Katılım Bankacılığı ve Sürdürülebilirlik: Finansal Dönüşümde İkili Etki

Yıl 2024, Sayı: 39, 135 - 150, 31.05.2024

Muhammed Kalaycı Feyza Cevherli

https://doi.org/10.20875/makusobed.1468591

Öz

Katılım bankacılığı ve sürdürülebilirlik, finansal dünyada etik değerlerin ve çevresel sorumluluğun ön plana çıktığı bir iş birliğini temsil etmektedir. Katılım bankacılığı, faizsiz finans prensipleri üzerine kurulu bir sistemdir ve ekonomik faaliyetlerin daha adil ve etik bir temelde gerçekleştirilmesini hedeflemektedir. Temel hedeflerine bakıldığında sürdürülebilirlik kavramı ile uyum içerisinde olduğu görülmektedir. Katılım bankacılığına faizsiz işlemlerin yürütülmesi olarak bakılmasının yanı sıra, etik yatırımların teşvik edildiği finansal organizasyonların geliştirildiği ve yönetildiği kurumlar olarak da bakılması gerekmektedir. Böylece müşterilerin sürdürülebilir ve toplumsal sorumluluğun oluştuğu projelere yatırım yapılmasının fırsatı sunulmuş olmaktadır. Katılım bankacılığı ve sürdürülebilirlik kavramları, finans sektörünün daha adil, etik ve çevreci bir şekilde işlemesine yardımcı olmaktadır. Bu iki kavramın bir araya gelmesiyle, ekonomik büyüme ile doğal kaynakların korunması ve toplumsal refahın artırılması arasında sağlam bir denge kurmak amaçlanmaktadır. Bu çalışma, sürdürülebilir kalkınmanın içeriğini ve stratejilerini ele alarak Türkiye’deki katılım bankalarının sürdürülebilirliğe etkilerini, dijitalleşmenin de bu ikili etkiye katkılarını ortaya koyma amacını taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Katılım Bankacılığı, Sürdürülebilirlik, Dijital Bankacılık, Finansal Dönüşüm, Sürdürülebilir Finans.

Participation Banking and Sustainability: Dual Impact in Financial Transformation

Öz

The concepts of participation banking and sustainability represent a cooperation in which ethical values and environmental responsibility come to the fore in the financial world. Participation banking is a system based on interest-free finance principles that aims to realize economic activities on a fairer and more ethical basis. In line with its main objectives, it is seen as being in harmony with the concept of sustainability. The principles of participation banking should be viewed not only as the conduct of interest-free transactions but also as institutions that develop and manage financial organizations in which ethical investments are encouraged. By encouraging ethical investments, customers are offered the opportunity to invest in sustainable and socially responsible projects. The concepts of participation banking and sustainability help the financial sector operate in a more fair, ethical, and environmentally friendly manner. By combining these two concepts, it aims to establish a sound balance between economic growth, the protection of natural resources, and increasing social welfare. This study aims to reveal the impact of participation banks in Turkey on sustainability by addressing the content and strategies of sustainable development and the contribution of digitalization to this dual impact.

Anahtar Kelimeler

Participation Banking, Sustainability, Digital Banking, Financial Transformation, Sustainable Finance.

Kaynakça

• Akbaş, F. (2023). Katılım bankalarının kârlılığı üzerinde sürdürülebilirlik performanslarının etkisi: Panel veri ile türkiye üzerine bir uygulama. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 26(1), 83-94. https://doi.org/10.29249/selcuksbmyd.1230910
• Akbaş, F. ve Kaya F. (2022). Katılım bankalarının kurumsal sürdürülebilirliklerini etkileyen finansal performans göstergelerinin incelenmesi. Maliye ve Finans Yazıları, (117), 159-176. https://doi.org/10.33203/mfy.1069368
• Albaraka Türk. (04 Şubat 2024). Çevre yönetim sistemi ve sürdürülebilirlik çalışmaları. https://www.albaraka.com.tr/tr/hakkimizda/surdurulebilirlik/cevre-yonetim-sistemi-ve-surdurulebilirlik-calismalar
• Albaraka Türk. (04 Şubat 2024). Sürdürülebilirlik. https://www.albaraka.com.tr/tr/hakkimizda/surdurulebilirlik
• Aras, G., Tezcan, N. ve Furtuna, Ö. K. (2018). Çok boyutlu kurumsal sürdürülebilirlik yaklaşımı ile türk bankacılık sektörünün değerlemesi: Kamu-özel banka farklılaşması. Ege Akademik Bakış, 18(1), 47-61. https://doi.org/10.21121/eab.2018131895
• Aysan, A. F., ve Büyükdeniz, T. (2022). Döngüsel ekonominin sermaye piyasaları yoluyla finansmanı: yeşil tahviller. M. Bulut ve C. Korkut (Eds.) içinde, Döngüsel ekonomi ve sürdürülebilir hayat (ss. 23-44). Türkiye Bilimler Akademisi Yayınları.
• Baranes, A. (2009). Towards sustainable and ethical finance. Development, 52(3), 416-420. https://doi.org/10.1057/dev.2009.47
• Böcker, L. ve Meelen, T. (2017). Sharing for people, planet or profit? Analysing motivations for intended sharing economy participation. Environmental Innovation and Societal Transitions, 23, 28-39. https://doi.org/10.1016/j.eist.2016.09.004
• Bulut, M. ve Korkut, C. (2022). Yeni bir ekonomik paradigma arayışı içinde döngüsel ekonomi ve insani finans. M. Bulut ve C. Korkut (Eds) içinde, Döngüsel ekonomi ve sürdürülebilir hayat (ss. 1-22). Türkiye Bilimler Akademisi Yayınları. https://doi.org/10.53478/TUBA.978-605-2249-97-0.ch01
• Canbaz, M. F. (2022). Sürdürülebilir kalkınma hedefleri ve islami finans perspektifi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 21(4), 1948-1966. https://doi.org/10.21547/jss.1109383
• Chowdhury, G. (2012). An agenda for green information retrieval research. Information Processing and Management, 48(6), 1067-1077. https://doi.org/10.1016/j.ipm.2012.02.003
• Dinçer, Ö. ve Tarakcıoğlu Altınay, A. (2022). A research on the effects of sustainability reports published in the banking sector on financial performance. International Journal of Business and Economic Studies, 4(2), 112-126. https://doi.org/10.54821/uiecd.1166770
• Ding, R., Shi, F. ve Hao, S. (2022). Digital inclusive finance, environmental regulation, and regional economic growth: an empirical study based on spatial spillover effect and panel threshold effect. Sustainability, 14(7), 4340. https://doi.org/10.3390/su14074340
• Gedikli, E. Y. (2020). Katılım bankacılığında sürdürülebilirlik faaliyetleri üzerine bir araştırma [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi.
• Hobson, K. ve Lynch, N. (2016). Diversifying and de-growing the circular economy: radical social transformation in a resource-scarce world. Futures, 82, 15-25. https://doi.org/10.1016/j.futures.2016.05.012
• Irajifar, L., Chen, H., Lak, A., Sharifi, A. ve Cheshmehzangi, A. (2023). The nexus between digitalization and sustainability: A scientometrics analysis. Heliyon, 9(5), e15172. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2023.e15172
• Kathan, W., Matzler, K. ve Veider, V. (2016). The sharing economy: your business model's friend or foe? Business Horizons, 59(6), 663-672. https://doi.org/10.1016/j.bushor.2016.06.006
• Kırbaşlı, M. ve Avunduk, Z. B. (2022). Yeşil hizmet inovasyonu: bankacılık sektöründe kalitatif bir araştırma. Yönetim Bilimleri Dergisi, (Özel Sayı), 26-52. https://doi.org/10.35408/comuybd.1151998
• Konys, A. (2020). How to support digital sustainability assessment? An attempt to knowledge systematization. Procedia Computer Science, 176, 2297-2311. https://doi.org/10.1016/j.procs.2020.09.288
• Kuveyt Türk. (01 Mart 2024). Sürdürülebilirlik. https://www.kuveytturk.com.tr/blog/kategori/surdurulebilirlik
• Kaya, E. Ö. (2010). Sürdürülebilir kalkınma sürecinde bankaların rolü ve türkiye’de sürdürülebilir bankacılık uygulamaları. İşletme Araştırmaları Dergisi, 2(3), 75-94.
• Cevherli, F. ve Orhan, Z. H. (2021). Havayı kirletme hakkı satın alınabilir mi?: İslam hukuku’nda çevrenin korunması perspektifinden kyoto protokolü. International Journal of Islamic Economics and Finance Studies, 7(3), 286-305. https://doi.org/10.54427/ijisef.1002638
• Özçağ, M. ve Hotunluoğlu, H. (2015). Kalkınma anlayışında yeni bir boyut: Yeşil ekonomi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 303-324. https://doi.org/10.18026/cbusos.85473
• Öztürk, E. ve Arıkan, Ö. U. (2022). Dijital paylaşım ekonomisi platformlarının sürdürülebilirlik bağlamında incelenmesi. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 14(26), 241-258. https://doi.org/10.20990/kilisiibfakademik.1063928
• Park, H. ve Kim, J. D. (2020). Transition towards green banking: role of financial regulators and financial institutions. Asian Journal of Sustainability and Social Responsibility, 5(1), 1-25. https://doi.org/10.1186/s41180-020-00034-3
• Patnaik, A. (2018). Sustainable digitalization. Journal of Emerging Technologies and Innovative Research (JETIR), 5(7), 1418–1422.
• Peeters, H. (2005). Sustainable development and the role of the financial world. L. Hens ve B. Nath (Eds.), The World Summit On Sustainable Development: The Johannesburg Conference (pp. 241-274). https://doi.org/10.1007/1-4020-3653-1_11
• Raghavan, B. ve Ma, J. (2011). The energy and emergy of the internet. In Proceedings Of The 10th ACM Workshop On Hot Topics in Networks (pp. 1-6). https://doi.org/10.1145/2070562.2070571
• Reyhan, A. S. (2014). Sürdürülebilir üretim-tüketim politikaları çerçevesinde “yeşil ekonomi” üzerine bir değerlendirme. Memleket Siyaset Yönetim, 9(22), 327-347.
• Saracel, N. ve Aksoy, I. (2021). Dijital sürdürülebilirlik, boyutları ve koşulları. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 10(2), 347-356.
• Saraç, M. ve Altun, F. (2022). İslam’a duyarlı işletmelerin sürdürülebilirlik algısı ve uygulaması: katılım bankalarının kurumsal müşterileri üzerine bir araştırma. M. Bulut ve C. Korkut (Eds.) içinde, Döngüsel Ekonomi ve Sürdürülebilir Hayat (ss. 175-212). Türkiye Bilimler Akademisi Yayınları.
• Schwanholz, J. ve Leipold, S. (2020). Sharing for a circular economy? an analysis of digital sharing platforms’ principles and business models. Journal of Cleaner Production, 269. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2020.122327
• Simona, G., Sebastiano, M., Valeria, N. ve Carlo, V. (2021). Sustainable development and financial institutions: Do banks' environmental policies influence customer deposits? Business Strategy and The Environment, 30(1), 643-656.
• Stuermer, M. (2014). Characteristics of digital sustainability. In Proceedings Of The 8th International Conference On Theory And Practice Of Electronic Governance, 494-495. https://doi.org/10.1145/2691195.2691269
• Şendurur, U. ve Temelli, F. (2018). Türkiye’de faaliyet gösteren geleneksel bankalar ve katılım bankalarının sürdürülebilirlik açısından karşılaştırılması. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 20(2), 330-346. https://doi.org/10.31460/mbdd.344785
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (17 Aralık 2023). Sürdürülebilir kalkınma amaçları, temel bilgiler. http://www.surdurulebilirkalkinma.gov.tr/temel-tanimlar/
• Tabakoğlu, A. (2013). İslâm İktisadına Giriş. Dergâh Yayınları.
• Tekin, Z. (2020). Katılım bankacılığında inovatif ve dijital çözümler: Türkiye için bir model önerisi. Turkish Studies-Economy, 15(3), 1625-1638.
• TKBB. (19.12.2023). Katılım bankaları 2022 faaliyet raporu. https://tkbb.org.tr/kurumsal/hakkimizda/faaliyet-raporlari
• TKBB. (08.04.2024). Veri peteği 2024. https://veripetegi.tkbb.org.tr/
• Chapra, M. U. ve Saraç, M. (2014). İslam iktisadinda ahlak ve adalet. İsifam Yayınları.
• WCED, S. W. S. (1987). World commission on environment and development. Our Common Future, 17(1), 1-91. Xu, J., She, S. ve Liu, W. (2022). Role of digitalization in environment, social and governance, and sustainability: Review-based study for implications. Frontiers in Psychology, 13, 1-15. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2022.961057
• Yalçin, A. Z. (2016). Sürdürülebilir kalkınma için yeşil ekonomi düşüncesi ve mali politikalar. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 749-775. http://dx.doi.org/10.18074/cnuiibf.282
• Yıldırım, S. ve Yıldırım, D. Ç. (2022). İslami bankacılık sektöründe dijital dönüşüm ve adaptasyon: türkiye örneği. Kapanaltı Muhasebe Finans Ekonomi Dergisi, (1), 73-84.
• Burinskienė, A. ve Seržantė, M. (2022). Digitalisation as the indicator of the evidence of sustainability in the European Union. Sustainability, 14(14), 8371. https://doi.org/10.3390/su14148371
• Ziraat Katılım. (29 Kasım 2023). Ziraat katılım sürdürülebilirlik politikası. https://www.ziraatkatilim.com.tr/sites/default/files/2023-06/S%C3%BCrd%C3%BCr%C3%BClebilirlik%20Politikas%C4%B1.pdf
• Zouari, G. ve Abdelhedi, M. (2021). Customer satisfaction in the digital era: evidence from ıslamic banking. Journal of Innovation and Entrepreneurship, 10, 1-18. https://doi.org/10.1186/s13731-021-00151-x