THE WISDOM OF THE CREATION OF HEART IN AL-MATURIDI

Yıl 2021, Sayı: 33, 1 - 11, 29.05.2021

Osman Oral

https://doi.org/10.20875/makusobed.597481

Cited By: 1

Öz

According to Imam al-Maturidi (d. 333/944) the biological heart is very important for the body, and the spiritual heart is valuable for its healthy life. A person who knows the causes and consequences of heart actions well can live happily and peacefully both in the world and in the hereafter if he is found with good and beautiful actions. The spiritual heart, which is the center of religious-moral lives and the “bed of faith”, prepares its good-bad states by the choice of its own free will, in contrast to the forced/determinist views, and takes responsibility. The heart that Allah desires from his servant and is pleased with is a natural, pure, munip (prepared to die), sekine (peaceful), trembling and happy heart. Such hearts know their responsibility when Allah is mentioned, that is, to avoid his prohibitions in doing his commandments. The beautiful beliefs within come out as love, compassion, tolerance and beauty. The wisdom of the creation of the heart is to be able to live beauty, happiness and peace with knowledge, to know Allah by his names, verbs and adjectives, to love him and to worship him as he wants. These suggestions and views of al-Maturidi, who cares about functional reason, questioning truth, science, contemplation and psychosocial actions, can also be seen as solutions to today's faith and moral problems.

Anahtar Kelimeler

Al-Maturidi, Heart, Mind, Creation, Wisdom

MATURİDİ’DE KALBİN YARATILIŞ HİKMETİ

Öz

İmam Mâtürîdî’ye (ö. 333/944) göre biyolojik kalp beden için çok önemli olduğu gibi ruhanî kalp de sağlıklı yaşayabilmesi için değerlidir. Kalp eylemlerinin sebep ve sonuçlarını iyi bir şekilde bilen, iyi ve güzel eylemlerle bulunursa hem dünyada hem de âhirette mutlu ve huzurlu bir şekilde yaşayabilir. Dini-ahlâki yaşayışların merkezi “iman yatağı” olan ruhani kalp cebrî/determinist görüşlerin aksine iyi-kötü hallerini kendi özgür iradesinin seçimiyle hazırlar, sorumluluğu üstlenir. Allah’ın kulundan istediği râzı olduğu kalp; selim, temiz, münip, sekîne, ürperen ve mutmain kalp halleridir. Bu tür kalpler; Allah anılınca yani emirlerini yapmada yasaklarından kaçınmada sorumluluğunu bilir. İçindeki güzel inançlar, dışarıya sevgi, merhamet, hoşgörü ve güzellik olarak çıkar. Kalbin yaratılmasının hikmeti; ilimlerle güzellik, mutluluk, huzurlu yaşayabilme, Allah’ı isim, fiil ve sıfatlarıyla tanıma, onu sevme ve onun istediği şekilde kulluktur. İşlevsel aklı, hakikati sorgulamayı, ilmi, tefekkürü ve psikososyal eylemleri önemseyen Mâtürîdî’nin bu önerileri ve görüşleri, günümüz inanç ve ahlâkî problemlere çözümler olarak görülebilir.

Anahtar Kelimeler

Mâtürîdî, Kalp, Akıl, Yaratılış, Hikmet

Kaynakça

• Abdulcebbar, K. (2012). el-Muğnî fî Ebvabi’t-Tevhîd Ve’l-Adl. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye.
• Abdulcebbar, K. (2013). Şerhu’l-Usuli’l-Hamse, İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları.
• Alper, H. (2002). İmanın Psikolojik Yapısı, İstanbul: Rağbet Yayınları.
• Armaner, N. (1967). İnanç Ve Hareket Bütünlüğü Bakımından Din Terbiyesi. İstanbul: MEB Yayınları.
• Attar, F. (1984). Tezkiretü’l-Evliya, İstanbul: Erkam Yayınları.
• Biçer, R. (2004). “Mâtürîdî’ye Göre Hidayete Engel Olan Beşerî Zaaflar Ve Tezahürleri”, Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 8 (1), 41-59.
• Bilgili, M.-Yavuz Ö. (2013). “Kur’an’da Geçen Kalp Kavramının Anlaşılmasında Sistem Analizinin Önemi”, Toplum Bilimleri Dergisi, 7 (14), 335-362.
• Buharî, E.A. (1981). El-Camiu’s-Sahih, İstanbul: Çağrı Yayınları.
• Cürcani, S.Ş. (Ts). Kitâbu’t-Ta’rifât, Beyrut: Dâru’l-Kitabi’l-Arabî.
• Çelik, İ. (1991). “İslâmda İnanç Hürriyeti, Beşerî İrade Ve Kalbin Mühürlenmesi”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 3 (3), 1-12.
• Doğan, M. (2016). Sabır Psikolojisi, İstanbul: Çamlıca Yayınları.
• Farabi, E. N. (1987). Fusûl’ül Medeni, (H. Özcan, Çev), İzmir: yy.
• Gazâlî, E.H. (1974). İhyâu Ulumi’d-Din, (A. Serdaroğlu, Çev). İstanbul: Bedir Yayınları.
• Gazâlî, E.H. (2006). El-Mustasfa Min İlmi’l-Usul, (H.Y.Apaydın, Çev), İslâm Hukuk Metodolijisi, İstanbul: Klasik Yayınları.
• Hökelekli, H. (1998). Din Psikolojisi, Ankara: TDV. Yayınları.
• Hökelekli, H. (2006). “İslâm Geleneğinde Psikoloji Kültürü”, İslamî Araştırmalar Dergisi, 19 (3), 409-421.
• Isfehanî, R. (1992). Mu’cemu Müfredatı Elfazi’l-Kur’ân, Beyrut: Daru’l-Fikr.
• İbn Manzur, E.F.C. (1994). Lisânu’l-Arab. Beyrut: Daru’l-Fikr.
• İbn Miskeveyh, A. (1985). Tehzibü’l-Ahlâk, Ankara: yy.
• İzutsu, T. (2013). Kur’an’da Allah Ve İnsan, (S. Ateş, Terc), İstanbul: Yeni Ufuklar Neşriyat.
• Kindî, Y. (1998). Felsefi Risaleler, (M. Kaya, Terc), İstanbul: yy.
• Kirman, M.A. (2004). Din Sosyolojisi Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Rağbet Yayınları.
• Krech, D.-Richard S. C. (1980). Sosyal Psikoloji Teori Ve Problemler, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Kuşeyrî, A. (1970). Letaifu’l-İşarât, Kahire: Daru’l-Kitabi’l-Arabi.
• Mâtürîdî, E.M. (2005a). Kitâbu’t-Tevhid, Ankara: İSAM Yayınları.
• Mâtürîdî, E.M. (2005b). Te’vîlâtü’l Kur’ân, İstanbul: Mizan Yayınları.
• Mevlânâ, C. (1998). Mesnevî, (V. İzbudak, Çev). İstanbul: MEB Yayınları.
• Muhasibi, H. (2005). er-Riaye, Kalp Hayatı, İstanbul: yy.
• Muhasibi, H. (2006). el-Akl Ve Fehmü’l-Kur’ân, İstanbul: İşaret Yayınları.
• Müslim, E. H. (1981). es-Sahih, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1981.
• Oral, O. (2018). Mâtürîdî’nin Hikmet Anlayışı, Mauritius: Lap Lambert Academic Publishing.
• Önlüer, S. (2008). Kalp Alemi Kalbin Salih Amelleri, İstanbul: Semerkand Yayınları.
• Râzi, E. (2008). et-Tıbbu’r-Ruhâni, İstanbul: İz Yayınları.
• Râzî, F. (1968). Kitabu’n-Nefs Ve’r-Ruh ve Şerhu Kavahuma, İslamabad: Matbaau Mahedi’l-Ebhas.
• Râzî, F. (1981). Mefâtihu’l-Ğayb. Beyrut: Daru’l-Fikr.
• Râzî, F. (1987). El-Metâlibü’l-Âliye Mine’l İlmi’l-İlahî, Beyrut: Darü’l Arabi.
• Sabûnî, N. (1995). El-Bidâye Fi Usuli’d-Din, Ankara: DİB Yayınları.
• Tarhan, N. (2004). Mutluluk Psikolojisi, İstanbul: Timaş Yayınları.
• Tatcı, M. (1997). Yûnus Emre Divanı. İstanbul: MEB Yayınları.
• Tirmizi, H. (1958). Beyânu’l-Fark Beyne’s-Sadri Ve’l-Kalp Ve’l-Fuad Ve’l-Lübb, Kahire: Darül-İhya El-Kütübü’l-Arabiyye.
• Tirmizi, E.İ, (1981). es-Sünen, İstanbul: Çağrı Yayınları.
• Topaloğlu, B.- Çelebi, İ. (2010). Kelâm Terimleri Sözlüğü. İstanbul: İSAM Yayınları.
• Yavuz, Y.Ş. (2010). “Tab-ı Kalb”, İstanbul: TDV. İslâm Ansiklopedisi, (39), 236-238.
• Zemahşeri, E.K. (2017). el-Keşşâf An Hakâiki Ğavâmidi’t-Tenzîl ve Uyûni’l-Ekâvîl fi Vucûhi’t-Te’vîl. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları.