing). Beta Basım Yayın Dağıtım, İstanbul.
• Tınaz, P. (2009), Çalışma Yaşamından Örnek Olaylar. (İkinci Baskı). Beta Basım, İstanbul.
• Toker Gökçe A. (2008), Mobbing: İşyerinde Yıldırma Nedenleri ve Başa Çıkma Yöntemleri, Pegem Yayınevi, Ankara.
• Tutar, H. (2004), İş Yerinde Psikolojik Şiddet (3.Baskı). Barış Kitap Basın Yayın Dağıtım, Ankara.
• Vartia, M. (1996), “Identification Of Mobbing Activities”, Europan Journal of Work and Organizational Psychology, Vol: l5 No: 2, (251-275).