Türkiye’de Refah Devleti Modeli’nin Yeniden Yapılandırılması ve Kadın İstihdamı Üzerine Etkileri

Yıl 2019, , 185 - 205, 30.09.2019

Metin Serhat İlter

https://doi.org/10.31200/makuubd.515507

Cited By: 1

Öz

Bu
çalışmada, Türkiye’de kadın istihdamı konusu, Refah Devleti Modeli ekseninde
incelenmiştir. Çalışmanın kapsamında kadın emeğinin ülke ekonomisine katkısı
sosyo-ekonomik veriler ışığında değerlendirilmiş, istatistik veriler derlenerek
gerek tablo gerekse grafik olarak sunulmuştur. Kadın emeği ve bu konudaki
sorunlar tartışılmış, tartışmalı ve çözümü zor görünen sorunlara öneriler
getirilmeye çalışılmıştır. OECD verilerine göre Türkiye’de kadın istihdamı
oranı %30’dur. Bu oranın diğer ülkelerden düşük olmasının temel sebebi,
kadınların ev işlerine daha fazla vakit ayırmalarından kaynaklanmaktadır.
Bununla birlikte patriarkal yapı ve çalışma yaşamında ayrımcılık olarak
değerlendirilebilecek kadın işi-erkek işi mefhumu da kadın istihdamının az
olmasının sebepleridir. Toplumsal iş bölümü erkeği eve ekmek getiren olarak
nitelendirirken, kadın evde çocuk bakar ve ev işleri yapar, şeklinde bir algı
mekanizması çalışmaktadır. Böylece kadının asli rolü ücretsiz aile işçisi
olarak şekillenmiştir. Ayrıca eğitimli nüfusa bakıldığında daha çarpıcı bir
sonuç ortaya çıkmaktadır. Aynı işi yapan erkek ve kadınların aldığı ücret
karşılaştırıldığında kadınların ücreti biraz daha (3/5) düşüktür. Bu sonuç bile
toplumsal cinsiyet eşitliğinin tam olarak yerine getirilmediğinin, başka bir
deyişle eşit işe eşit ücret yaklaşımının sağlanamadığının somut bir
göstergesidir. Kadın istihdamına ilişkin bir diğer husus ise bakım
yükümlülüğüdür. Bakım yükümlülüğünün devri hususunda ise erken çocukluk bakımı
ve okul öncesi eğitimine gereken önemin verilmesi ve bu konuda yeni sosyal
politikaların belirlenmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kadın Emeği, Toplumsal Cinsiyet, İş

Kaynakça

• Balkan, N., Savran, S. ve Dedeoğlu, S. (2004). Neoliberalizmin Tahribatı, Türkiye’de Ekonomi, Toplum ve Cinsiyet, içinde “Sindirella’nın Pazara Yolculuğu, Toplumsal Cinsiyet Rolleri, Aile ve Kadının İşgücüne Katılımı Üzerine Bir Derleme”, 254-274, Metis Yayınları.
• Dedeoğlu, S. (2000), Toplumsal Cinsiyet Rolleri Açısından Türkiye’de Aile ve Kadın Emeği, Toplum ve Bilim, ss. 139-170.
• Dedeoğlu, S. (2009). Eşitlik mi Ayrımcılık mı? Türkiye’de Sosyal Devlet, Cinsiyet Eşitliği Politikaları ve Kadın İstihdamı, Çalışma ve Toplum, 2, 41-54.
• Dedeoğlu, S. (2010). Visible Hands-Invisible Women: Garment Production in Turkey, Feminist Economics, 16(4), 1-32.
• Dedeoğlu, S. ve Elveren, A.Y. (2017), Türkiye’de Refah Devleti ve Kadın, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Durmaz, N. (2018) Kollektif “Feminist Sosyal Politika; Bakım, Emek, Güç. İçinde; Tamamlanmamış Devrimin Türkiye Yansımaları” Nota Bene Yayınları, İstanbul.
• Ecevit, Y. (2010). İş ve Aile Yaşamının Uzlaştırılması Bağlamında Türkiye’de Erken Çocukluk Bakımı ve Eğitimi; Emek Piyasasında Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine Doğru İş ve Aile Yaşamını Uzlaştırma Politikaları, İstanbul Teknik Üniversitesi, Bilim, Mühendislik ve Teknolojide Kadın Araştırmaları ve Uygulama Merkezi Araştırması, 87-114.
• Ecevit, Y. (2015). Feminist Sosyal Politika Bağlamında Türkiye’de Çocuk Bakımı ve Eğitimine İki Paradigmadan Doğru Bakmak. Makal, A. ve Toksöz G. Geçmişten Günümüze Türkiye’de Kadın Emeği, içinde (s. 185-219) İmge Kitabevi, Ankara.
• KEİG Platformu (2013, Mayıs). Türkiye’de Kadın Emeği ve İstihdamına Yönelik Politikalar.
• Işık, O. ve Pınarcıoğlu, M. (2018). Nöbetleşe Yoksulluk, Gecekondulaşma ve Kent Yoksulları: Sultanbeyli Örneği, İletişim Yayınları, İstanbul.
• İlkkaracan, İ. (2015) Kollektif “Geçmişten Günümüze Türkiye’de Kadın Emeği. İçinde; Feminist Politik İktisat ve Kurumsal İktisat Çerçevesinde Türkiye’de Kadın İstihdamı Sorununa Farklı Bir Yaklaşım” İmge Kitabevi, Ankara.
• İlkkaracan, İ., Kim, K. ve Kaya. T. (2015). Sosyal Bakım Hizmetlerini Kamu Yatırımlarının İstihdam, Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ve Yoksulluğa Etkileri: Türkiye Örneği, İstanbul Teknik Üniversitesi, Bilim, Mühendislik ve Teknolojide Kadın Araştırmaları ve Uygulama Merkezi Raporu, İstanbul.
• Özdemir, Ö. (2017). İki Sistemli Kuram Olarak Sosyalist Feminizm, Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, C.9, S.2, 395-414.
• Özkan, G.S. ve Özkan, B. (2010). Kadın Çalışanlara Yönelik Ücret Ayrımcılığı ve Kadın Ücretlerinin Belirleyiciliğine Yönelik Bir Araştırma, Çalışma ve Toplum, 1.
• Toksöz, G. (2015) Kollektif “Geçmişten Günümüze Türkiye’de Kadın Emeği. İçinde; Kalkınmada Farklı Yörüngeler/Kadın İstihdamında Farklı Örüntüler Işığında Türkiye’de Kadın İstihdamı” İmge Kitabevi, Ankara.
• White, J. (1999). Para ile Akraba, Kentsel Türkiye’de Kadın Emeği, İletişim Yayınları, İstanbul.