The Relationship Between Mobbing Perception and Job Satisfaction of Local Government Employees: A Case Study of Municipalities in Aydin Province

Yıl 2024, Sayı: 39, 35 - 59, 31.05.2024

Hilal Yüceyılmaz , Emine Gercek Oter , Halil İbrahim Ertekin

https://doi.org/10.20875/makusobed.1426843

Öz

This study aims to investigate the occurrence of mobbing and job satisfaction among local government employees, exploring their relationship with various variables. A survey was conducted on 410 municipal personnel with different employment types in Aydın province district municipalities. Data were collected using the Individual Introduction Form, Mobbing Scale, and Minnesota Job Satisfaction Scale, and analysed using the SPSS version 27.0 package program. The analysis employed the Kolmogorov-Smirnov test, Mann Whitney U Test, Kruskal Wallis H Test, and Post Hoc test. The results indicate a low level of mobbing perception and high job satisfaction within local governments. Men, singles, shift or irregular employees, and master's degree graduates reported higher mobbing perceptions. Mobbing perception varied across employment types. Additionally, the study found that master's degree graduates had lower job satisfaction levels, and factors such as years of employment and working hours (day shifts or irregular shifts) significantly influenced job satisfaction.

Anahtar Kelimeler

Mobbing, Job Satisfaction, Local Governments, Local Government Employment Types.

Yerel Yönetim Çalışanlarının Mobbing Algısı ve İş Doyumu İlişkisi: Aydın İli Belediyeleri Örneği

Öz

Çalışmanın amacı yerel yönetimlerde çalışanların mobbing algısı, iş doyumu ve aralarındaki ilişkinin farklı değişkenlerle ortaya konulmasıdır. Bu kapsamda çalışmada Aydın ili ilçe belediyelerinde farklı istihdam türlerinde çalışan 410 belediye personeline anket uygulanmıştır. Araştırma verileri Birey Tanıtım Formu, Mobbing Ölçeği ve Minnesota İş Tatmin Ölçeği kullanılarak toplanmış, elde edilen veriler SPSS 27.0 versiyon paket programı ile analiz edilmiştir. Çalışmanın analizinde Kolmogorov-Smirnov testi, Mann Whitney U Testi, Kruskal Wallis H Testi ve Posthoc testi kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre yerel yönetimlerde düşük düzey mobbing algısı ve yüksek iş tatmini gözlemlenmektedir. Ayrıca, erkeklerin kendilerini daha fazla tehdit altında hissettikleri, sözleşmeli personelin daha fazla tehdit ve taciz altında olduğu, yüksek lisans mezunlarının kendilerini daha çok mobbing altında hissettikleri belirlenmiştir. İstihdam türünün mobbing algısında önemli bir değişken olduğu ortaya çıkmıştır. Ayrıca, yüksek lisans mezunlarının iş tatmin düzeyinin düşük olduğu, çalışma yılının iş doyumunu etkilediği, kurumda gündüz mesaisi ve vardiyalı mesai yapmanın iş tatmininde farklılık yaratan önemli unsurlar olduğu bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Mobbing, İş Doyumu, Yerel Yönetimler, Yerel Yönetim İstihdam Türleri.

Etik Beyan

Araştırma öncesinde Aydın Adnan Menderes Üniversitesi’nin Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Etik Kurulu'ndan onay alınmıştır (Sayı: 31906847/050.04.04-08-328, Tarih:03.04.2023).

Kaynakça

• Aiello, A., Dientinger, P., Nardella,C. ve Bonafede, M. (2008). A tool for assessing the risk of mobbing in organizational environments: the “val. mob.” scale. Prevention Today, (3), 9– 24.
• Akbaş, D. (2011). Örgütsel bağlılık ve iş doyumu [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Beykent Üniversitesi.
• Akıncı, Z. (2002). Turizm sektöründe işgören iş tatminini etkileyen faktörler: Beş yıldızlı konaklama işletmelerinde bir uygulama. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, (4), 1-25.
• Aslan, O. E. (2012). Kamu personel hukuku. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi.
• Aşan, Ö. ve Erenler E. (2008). İş tatmini ve yaşam tatmini ilişkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), 203-216.
• Atılgan, Ö. (2017). İş tatmini ile işgören performansı ilişkisi: Öğretim üyeleri üzerinde bir araştırma. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 8(15), 35-55.
• Aydın, Ş., Şahin, N. ve Uzun, D. (2007). Örgütlerde yaşanan psikolojik şiddet sorunlarının konaklama işletmeleri açısından değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(2), 61-67.
• Aytaç, S. (2008). İşyerinde psikolojik taciz davranışının iş stres tepkileri üzerine etkisi: Bir araştırma. Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası Dergisi, 13(51), 10-24.
• Baycan A. (1985). An analysis of several aspects of job satisfaction between different occupational groups [Unpublished Master Thesis]. Boğaziçi University.
• Bayrak Kök, S. (2006a). İş yaşamında psiko-şiddet sarmalı olarak yıldırma olgusu ve nedenleri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (16), 433-448.
• Bayrak Kök, S. (2006b). İş tatmini ve örgütsel bağlılığın incelenmesine yönelik bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(1), 291-310.
• Bölükbaşı, A. ve Çakmur Yıldırtan, D. (2009). Yerel yönetimlerde iş tatminini etkileyen faktörlerin belirlenmesine yönelik alan araştırması. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(2), 345-366.
• Cayvarlı, P. E. ve Şahin, S. (2015). Akademisyen algılarına göre üniversitelerde psikolojik yıldırma: Dokuz Eylül Üniversitesi örneği. Yükseköğretim Dergisi, 5(1), 9-25.
• Cilavdaroğlu, A. (2018). Personel hizmeti sunan belediye şirketleri. Sayıştay Dergisi, (113), 181-205.
• Çalış Duman, M. ve Akdemir B. (2016). Mobbing ve çalışan performansı arasındaki ilişkiyi belirlemeye yönelik bir araştırma. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 7(2), 29-52.
• Çarıkçı, H. İ. ve Yavuz, H. (2009). Çalışanlarda mobbing (psikolojik şiddet) algısı: Sağlık sektörü çalışanları üzerinde bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(10), 47-62.
• Çiftçi, T. ve Esen, Ş. (2020). Mobbing davranışı ve bu davranışın üç farklı performans (görev performansı, bağlamsal içeriksel performans ve işe gelmeme) üzerindeki etkisini araştırmaya yönelik bir literatür çalışması. H. S. Kıroğlu (Eds.) içinde, Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Alanında Akademik Çalışmalar -II. (ss. 1-16). Gece Kitaplığı.
• Çolakoğlu T. ve Saraydaroğlu, M.C. (2021). İşgörenlerin örgütsel bağlılıkları ve iş tatmini ilişkisi: Bursa Şişecam örneği. Biga İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(3), 211-229.
• Çöpoğlu, M. (2015). Belediyelerde insan kaynakları yönetimi ve endüstri ilişkileri. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 10(1), 163-182.
• Davenport, N.Z., Elliot, G.E. ve Schwarts, R.D. (2014). Mobbing-işyerinde psikolojik taciz (çeviren: Osman Cem Önertoy). Ray Yayınları.
• Demirci U. (2019). İş doyumu ile işten ayrılma niyeti ilişkisine istihdam şekillerinin etkisi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(62), 1246-1258. http://dx.doi.org/10.17719/jisr.2019.3134
• Demirel, Y. (2009). Psikolojik taciz davranışının kamu kurumları arasında karşılaştırılması üzerine bir araştırma. TÜSK Akademi, (1), 118-136.
• Doğan Alatan, B. (2017). Öğretim elemanlarının mobbinge maruz kalma düzeylerinin iş doyumu ile ilişkisi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Fırat Üniversitesi.
• Ekinci, F. (2022). Mobbingin örgüt iklimi üzerindeki etkisi: Belediye çalışanlarına yönelik bir uygulama [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Aksaray Üniversitesi.
• Eken, M. ve Şen, M. L. (2005). Belediye personel sistemi ve son gelişmeler. H. Özgür ve M. Kösecik (Eds.) içinde, Yerel yönetimler üzerine güncel yazılar -1: Reform (ss.109-129). Nobel Yayın Dağıtım.
• Erkoç, B. (2021). Sosyal hizmet perspektifinden mobbing. Ombudsman Akademik, (15), 155-181.
• Gökdemir, D. (2016). Sağlık çalışanlarında mobbing algısının iş tatmini üzerindeki etkisi: Kamu hastanesinde bir araştırma [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Gelişim Üniversitesi.
• Gözüm P. (2017). Mobbing Algısı ile motivasyon ilişkisi: Erzurum ve Ankara illerinde bazı kamu ve özel kurum çalışanları üzerine bir araştırma [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Gözüm, P. ve Karaçor, S. (2017). Mobbing algısı ile motivasyon ilişkisi: Kamu ve özel kurum çalışanları üzerine bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 9(20), 497-515. https://doi.org/10.20875/makusobed.315828
• Gül, H. ve Özcan, N. (2011). Mobbing ve örgütsel sessizlik arasındaki ilişkiler: Karaman il özel idaresinde görgül bir çalışma. KSÜ İİBF Dergisi, 1(2), 107-135.
• Günel, Ö. D. (2010). İşletmelerde yıldırma olgusu ve yıldırma mağdurlarının kişilik özelliklerine ilişkin bir araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(3), 37-65.
• Güven, A. (2020). Türkiye’de belediyelerde çalışan personelin iş tatmini ve örgütsel bağlılık algısı. Akademik Bakış Dergisi, 133-149.
• Kaplan, İ. (2011). Örgütsel vatandaşlık davranışı ve iş tatmini ilişkisi; Konya Emniyet Teşkilatı üzerinde bir uygulama [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Karahan, A. ve Yılmaz, H. (2014). Mobbing ve örgütsel bağlılık ilişkisine yönelik bir çalışma. Journal of Yaşar University, 9(33), 5692-5715.
• Karakuş, M. ve Çankaya, İ.H. (2012). Öğretmenlerin maruz kaldıkları psikolojik şiddete ilişkin bir modelin sınanması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (42), 225-237.
• Karatay, H. (2020). Kurye dağıtıcılarının maruz kaldıkları mobbing düzeyinin iş tatminleri üzerindeki etkileri [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Hasan Kalyoncu Üniversitesi.
• Karcıoğlu, F. ve Akbaş, S. (2010). İşyerinde psikolojik şiddet ve iş tatmini ilişkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(3), 139-161.
• Karcıoğlu, F. ve Çelik, Ü.H. (2012). Mobbing (yıldırma) ve örgütsel bağlılığa etkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(1), 59- 75.
• Karsavuran, S. (2014). Sağlık sektöründe mobbing: Hastane yöneticileri üzerinde bir uygulama. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(26), 271-296.
• Kılıç, A.S. (2021). Örgütsel bağlılık ile iş tatmini arasındaki ilişki: Elazığ Belediyesi İtfaiye Müdürlüğü örneği [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Munzur Üniversitesi.
• Kılıç, T., Çiftçi, F. ve Şener, Ş. (2016). Sağlık çalışanlarında mobbing ve ilişkili faktörler. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 2(3), 65-72.
• Korkut Kurt, Ş. (2019). Polislerde iş doyumu ve kuruma aidiyet ile mobbing arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Laleoğlu, A. (2012). İnsani hizmet örgütlerinde mobbing davranışlarının değerlendirilmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Laleoğlu, A. ve Özmete, E. (2013). Mobbing ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Sosyal Politika Çalışmaları, (31), 9-31.
• Özhan, H. (1994). Belediyelerde personel istihdamı: Sayısal dağılımı, sorunları ve çözüm önerileri. Türk İdare Dergisi, (403), 17-45.
• Özmete, E. ve Laleoğlu, A. (2013). İnsani hizmet örgütlerinde sosyal çalışmacıların karşılaştıkları mobbing davranışları ile iş tatmini ve sağlık sorunları arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 24(2), 23-44.
• Leymann, H. (1996). The content and development of mobbing at work. European Journal of Work and Organizational Psychology, 5(2), 165-184.
• Leymann, H. ve Gustafsson, A. (1996), Mobbing at work and the development of post-traumatic stress disorders. European Journal of Work and Organizational Psychology, 5(2), 251-275.
• Mamedov, B. (2013). İş tatmini ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişki ve bir araştırma [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Miner, J.B. (1992). Industrial- organizational psychology. McGraw-Hill Int.
• Özkal Sayan, İ. (2018). Türkiye’de kamuda taşeron işçi istihdamı: 696 sayılı KHK’ya ilişkin bir değerlendirme. Emek Araştırma Dergisi (GEAD), 9(14), 51-64.
• Özalp, F. (2013). Çalışma yaşamında mobbing ve iş tatmini arasındaki ilişki: Kamu kuruluşunda bir uygulama [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Aydın Üniversitesi.
• Özgür, H. ve Gündoğdu, H. G. (2023). Türkiye’de yerel yönetimler personelinin bir asırlık geçmişi: Mevzuat, meseleler, mahcubiyetler ve mahrumiyetler. Ş. Karabulut (Eds.) içinde, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Alanındaki Gelişmelere Akademik Çözümlemeler (ss. 123-143). Yaz Yayınları.
• Sadıkoğlu, H. (2021). Çalışan kadınlar arasında yaşanan mobbing: İstanbul güzellik merkezlerinde bir araştırma [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• Sümbüloğlu, V. ve Sümbüloğlu, K. (2005). Klinik ve saha araştırmalarında örnekleme yöntemleri ve örneklem büyüklüğü. (1. Baskı). Hatiboğlu Yayınevi.
• Şentürk E. E. ve E. Yavuz (2017). Psikolojik şiddetin örgütsel bağlılığa etkisi. Journal Of Business Research Turk, 9(4), 510-529. https://doi:10.20491/isarder.2017.344
• Tamer, M. (2007). Yerel yönetimlerde insan kaynakları. Seçkin Yayıncılık.
• T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı. (2017). İşyerlerinde psikolojik taciz (mobbing) bilgilendirme rehberi. https://www.csgb.gov.tr/media/1328/i%C5%9Fyerlerinde-psikolojik-taciz-mobbing-bilgilendirme-rehberi-2017
• T.C. Kalkınma Bakanlığı. (2014). Onuncu kalkınma planı yerel yönetimler özel ihtisas komisyonu raporu. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/08/Onuncu-Kalkinma-Plani-Yerel-Yonetimler-Ozel-Ihtisas-Komisyonu-Raporu.pdf
• Tınaz, P. (2006a). Mobbing: İşyerinde psikolojik taciz. Çalışma ve Toplum Dergisi, (3), 11-22.
• Tınaz, P. (2006b). İşyerinde psikolojik taciz (mobbing). Beta Basım Yayım.
• Tınaz, P. (2011). İşyerinde psikolojik taciz (mobbing). Beta Yayınları.
• Vroom, V. H. (1967). Work And Motivation. John Wiley and Sons Inc.
• Weiss, D. J. , Dawis, R. V., England, G. W. ve Lofquist, L. H. (1967). Manual for the minnesota satisfaction questionnaire. University of Minnesota.
• Yelboğa, A. (2007). Bireysel demografik değişkenlerin iş doyumu ile İlişkisinin finans sektöründe incelenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 1-18.
• Yıldırım, C. (2019). Türkiye’de belediye personel sisteminin sorunları üzerine bir analiz. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (35), 346-372.
• Yüceyılmaz, H. (2016) Yerel yönetimlerde personel temini ve norm kadro uygulaması: Aydın ili örneği [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Pamukkale Üniversitesi.