Evaluation of the Faith and Tomb of Hizir Aleyhisselam in Antakya/Dursunlu by the Local People within the Scope of Faith Tourism

Yıl 2024, Sayı: 40, 54 - 69, 29.11.2024

Seda Çiçekli Ayyıldız , Sevda Birdir , Kemal Birdir , Burak Ayyıldız

https://doi.org/10.20875/makusobed.1486831

Öz

As a result of the establishment of many civilizations over the centuries in Anatolia, where East and West are synthesized, Anatolian lands have become the center of different cultures, beliefs, traditions, customs and lifestyles. Among this diversity, the belief in Hızır, believed by almost every society with different names and depictions, stands out. In this regard, the aim of the study is to evaluate the Dursunlu/Hızır Aleyhisselam tomb, which has one of the rare legends in Antakya, and the Hızır Aleyhisselam belief by the local people. Qualitative research method was preferred in the study and the data were obtained with a semi-structured interview form. The data obtained from 16 volunteer participants in Dursunlu were transferred to the MAXQDA program and analyzed. As a result of the study, it was determined that the local people see Hızır as the representative of God on earth or as a holy being, that the belief in Hızır is deep-rooted, that various legends about Hızır are believed, and that the tomb of Hızır Aleyhisselam has the characteristics of spiritual peace, protection from evil, blessing and socialization. Finally, since the Tomb of Hızır Aleyhisselam is important in terms of national values and faith tourism, it is protected by the local people and tried to be transferred to future generations

Anahtar Kelimeler

Faith Tourism, Hızır Aleyhisselam, Local People, Dursunlu, Antiochia

İnanç Turizmi Kapsamında Antakya/Dursunlu’daki Hızır Aleyhisselâm İnancının ve Türbesi’nin Yerel Halk Tarafından Değerlendirilmesi

Öz

Doğu ve Batının sentezlendiği Anadolu’da, yüzyıllar boyunca birçok medeniyetin kurulması sonucunda Anadolu toprakları farklı kültür, inanç, gelenek, görenek ve yaşam biçimlerinin merkezi olmuştur. Bu çeşitlilikler arasında farklı isimler ve tasvirlerle neredeyse her toplumun inandığı Hızır inancı öne çıkmaktadır. Bu doğrultuda çalışmanın amacı, Antakya’da nadir efsanelerden birine sahip olan Dursunlu/Hızır Aleyhisselâm türbesinin ve Hızır Aleyhisselâm inancının yerel halk tarafından değerlendirilmesidir. Çalışmada nitel araştırma yöntemi tercih edilmiş veriler yarı yapılandırılmış görüşme formu ile elde edilmiştir. Dursunlu’da gönüllü 16 katılımcıdan elde edilen veriler, MAXQDA programına aktarılarak analiz edilmiştir. Çalışmanın sonucunda, Hızır’ın yerel halk tarafından Allah’ın yeryüzündeki temsilcisi ya da kutsal varlık olarak görüldüğü, Hızır inancının köklü olduğu, Hızır’a dair çeşitli efsanelere inanıldığı, Hızır Aleyhisselam türbesinin insanlar üzerinde manevi huzur verme, kötülüklerden koruma, kutsama ve sosyalleştirme niteliği taşıdığı tespit edilmiştir. Son olarak, Hızır Aleyhisselam Türbesi’nin, milli değerler ve inanç turizmi açısından önem taşıması sebebiyle yerel halk tarafından korunmakta ve gelecek nesillere aktarılmaya çalışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İnanç Turizmi, Hızır Aleyhisselâm, Yerel Halk, Dursunlu, Antakya

Etik Beyan

Araştırmada kullanılan yarı yapılandırılmış görüşme formu için Mersin Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Etik Kurulundan 07.02.2023 tarih ve 455 karar sayısı ile izin alınmıştır.Bu çalışma kapsamında aşağıdaki soruların yanıtları belirlenmeye çalışılmıştır.

Destekleyen Kurum

Herhangi bir kurum ve/veya kuruluştan destek alınmamıştır.

Teşekkür

Başta Atra Günay olmak üzere bizlere yanıt veren tüm Dursunlu yerel halkına teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Albayrak, A. (2013). Alternatif turizm (1.baskı). Detay Yayıncılık.
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., ve Yıldırım, E. (2007). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: SPSS uygulamalı. Sakarya Yayıncılık.
• Bahadır, G. (2010). Kuruluşundan IV. yüzyıl'a kadar Antakya. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(13), 349-372.
• Birdir, S. ve Çiçekli Ayyıldız, S. (2022). Hatay’da ipekçilik. U. Yenipınar (Eds.) içinde Anadolu İpek Yolu Kültürel Mirasları II (1.baskı, ss. 117-130). Nobel Yayınevi
• Başer, M. Y. ve Olcay, A. (2021). Battalgazi (eski Malatya) inanç turizmi potansiyelinin SWOT analizi ile değerlendirilmesi. Journal of Tourism Intelligence and Smartness, 4(3), 341-366.
• Bilgin, N. (2006). Sosyal bilimlerde içerik analizi teknikler ve örnek çalışmalar (1.baskı). Siyasal Yayın Evi.
• Çayır M. Y. ve Sarıtaş, M. T. (2017). Nitel veri analizinde bilgisayar kullanımı: Bir betimsel içerik analizi Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 11(2), 526-530.
• Demirel, T. (2022). Kilikya bölgesi inanç tur rotaları ve turizm paydaş görüşleri; Aziz Pavlus ve Aya Tekla örneği [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Mersin Üniversitesi.
• Durdu, A. (2013). Hatay Nusayrîlerinde eren inancı ve inanç merkezleri. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, (54), 253-266.
• Eraslan, A. (2019). Hatay’da dinler arası ortak değer: İlyahu-han nebi, mar george (corcus) ve hızır (el-hıdır). Folklor/Edebiyat, 25(97), 71-94.
• Eykay, İ. (2013). İnanç turizmi açısından Antakya’nın değerlendirilmesi [YayınlanmamışYüksek Lisans Tezi]. Muğla Üniversitesi.
• Günay, A. (2023). “Dursunlu Hızır Aleyhisselâm Türbesi”. Görüşme Tarihi: 04.03.2023
• Gündüz, Y. (2016). Kültürel miras açısından inanç turizmi: Türkiye örneği [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Güngör, K. (1956). Anadolu’da hızır geleneğe ve hıdırellez törenlerine dair bir inceleme. Türk Etnografya Dergisi, (52), 56-72.
• Gür, A. (2023). “Dursunlu Hızır Aleyhisselâm Türbesi”. Görüşme Tarihi: 05.03.2023.
• Güzel, F. Ö. (2010). Turistik ürün çeşitlendirmesi kapsamında yeni bir dinamik: inanç turizmi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 2, 90-92.
• Jafari, J. ve Scott, N. (2014). Muslim world and its tourisms. Annals of Tourism Research, (44), 1-19. https://doi.org/10.1016/j.annals.2013.08.011
• Karasar, N. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (23. baskı). Nobel Yayın Dağıtım.
• Korkmaz, S. ve Bağırgan, T. (2021). Antik çağın son olimpiyatı “Antakya”. Electronic Turkish Studies, 16(3), 978- 988.
• Küçük, Z. G. (2017). Cults formed around the places of visit in Hatay province. Journal of Current Researches on Social Sciences, 7(1), 133-148.
• Küçük, Z. G. (2016). Ziyaret fenomeni: Hatay ve çevresi örneği [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Çukurova Üniversitesi.
• Jiang, Z., Jiang, X., Jin, Y. ve Tan, L. (2024). A study on participatory experiences in cultural and tourism commercial spaces. Heliyon, 10(2) , 1-12. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2024.e24632
• McIntosh, I. S., Haddad, N. F. ve Munro, D. (Eds.). (2019). Peace journeys: A new direction in religious tourism and pilgrimage research. Cambridge Scholars Publishing.
• Ocak, A. Y. (1985). İslam-Türk inanışlarında hızır yahut hızır-ilyas kültü (cilt:54). Ankara Üniversitesi Basımevi
• Olsen, D. H. ve Esplin, S. C. (2020). The role of religious leaders in religious heritage tourism development: the case of the church of Jesus christ of latter-day saints. Religions, 11(5), 256. https://doi.org/10.3390/rel11050256
• Ögel, B. (1995). Türk Mitolojisi (cilt: 1). Türk Tarih Kurumu.
• Richards, G. (2007). Cultural tourism: Global and local perspectives. Psychology Press.
• Schweinsberg, S. ve Sharpley, R. (2024). Oral tradition, ancient history and religious tourism knowledge. Tourism Recreation Research, 1-9. https://doi.org/10.1080/02508281.2024.2319564
• Senbeto, D. L. (2022). One stone, two birds: Harnessing interfaith tourism for peacebuilding and socio- economic development. Journal of Sustainable Tourism, 30(2-3), 550-564. https://doi.org/10.1080/09669582.2021.1901907
• Sharma, V. (2014). Faith tourism: For a healthy environment and a more sensitive world. International Journal of Religious Tourism and Pilgrimage, 1(1), 3. https://doi.org/10.21427/D7772J
• Soruklu, N. (2018). Hızır kültü: inanışlarda ve sözlü edebiyatında hızır [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Muğla Üniversitesi.
• Türk, H. (2010). Nusayrîlerde hızır inancı. Turkish Culture & Haci Bektas Veli Research Quarterly, 54, 225-242.
• Uygun, C. (2023). “Dursunlu Hızır Aleyhisselâm Türbesi”. Görüşme Tarihi: 23.03.2023.
• Wang, D., Shen, C. C., Tseng, T. A. ve Lai, C. Y. (2024). What is the most influential authenticity of beliefs, places, or actions on the pilgrimage tourism destination attachment?. Sustainability, 16(1), 431. https://doi.org/10.3390/su16010431
• Woodward, S. C. (2004). Faith and tourism: Planning tourism in relation to places of worship. Tourism and Hospitality Planning & Development, 1(2), 173-186.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. baskı). Seçkin Yayıncılık.