Attitudes of Patients in Outpatient Clinics about Claiming Patient Rights

Yıl 2011, Cilt: 3 Sayı: 1, 41 - 53, 01.04.2011

Keskin Y Lüleci Ne Çekin Md Akkoç Fn Çelik Z Ertür Hr Kilit N Şahin M

Öz

Objective: Exploring the knowledge and claim of patients in outpatient clinics of Maltepe Municipality about patient rights. Methods: A survey was performed with 246 patients older than 18 mean 35.56±14.53 / min:18, max:83 in outpatient clinics of Maltepe Municipality in August- September 2010. Scale for Attitude of Claiming Patient Rights which was developed and validated by Nilüfer Erbil was utilized. The scale has 29 questions and seven components. The data were analyzed with SPSS 11.5 statistical software using t test and one way ANOVA. Results: Knowledge and claim of rights for getting information and respectful service, getting appropriate service and call for observing the rights, informed consent for interventions, informed consent for transplantation, contraception and aborts, were significantly lower among male patients. Knowledge and claim of right for informed consent for interventions was significantly lower among patients who have no insurance. Knowledge and claim of right for appropriate service and call for observing the rights was significantly lower among patients who seldom visit physicians. Conclusion: Patients are unaware of patient rights and do not claim their rights.

Anahtar Kelimeler

patient rights, scale for attitude of claiming patient rights

Halk Polikliniğine Başvuran Hastaların Hasta Haklarını Kullanma Tutumları

Öz

Amaç: Maltepe Belediyesi halk polikliniğine başvuran hastaların hasta haklarından haberdar olma ve bu haklarını kullanabilme durumlarını saptamak. Yöntemler: Ağustos-Eylül 2010 tarihlerinde Maltepe Belediyesi halk polikliniğine başvuran, 18 yaş ve üzeri 246 kişiye yüz yüze anket uygulanmıştır yaş ortalaması 35.56±14.53 / min:18, max:83 . Çalışmada Nilüfer Erbil tarafından geliştirilen ve geçerlilik-güvenirlik çalışması yapılan Hasta Haklarını Kullanma Tutumu Ölçeği kullanılmıştır. 29 sorudan oluşan ölçeğin yedi alt boyutu bulunmaktadır. Veriler SPSS 11.5 istatistik programında değerlendirilmiş, t testi ve one way ANOVA ile analizleri yapılmıştır. Bulgular: Gerektiğinde bilgi ve saygılı hizmet alma, personelden tıbbi gereklere uygun hizmet alma ve yasaklara uymasını isteme, tıbbi uygulamalarda rıza, organ-doku naklinde rıza, aile planlaması kullanma ve gebeliği sonlandırma haklarından haberdar olma ve faydalanma, erkeklerde anlamlı düzeyde düşüktü. Tıbbi uygulamalarda rıza hakkından haberdar olma ve faydalanma sosyal güvencesi olmayanlarda anlamlı düzeyde düşüktü. Personelden tıbbi gereklere uygun hizmet alma ve yasaklara uymasını isteme hakkından haberdar olma ve faydalanma doktora nadir gelenlerde anlamlı düzeyde düşüktü. Sonuç: Hastalar, hasta haklarını tam olarak bilmemekte ve kullanamamaktadır.

Anahtar Kelimeler

hasta hakları, hasta haklarını kullanma tutumu ölçeği

Kaynakça

• Kapanı M.: İnsan Haklarının Uluslararası Boyutları. An- kara, Bilgi Yayınevi, 1987:1-5.
• Deveci ES, Ögetürk A, Tevfik Ozan AT, Tokdemir M, Açık Y.: Bir Birinci Basamak Sağlık Kuruluşuna Başvu- ranların Hasta Haklarının Farkında Olma Durumları. Türkiye Klinikleri J Med Ethics 2005;13.174-178.
• Hatun Ş.;Hasta Hakları Hepimizin İhtiyacı, http://sag- lik.tr.net Erişim Tarihi: 01.03.2004.
• Akdur R.: Çağımızda Hasta-Sağlık Çalışanları İlişkileri ve Hasta Hakları. Türkiye Klinikleri Tıbbi Etik 1997; 5: 43-49.
• Eren N, Kalaça S. Tıp Ahlakı, In: Bertan M, Güler Ç, eds.: Halk Sağlığı Temel Bilgiler. Ankara, Hacettepe Halk Sağlığı Vakfı, 1995:436.
• Bostan S: Sağlık Çalışanlarının Hasta Haklarına Yöne- lik Tutumlarının Araştırılması: Farabi Hastanesi Örneği. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi 2007;10 (1): 1-18.
• Bostan S.: Hasta Hakları İhlallerinin Nedenleri. İbni Si- na Tıp Dergisi 10 (2-3):65-72.
• Deccache A, Van Ballekom K.: Patient Education in Belgium: Evolution, Policy And Perspectives. Patient Education And Counseling 2001; 44: 43-48.
• Paterson R, Van Wyk M. Patients' Rights in New Zea- land: Complaints Resolution And Quality Improve- ment. Med Law 2004; 23: 29-37.
• )Diamond LH, Kliger AS, Goldman RS, Palevsky PM. Commentary: Quality Improvement Projects: How Do
• We Protect Patients' Rights? Am J Med Qual 2004; 19: 25-27. 13)
• Erbil N.: Hasta Haklarını Kullanma Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi 2009;6(L):825-838.
• )Ataç A, Azal Ö, Uçar M, Açıkel C, Göçgeldi E.TSK Sağ- lık Kurumlarından Yararlanan Personelin Hasta Hakla
• rı ve Sağlık Personeli-Hasta İlişkisi Konusundaki Mem- nuniyetlerinin İntranet Üzerinden Araştırılması. Gülha- ne Tıp Dergisi 2003; 45: 309-315.
• )Dönmez L, Culbant AB, Yüce A, Taşkın T.: Bir Sağlık Ocağı Bölgesinde Yaşayan 15 Yaş ve Üzeri Kişilerin
• Bazı Hasta Haklarını Kullanma Durumu ve Farklı Sağ- lık Kuruluşlarında Görev Yapan Personelin Davranışla- rı Konusunda Görüşleri. 8. Ulusal Halk Sağlığı Kongre- si, Diyarbakır. Kongre Kitabı 2, 2002:447-450.
• )Günay O, Naçar M, Horoz D, Özdemir M, Çıtıl R, Şar- lı (Mutlu) Ş, Borlu A, Akpınar F.: Erciyes Üniversitesi
• Hastanesinde Yatan Hastaların Hasta Hakları Konu- sundaki Bilgi Düzeyi. Erciyes Tıp Dergisi (Erciyes Medi- cal Journal) 2007; 29: 303-L 1.
• Merakou K, Dalla-Vorgia P, Garanis-Papadatos T, Ko- urea-Kremastinou J.: Satisfying Patients' Right: A Hos- pital Patient Survey. Nurs Ethics 2001; 8:499-509.