Ihlamur (Tilia tomentosa) odunun bazı teknolojik özelliklerinin belirlenmesi

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 2, 120 - 130, 26.12.2022

Vedat Çavuş , İbrahim Ersin , Bekir Cihad Bal

https://doi.org/10.33725/mamad.1190347

Cited By: 2

Öz

Günümüzde ağaç malzemenin yapısal veya yarı yapısal alanlarda en ekonomik bir şekilde kullanılması kaçınılmaz bir zorunluluk haline gelmiştir. Ağaç malzemenin; farklı amaçlarda kullanılması, çeşitli deney yöntemleriyle fiziksel ve mekanik özelliklerinin araştırılarak ortaya konulması ile orantılıdır. Bu amaç doğrultusunda ıhlamur (Tilia tomentosa) odununun; radyal, teğet ve enine yüzeyde statik sertlik değeri, çivi ve vida tutma kapasitesi, eğilmede elastikiyet modülü, eğilme direnci ile hava kurusu yoğunluk değeri belirlenmiştir. Deney sonuçlarına göre; vida tutma kapasitesi enine, radyal ve teğet yüzeyde sırasıyla 13.47, 20.32 ve 24.60 N/mm² olarak belirlenmiştir. Çivi tutma kapasitesi; enine, radyal ve teğet yüzeylerde sırasıyla 5.00, 7.01 ve 7.09 N/mm² olarak ve Janka sertlik değeri; enine, radyal ve teğet yüzeylerde sırasıyla, 50.13, 27.30 ve 33.03 N/mm², eğilmede elastikiyet modülü 8572.87 N/mm², eğilme direnci 83.26 N/mm² ve hava kurusu yoğunluk değeri ise 489.46 kg/m³ olarak belirlenmiştir. Deney numunelerinden elde edilen veriler bazı endüstriyel ve endüstriyel olmayan odun türleri ile karşılaştırılarak bu odun türü hakkında bilgi verilmiştir.  

Anahtar Kelimeler

Ihlamur, Sertlik, Çivi tutma kapasitesi, Vida tutma kapasitesi

Determination of some technological properties of linden (Tilia tomentosa) wood

Öz

Today, it has become an inevitable necessity to use wood material in the most economical way in structural or semi-structural areas. Wood material; use for structural or non-structural purposes; It is proportional to the determination of its mechanical and physical properties by various test methods. In this study, it was aimed to determine some important mechanical and physical properties of linden (Tilia tomentosa) wood. For this purpose, linden wood; Static hardness value in radial, tangential and cross section surface, nail and screw holding capacity, modulus of elasticity in bending, bending resistance and air dry density value were determined. According to the test results; screw holding capacity was determined as 13.47, 20.32 and 24.60 N/mm² in the cross-section, radial and tangential surface, respectively. Nail holding capacity on the cross-section, radial and tangential surfaces were 5.00, 7.01, and 7.09 N/mm2, respectively. Janka hardness on the cross-section, radial and tangential surfaces were 50.13, 27.30 and 33.03 N/mm² respectively. Flexural modulus of elasticity 8572.87 N/mm², bending strength 83.26 N/mm² and air dry density value were 489.46 kg/m³. The data obtained from the test samples were compared with some industrial and non-industrial wood types and information about this wood type was given. 

Anahtar Kelimeler

Linden, Hardness, Nail holding capacity, Screw holding capacity

Kaynakça

• Alioğulları, S., (2010), Süleymaniye plantasyonlarında uygulanan dikim aralığının dar yapraklı dişbudak (Fraxinus angustifolia Vahl.) odununun bazı mekanik özelliklerine etkisi, Düzce Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Ay, N., (2005), Duglas (Pseudotsuga menziesii (Mirb.) Franco) odununun janka sertlik değeri, Kafkas Üniversitesi Artvin Orman Fakültesi Dergisi, 6 (1-2), 11-16.
• Ayata, Ü., (2019), İzmir yöresinde yetişen erik, karabiber ve tespih odunlarının statik sertliğinin belirlenmesi üzerine bir araştırma, Mobilya ve Ahşap Malzeme Araştırmaları Dergisi, 2(2): 94-102. DOI: 10.33725/mamad.571364.
• Ayata, Ü., (2020), Ayous odununun bazı teknolojik özelliklerinin belirlenmesi ve ısıl işlemden sonra renk ve parlaklık özellikleri, Mobilya ve Ahşap Malzeme Araştırmaları Dergisi, 3(1): 22-33. DOI: 10.33725/mamad.724596.
• Aytin, A., (2013), Yabani kiraz (Cerasus avium (L.) Monench) odununun fiziksel, mekanik ve teknolojik özellikleri üzerine yüksek sıcaklık uygulamasının etkisi, Düzce Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi.
• Bal, B.C., Özdemir, F., Altuntaş, E, (2013), Masif ağaç malzeme ve tabakalı kaplama kerestenin vida tutma direnci üzerine karşılaştırmalı bir çalışma, Düzce Üniversitesi Ormancılık Dergisi, 9(2), 14-22.
• Bal, B.C., Ayata, Ü., Çavuş, V., Efe, F.T., (2018c), Ceviz, maun, kestane ve ıhlamur odunlarında vida tutma kapasitesinin belirlenmesi, 5. Uluslararası Multidisipliner Çalışmaları Kongresi, Bildiri Tam Metin Kitabı, 02-03 Kasım, Antalya, Türkiye, 383-396.
• Çalıova, Z., (2011), Kızılağaç ve doğu ladini odunlarının bazı fiziksel ve mekanik özellikleri üzerine ısıl işlemin etkisi, Karabük Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Çavuş, V., (2019a), İzmir’de yetişen gülibrişim (Albizia julibrissin) odununun bazı mekanik ve fiziksel özellikleri ile yüzey özelliklerinin belirlenmesi, Türkiye Ormancılık Dergisi, 20(4): 440-447. DOI: 10.18182/tjf.611994.
• Çavuş, V., (2019b), Manolya (magnolia grandiflora L.) odununun bazı fiziksel ve mekanik özellikleri, MAS 10th International European Conference on Mathematics, Engineering, Natural & Medical Sciences, December 14-15, 2019, İzmir, Türkiye, 44-52.
• Çavuş, V., (2020), Kokulu ardıç odununun bazı fiziksel ve mekanik özellikleri üzerine bir araştırma, Mobilya ve Ahşap Malzeme Araştırmaları Dergisi, 3(1), 1-9. DOI: 10.33725/mamad.717060.
• Çavuş, V., (2020a), Kayısı ağacı (Prunus armeniaca L.) odununun bazı fiziksel ve mekanik özelliklerinin belirlenmesi, Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 22(2), 457-464. DOI: 10.24011/barofd.729707.
• Çavuş, V., (2020b), Çitlembik (Celtis australis L.) odununun bazı fiziksel ve mekanik özelliklerinin belirlenmesi, 1st International Hazar Scientific Research Conference, 18-20 September 2020, Baku, Azerbaijan, 912-927.
• Çavuş, V., (2020c), Turunç odununun bazı mekanik özelliklerinin belirlenmesi ve diğer bazı ağaç odunları ile karşılaştırılması, Mobilya ve Ahşap Malzeme Araştırmaları Dergisi, 3(2), 101-109, DOI: 10.33725/mamad.828000.
• Çavuş, V., Ayata, Ü., (2018), Manolya ağacı, akçaağaç ve tespih ağacı odunlarında vida tutma direnci üzerine bir araştırma, Mobilya ve Ahşap Malzeme Araştırmaları Dergisi, 1(2), 94-102. DOI: 10.33725/mamad.496615.
• Davis, P. H., (1967), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Vol: II, Edinburgh University Press, Edınburgh
• Demir, D., (2003), Türkiye’de doğal yetişen ıhlamur (Tilia L.) taksonlarının morfolojik ve palinolojik özellikleri. İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul
• Efe, F.T., (2020), Japon akçaağaç odununun bazı fiziksel ve mekanik özelliklerinin belirlenmesi üzerine bir çalışma, Mobilya ve Ahşap Malzeme Araştırmaları Dergisi, 3(2), 110-118, DOI: 10.33725/mamad.837309.
• Efe, F.T., Bal, B.C., (2016), Yüksek sıcaklıkta ısıl işlem görmüş kızılçam (Pinus brutia Ten.) odununun sertlik değerlerinde meydana gelen değişmeler, Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, Özel Sayı, 79-86.
• Göker, Y., As, N., Ünsal, Ö., (2001), Kasnak meşesi (Quercus vulcanica (Boiss, and Heldr.) Kotschy.) odununun bazı teknolojik özellikleri, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 51(1), 33-42.
• Kollmann, F.F.P., Cote, W.A., (1984), Principles of Wood Science and Technology. Volume I.: Solid Wood, Springer-Verlag, Berlin.
• Korkut, S., (2011), Physical and mechanical properties and the use of lesser-known native Silver Lime (Tilia argentea Desf.) wood from Western Turkey, African Journal of Biotechnology, 10(76), 17458-17465.
• Mantanis, G.I., Birbilis, D., (2010), Physical and mechanical properties of Athel wood (Tamarix aphylla), Süleyman Demirel Üniversitesi, Orman Fakültesi Dergisi, 11(2), 82-87.
• Ożyhar, T. (2013), Moisture and time dependent orthotropic mechanical characterization of beech wood, Tecnical Univecity of Munich, Ph. D Thesis, Germany.
• Parlak, S., Gönültaş, O., Hamurcu, H. (2019), Gümüşi ıhlamur (Tilia tomentosa Moench) doğal popülasyonlarında çiçek yağ verimini etkileyen fizyografik faktörler. Artvin Çoruh Üniversitesi, Orman Fakültesi Dergisi, 20(1), 1-6.
• Praciak, A., Pasiecznik, N., Sheil, D., Van Heist, M., Sassen, M., Correia, CS., Dixon, C., Fyson, G., Rushford, K., Teeling, C. (2013), The CABI encyclopedia of forest trees (CABI, Oxfordshire, UK).
• Şahin, H.İ., (2013), Isıl işlemin doğal ve plantasyon ormanlarında yetişen dişbudak (Fraxinus angustifolia Vahl.) odunlarının bazı teknolojik özelliklerine etkisi, Düzce Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi.
• Şanıvar, N., Zorlu, İ., (1980), Ağaç işleri gereç bilgisi temel ders kitabı, mesleki ve teknik öğretim kitapları, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, Etüd ve Programlama Dairesi Yayınları No: 43, 472 sayfa.
• Şirin, G., Aydemir, D., (2016), Sonlu elemanlar metodunun ahşap malzemelerde kullanımına ilişkin bir araştırma, Journal of Bartın Faculty of Forestry, 18 (2): 205-212.
• Tanker N., Toker, G., (1984), Türkiye'de yetişen Tilia L. türlerinin morfolojik ve anatomik olarak karşılaştırılması, Gazi Ecz. Fak. Der., 1 (2), 69-78, -1984
• TS 2470 Odunda fiziksel ve mekaniksel deneyler için numune alma metotları ve genel özellikler, Türkiye Standartlar Enstitüsü, Ankara
• TS 2472 Odunda, fiziksel ve mekaniksel deneyler için birim hacim ağırlığı tayini, Türkiye Standartlar Enstitüsü, Ankara
• TS 2474 Odunun statik eğilme dayanımının tayini, Türkiye Standartlar Enstitüsü, Ankara
• TS 2478 Odunun statik eğilmede elastikiyet modülünün tayini, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara
• TS ISO 13061-12 Odunun fiziksel ve mekanik özellikleri- Kusursuz küçük ahşap numunelerin deney yöntemleri- Bölüm 12: Statik sertliğin tayini
• TS EN 13446 Ahşap esaslı levhalar-Bağlayıcıların geri çıkma kapasitesinin tayini, Türkiye Standartlar Enstitüsü, Ankara
• Tuttu, G., Ursavaş, S., Söyler, R., 2017. Ihlamur çiçeğinin Türkiye’deki hasat miktarları ve etnobotanik kullanımı. Anadolu Orman Araştırmaları Dergisi, 3(1): 60-66.
• Uslu J. Ihlamur Profil Sektörü, İstanbul Ticaret Odası Bilgi İşlem Doküman Odası.
• Yaltırık, F., (1966), Tiliaceae, flora of turkey and the east aegean ıslands, volume II., edited by P.H.Davis, Edinburgh.