PRELIMINARY RESULTS FROM GPR SURVEY AT PAZARYERİ HÖYÜK (BUCAK, BURDUR)

Yıl 2025, Sayı: 41, 217 - 230, 30.05.2025

Ralf Becks , Çağlayan Balkaya , Bilge Ayça Polat Becks , Olcay Çakmak

https://doi.org/10.20875/makusobed.1642398

Öz

The Pazaryeri Mound, located to the east of Ürkütlü Village in the Bucak district of Burdur, was discovered in 2017 during the “Şeref Mound / Komama and Surroundings Surface Survey” led by Prof. Dr. Ralf H. Becks. The small and shallow settlement mound, approximately 10 acres in size, had been damaged by a large, deep illegal excavation pit in its center. In 2019, rescue excavations were initiated under the coordination of the Burdur Museum to determine the stratigraphic structure, architectural features, and possible finds in the disturbed soil. The results suggest that the mound was occupied during the 2nd to 3rd phases of the Early Bronze Age (2600-2000 BC). Given that it shares similar phases with the Şeref Mound, the region's largest and most significant central settlement, it is believed that the Pazaryeri Mound served as an off-site satellite settlement. The archaeo-geophysical investigation of the mound was carried out using the ground-penetrating radar method. Based on the promising results, the archaeological excavation, which was carried out on an area of 5 m × 8 m, revealed that the mound was built according to a specific design. According to this, the mound consists of large structures of the megaron and megaroid type, which correspond to the Western Anatolian cultures.

Anahtar Kelimeler

Burdur , Lakes Region , Pazaryeri Höyük , Early Bronze Age , Archaeogeophysics , Ground Penetrating Radar , Şeref Höyük.

Proje Numarası

4318-YL1-15 (SDÜ BAP); 0597-Güdümlü-19 (MAKÜ BAP)

PAZARYERİ HÖYÜK (BUCAK, BURDUR) YER RADARI ARAŞTIRMASININ ÖN SONUÇLARI

Öz

Burdur'un Bucak ilçesine bağlı Ürkütlü köyü'nün doğusunda konumlanan Pazaryeri Höyük, 2017 yılında Prof. Dr. Ralf H. Becks'in başkanlığındaki “Şeref Höyük / Komama ve Çevresi Yüzey Araştırması” sırasında keşfedilmiştir. Yaklaşık 10 dönüm büyüklüğündeki küçük ve yassı höyüğün merkezinde büyük ve derin bir kaçak kazı çukuru açılarak zarar verilmiştir. Burdur Müzesinin koordinasyonunda, alanın stratigrafik yapısının, mimari özelliklerinin ve kaçak kazı toprağındaki olası buluntuların belirlenmesi amacıyla 2019 yılında kurtarma kazılarına başlanmıştır. Buluntular, höyüğün Erken Tunç Çağı 2-3 (M.Ö. 2600-2000) evrelerinde yerleşim gördüğünü göstermektedir. Yörenin en büyük ve önemli merkez yerleşmesi konumundaki Şeref Höyük ile benzer evrelerde olan höyüğün muhtemelen yerleşim dışı bir uydu mahallesi olarak kullanıldığı düşünülmektedir. Höyükte arkeojeofizik uygulama yer radarı yöntemiyle gerçekleştirilmiştir. Elde edilen umut verici sonuçlar doğrultusunda belirlenen 5 m × 8 m boyutlarındaki bir alanda gerçekleştirilen arkeolojik açma höyüğün belirli bir tasarım dahilinde inşa edildiğini göstermiştir. Buna göre, höyük, Batı Anadolu Kültürleri ile uyumlu megaron ve megaroid tipli büyük yapılardan oluşmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Burdur , Göller Yöresi , Pazaryeri Höyük , Erken Tunç Çağı , Arkeojeofizik , Yer Radarı , Şeref Höyük.

Destekleyen Kurum

Süleyman Demirel Üniversitesi, Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi

Proje Numarası

4318-YL1-15 (SDÜ BAP); 0597-Güdümlü-19 (MAKÜ BAP)

Teşekkür

Pazaryeri Höyük Kurtarma Kazısı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü'nün izni ile Burdur Müzesi yürütücülüğünde gerçekleştirilmiş olup, başta Genel Müdürlüğümüz ve Müze Müdürümüz olmak üzere çalışmamıza olanak sağladıkları için içtenlikle teşekkür ederiz. 4318-YL1-15 Proje numarası ile çalışmayı destekleyen Süleyman Demirel Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Başkanlığına teşekkür ederiz. 0597-Güdümlü-19 Proje numarası ile çalışmayı destekleyen Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi 'ne Bilimsel Araştırma Projeleri Başkanlığına teşekkürlerimizi sunarız.

Kaynakça

• Akca, İ., Balkaya, Ç., Pülz, A., Alanyalı, H. S. ve Kaya, M. A. (2019). Integrated geophysical investigations to reconstruct the archaeological features in the episcopal district of Side (Antalya, Southern Turkey). Journal of Applied Geophysics, 163, 22–30. https://doi.org/10.1016/j.jappgeo.2019.02.006
• Balkaya, Ç., Kalyoncuoğlu, Ü. Y., Özhanlı, M., Merter, G., Çakmak, O. ve Talih Güven, İ. (2018). Ground‐penetrating radar and electrical resistivity tomography studies in the biblical Pisidian Antioch city, southwest Anatolia. Archaeological Prospection, 25(4), 285-300. https://doi.org/10.1002/arp.1708
• Balkaya, Ç., Ekinci, Y. L., Çakmak, O., Blömer, M., Arnkens, J. ve Kaya, M. A. (2021). A challenging archaeo-geophysical exploration through GPR and ERT surveys on the Keber Tepe, City Hill of Doliche, Commagene (Gaziantep, SE Turkey). Journal of Applied Geophysics, 186, 104272. https://doi.org/10.1016/j.jappgeo.2021.104272
• Balkaya, Ç., Çakmak, O. ve Tütünsatar, H. E. (2023). Archaeogeophysical investigations at Seleukeia Sidera,” in: Hürmüzlü, B., Talloen, P., Sönmez, B. and Togan, S. (eds.), Overview of the Archaeological Excavations and Research at Seleukeia Sidera (2019–2022) (pp. 71-87). Ankara.
• Becks, R. ve Polat Becks, B. A. (2019). Şeref Höyük / Komama ve Çevresi Yüzey Araştırması 2018. ANMED 17, 14-17.
• Becks, R.ve Polat Becks, B. A. (2019). “2017 Yılı Şeref Höyük / Komama ve Çevresi Yüzey Araştırması”, 36. Araştırma Sonuçları Toplantısı, 2019.
• Büyüksaraç, A., Kulaz, M., Bektaş, Ö., Dumankaya, O., Ekinci, Y. L. ve Koşaroğlu, S. (2023). Archaeo-geophysical Investigations in Ahlat Seljuk Square Cemetery, Bitlis, Eastern Anatolia Türkiye. International Journal of Environment and Geoinformatics, 10(3), 15-23). https://doi.org/10.30897/ijegeo.1269913
• Kadioglu, S., Kadioglu, M. ve Kadioglu, Y. K. (2013). Identifying of buried archaeological remains with ground penetrating radar, polarized microscope and confocal Raman spectroscopy methods in ancient city of Nysa, Aydin – Turkey. Journal of Archaeological Science, 40(10), 3569-3583. https://doi.org/10.1016/j.jas.2013.04.001
• Kaya, M. A., Balkaya, Ç., Çakmak, O., Becks Polat, B. A. ve Becks, R. (2022). Arkeolojik belgelemede jeofiziğin değeri: Kremna Antik Kenti örneği, 8. Yerelektrik Çalıştayı Bildiri Özetleri Kitabı, s. 86-91, KTÜ, Trabzon.
• Küçükdemirci, M., Özer, E., Piro, S., Baydemir, N. ve Zamuner, D. (2017). An application of integration approaches for archaeo‐ geophysical data: Case study from Aizanoi. Archaeological Prospection, 25(1), 33-44. https://doi.org/10.1002/arp.1583
• Ogretmen Aydin, Z., Babacan, E., Seren, A. ve Gelisli, K. (2022). New historical findings discovery at inner areas of Akçakale Castle (Trabzon, Turkey) with GPR Method. Sigma Journal of Engineering and Natural Sciences, 40(2), 344-355. https://doi.org/10.14744/sigma.2022.00037
• Seren, A., Gelisli, K. ve Catakli, A. (2008). A geophysical investigation of the Late Roman underground settlement at Aydintepe, Northeast Turkey. Geoarchaeology, 23(6), 842-860. https://doi.org/10.1002/gea.20242
• Yalçiner, C. Ç., Bano, M., Kadioglu, M., Karabacak, V., Meghraoui, M. ve Altunel, E. (2009). New temple discovery at the archaeological site of Nysa (western Turkey) using GPR method. Journal of Archaeological Science, 36(8), 1680-1689. https://doi.org/10.1016/j.jas.2008.12.016
• Yilmaz, S., Oksum, E., Cakmak, O., Dogan, O. ve Tekelioğlu, E. (2018). Preliminary results of an integrated archaeo‐ geophysical survey on the basis of ancient finds unearthed by an illegal excavation at Kılıç Ören site (Isparta, Turkey). Archaeological Prospection, 25(3), 197-207. https://doi.org/10.1002/arp.1702
• Yilmaz, S., Balkaya, Ç., Çakmak, O. ve Oksum, E. (2019). GPR and ERT explorations at the archaeological site of Kılıç village (Isparta, SW Turkey). Journal of Applied Geophysics, 170, 103859. https://doi.org/10.1016/j.jappgeo.2019.103859