BURDUR MEHMET AKIF ERSOY UNIVERSITY APPLICATION LEVEL OF INTERNAL CONTROL SYSTEM

Yıl 2019, Cilt: 11 Sayı: 29, 327 - 365, 28.09.2019

Mehmet Tepeli Hüseyin Çiçek

https://doi.org/10.20875/makusobed.594765

Öz

Technological and economic developments, over time, the organization of a large number of activities with a large number of people and complex structure has been carried out. This pushes public administration to develop new managerial tools to adapt to changing environmental conditions and to manage change. With the spread of the New Public Management approach, which is also defined as the adaptation of private sector practices to the public, internal control system applications became more important. With this approach, the internal control system has become an important tool for executing the management function. In our country, an internal control system framework in line with international standards has been established with the Law No. 5018 on Public Financial Management and Control.
The aim of this study is to evaluate the effectiveness of the internal control system of the University of Burdur Mehmet Akif Ersoy University. The measurement tool was obtained from the scales used in the studies in this field. This measurement tool was applied directly to the managers of the universe and the findings were analyzed. As a result of the analyzes, it was seen that the internal control system dimensions established in the institution were related to each other and the level of implementation of the internal control system was generally good. In addition, it has been concluded that the levels of implementation of internal control system dimensions differ between the units of the University and according to the administrative characteristics of these units.

Anahtar Kelimeler

Internal Control, Internal Control Components, New Public Management Approach, Public Financial Management and Control Law No. 5018

BURDUR MEHMET AKİF ERSOY ÜNİVERSİTESİNDE İÇ KONTROL SİSTEMİNİN UYGULANMA DÜZEYİ

Öz

Teknolojik ve iktisadi gelişmeler, zaman içerisinde kuruluşları çok sayıda faaliyetin çok sayıda kişi ve karmaşık süreçlerle yürütüldüğü bir yapıya büründürmüştür. Bu durum kamu yönetimini, değişen çevre koşullarına uyum sağlamak ve değişimi yönetmek için yeni yönetsel araçlar geliştirmeye itmektedir. Özel sektör uygulamalarının kamuya uyarlanması olarak da tanımlanan Yeni Kamu Yönetimi yaklaşımının yaygınlaşması ile iç kontrol sistemi uygulamaları daha da önem kazanmıştır. Bu yaklaşım ile iç kontrol sistemi, yöneticilerin yönetim işlevini gerçekleştirmesinde önemli bir araç haline gelmiştir. Ülkemizde 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile uluslararası standartlara uygun bir iç kontrol sistemi çerçevesi oluşturulmuştur.

Bu genel çerçevede yapılan çalışma ile kuruluşundan günümüze hızla gelişen ve oldukça karmaşık bir yapıya bürünen Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi birimlerinin iç kontrol sistemini uygulama düzeylerini tespit ederek üniversitede iç kontrol sisteminin etkinliğini değerlendirmek amaçlanmıştır. Ölçme aracı, bu alanda yapılan çalışmalarda kullanılan ölçeklerden elde edilmiştir. Bu ölçme aracı, evreni oluşturan yöneticilere doğrudan uygulanmış ve bulgular analiz edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda, kurumda oluşturulan iç kontrol sistemi boyutlarının birbirleri ile ilişkili olduğu, iç kontrol sisteminin uygulanma düzeyinin genel olarak iyi düzeyde olduğu görülmüştür. Ayrıca iç kontrol sistemi boyutlarının uygulanma düzeylerinin Üniversitenin birimleri arasında ve bu birimlerin yönetici özelliklerine göre farklılaştığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İç Kontrol, İç Kontrol Bileşenleri, Yeni Kamu Yönetimi Yaklaşımı, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu

Kaynakça

• Akçakaya, M.- Özer, M. A.- Yaylı, H. – Batmaz, N. Y., (2016), Kamu Yönetimi Modern (Yapı ve Süreçler), Adalet Yayınları, Ankara.
• Akyel, R., (2010), “Türkiye’de İç Kontrol Kavramı, Unsurları ve Etkinliğinin Değerlendirilmesi”, Celal Bayar Üniversitesi Yönetim ve Ekonomi Dergisi, C.17 S.1, (34-87).
• Arslan, A., (2012), Kamu İdarelerinde Stratejik Planlama-Performans Programı-Faaliyet Raporlaması-İç Kontrol Sistemi, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Atmaca, M. ve Yılmaz, B. B., (2011), “Konaklama İşletmelerinin Faaliyetlerinde Maliyet Kontrolünün Etkileri: Marmara Bölgesinde Faaliyet Gösteren Beş Yıldızlı Oteller Üzerine Bir Araştırma”, İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası Mali Çözüm Dergisi, S.108, (15-34).
• Bakkal, H. ve Kasımoğlu, A., (2012), “İç Kontrol Sistemine Karşılaştırmalı Bir Bakış ‘COSO ve COCO Modeli’”, Mevzuat Dergisi, C.15 S.178, (1-9).
• Baskıcı, Ç., (2012), İç Kontrol Sisteminin Kurumsal Yönetim Anlayışındaki Yeri: İMKB Şirketlerinde Bir Uygulama, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Bilgiç, V., (2013), Yeni Kamu Yönetimi Anlayışı, Kamu Yönetiminde Çağdaş Yaklaşımlar, Seçkin Kitapevi, Ankara.
• Bilgin, M. H., (2005), Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılanma Tartışmaları, Rekabet Kurumu Perşembe Konferansları Yayınları, Ankara.
• Bozlağan, R., (2008), “Geleneksel Kamu Yönetimi Yaklaşımı, Yeni Kamu Yönetimi Yaklaşımı ve Yerel Yönetimlere Etkileri”, Edt. R. Bozlağan ve Y. Demirkaya, Türkiye’de Yerel Yönetimler, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Büyüköztürk, S. - Kılıç Çakmak, E. - Akgün, Ö. E. - Karadeniz, S. - Demirel, F. (2012), Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Pegem Akademi Yayımcılık, Ankara.
• Çalışkan, Y. ve Çiftci, Y., (2017), “5018 Sayılı Kanun Kapsamında Kamu Kurumlarında İç Kontrol Sistemi: Maliye Bakanlığı Uygulamasının İncelenmesi”, Sakarya Üniversitesi İşletme Bilimi Dergisi, C.5 S.3, (105-125).
• Çiğdem, F. C., (2018), İç Kontrol Sisteminin Kurumsal Yönetim Üzerindeki Etkileri: BIST Kurumsal Yönetim Endeksi Kapsamındaki Şirketlerde Uygulama, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi, Malatya.
• ÇSGB, (2013), İç Kontrol El Kitabı, Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı Yayınları, Ankara.
• Demirol, D., (2011), Geleneksel Yönetimden Yeni Kamu Yönetimine Denetim İşlevinde Dönüşüm, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Sakarya.Derici, O., (2015), İç Kontrol ve Risk Yönetimi, Bekad Yayınları, Antalya.
• Eken, M. (2006) Yönetimde Şeffaflık, Sakarya Kitapevi, Sakarya.
• Elder, R. J. – Mark, S. B. – Alvin, A. A., (2010), Auditing and Assuarance Services an İntegrated Approach (Thirteenth edition), Pearson Education İnc., United States of America.
• Ersöz, N., (2012), Eğitim Kurumlarında İç Kontrol Sisteminin Uygulanabilirliğinin Yönetici Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir.
• Eryılmaz, B., (2008), Kamu Yönetimi, Okutman Yayıncılık, Ankara.
• Gönen, S., (2009), “İç Kontrol Sisteminin Unsurlarından Kontrol Ortamının İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma”, Muhasebe ve Bilim Dünyası Dergisi, C.11 S.1, (189-217).
• Gören, İ., (2000), Kamu Mali Yönetiminin Yeniden Yapılandırılması ve Denetim, Parlamento ve Sayıştay Denetimi, Tesev Yayınları, İstanbul.
• Gülten, G., (2014), Belediyelerde İç Kontrol Sisteminin 5018 Sayılı Kanuna Göre Değerlendirilmesi, İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Güner, M.F., (2009), “Kamu İdarelerinin Etkin Kontrolünde İç Kontrol Uygulamalarının Rolü”, Maliye Dergisi, S.157, (183-195).
• Gürer, H., (2006), “Stratejik Planlamanın Temelleri ve Türk Kamu Yönetiminde Uygulanmasına Yönelik Öneriler”, Sayıştay Dergisi, S.63, (91-105).
• İbiş, C. ve Çatıkkaş, Ö., (2012), “İşletmelerde İç Kontrol Sistemine Genel Bakış”, Sayıştay Dergisi, S.85, (95-121).
• Kalaycı, Ş. - Albayrak, S. A. - Eroğlu, A. - Küçüksille, E. - Ak, B. (2005), SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Asil Yayın Dağıtım, Ankara.
• Kalkandelen, A. H., (1997), Örgütlerde Yeniden Yapılanma ve Norm Kadro 2. Baskı, Anı Yayıncılık, Ankara.
• Karaman, M., (2014), Kamuda İç Kontrol Sisteminin Kurulması ve İç Kontrol Standartlarında Yaşanan Sorunların Değerlendirilmesi, Türk Hava Kurumu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Karcı, Ş., (2008), “Yeni Kamu İşletmeciliğinin Temel Değerleri Üzerine Bir İnceleme”, Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C.8 S.16, (40-64).
• Kaval, H., (2005), Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (IFRS/IAS) Uygulama Örnekleri ile Muhasebe Denetimi, Gazi Kitapevi, Ankara.
• Kaya, B.,(2013), Kamu İdarelerinde İç Kontrol Sistemi Oluşturma Faaliyetlerinde İç Denetçilerin Üstlenebilecekleri Rol ve Sorumluluklar, http://bertankaya.net/?p=656, (21.10.2018)
• Kömürcüler, E., (2011), “5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nda Küreselleşmenin İzleri”, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C.29 S.1, (127-151).
• Kutlu, Ö., (2006), Karşılaştırmalı Kamu Yönetimi, Teorik Çerçeve ve Ülke Uygulamaları, Çizgi Kitapevi, Konya.
• Marşap, G. (2008), Yeni Kamu Yönetimi Anlayışı Çerçevesinde Yerellik İlkesi Açısından Türkiye’de Bölge Kalkınma Ajansları, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Maliye Bakanlığı-Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü, (2014), Kamu İç Kontrol Rehberi, Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Maliye Bakanlığı, (2007), Kamu İç Kontrol Standartları Tebliği, Maliye Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• Mcnally, J. S., (2013), COSO Fremawork&SOX Compliance One Approach To An Effectıve Transıtıon, COSO, United States of America.
• Moeller, R., (2009), Brink’s Modern İnternal Auditing: A Common Body of Konowledge (Seventh edition), John Willey&Sons Inc., United States of America.
• Mutlu, A. ve Saltık, N., (2007), İç Kontrol Standartları, Bütçe Dünyası Yayınları, Ankara.
• Nohutçu, A. ve Balcı, A., (2005), Bilgi Çağında Türk Kamu Yönetiminin Yeniden Yapılandırılması –I, Beta Basım Yayım A.Ş., İstanbul.
• Özbek, Ç., (2012), İç Denetim Kurumsal Yönetim Risk Yönetimi İç Kontrol, Carette Yayıncılık, İstanbul.
• Özer, M. A., (2005), “Günümüzün Yükselen Değeri: Kamu Yönetimi”, Sayıştay Dergisi, S.59, (3-46).
• Özer, M. A., (2010), Kuruluşlarda Süreç, Performans ve Risk Analizi/Yöntemi, Adalet Yayınevi, İstanbul.
• Özer, M. A., (2015), Yeni Kamu Yönetimi 3. Baskı, Gazi Kitapevi, Ankara.
• Özeren, B., (2006), INTOSAİ: Kamu Kesimi İç kontrol Standartları Rehberi, BUMKO yayınları, Ankara.
• Özgür, H., (2003), “Yeni Kamu Yönetimi Hareketi”, Edt. M. Acar ve H. Özgür, Çağdaş Kamu Yönetimi, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Palabıyık, H. (2004), “Yönetimden Yönetişime Geçiş ve Ötesi Üzerine Kavramsal Açıklamalar”, Türkiye ve Orta-Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Dergisi, S.37, (63-85).
• Resmi Gazete, 24.12.2003 Tarih ve 25326 Sayılı, 5018 Sayılı, “Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu”.
• Saltık, N., (2007) İç Kontrol Standartları, Bütçe Dünyası, Ankara.
• Sezen, S., (2006), Teori ve Uygulamada Yeni Kamu Yönetimi, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Türedi, H. – Gürbüz, F. – Alıcı, Ü., (2014), “COSO Modeli: İç Kontrol Yapısı”, Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, C.11 S.42, (141-155)
• Türkdoğan, N., (2016), İç Kontrol Kavramı, Unsurları ve Bir Kamu Kurumunda İç Kontrol Sisteminin Oluşturulmasına Yönelik Bir Uygulama ve Sistemin Etkinliğinin Değerlendirilmesi: Yalova Üniversitesi Örneği, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Bursa.
• Uğurlu, F., (2018), İç Kontrol Sisteminin Yapısı, Kamu Kurumlarında İç Kontrol Sisteminin İşleyişi ve Üniversitelerde İç Kontrol Sisteminin Etkinliği: Üniversitelere Yönelik Bir Araştırma, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Malatya.
• Warren, C. S. – James, M. R. – Philip, E. F., (2002), Financial & Managerial Accounting (Seventh edition), MC Graw Hıll, Britain.
• Yılancı, F. M., (2015), İç Denetim ve İç Kontrol Değerlendirme Rehberi (3. Baskı), Detay Yayıncılık, Ankara.
• Yılmaz, R., (2009), Belediyelerde İç Kontrol El Kitabı, Ümit Ofset Matbaacılık, Ankara.
• Yurtsever, G., (2010), Bankacılığımızda İç Kontrol, Beta Basım A.Ş., İstanbul.