Türkiye’de Yaşlılık Algısı: Yaşlı Ayrıcalığı ve Ayrımcılığı Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 2, 74 - 86, 31.12.2021

Şerif Esendemir

https://doi.org/10.47155/mamusbbd.1011701

Cited By: 3

Öz

Yaşlı ayrıcalığı ve ayrımcılığı, toplumsal düzeyde her alanda kültüre içkin olarak kullanılan dilde, karikatürlerde, medyada ve reklamlarda kendilerini bariz bir şekilde göstermektedirler. Öyle ki, yaşlı ayrımcılığında mesela, yaşlının, gelenekle özdeşleştirilip modern olmadığı yönünde söz konusu mecralarda sunulması, modern batı toplumlarında bile göze çarpmaktadır, çünkü kendilerini modern olarak tanımlayan Batı toplumlarının gençliği ön plana çıkarmaları yaşlılığın olumsuz olarak etiketlenmesi sonucunu doğurmuştur. Muhafazakâr olarak belirlenen doğu toplumlarında ise kolektif cemiyet ruhu ve geniş aile yapısı bulunduğundan, dayanışma örüntüleri hâlâ devam etmektedirler. Dolayısıyla, bu durum yaşlı ayrımcılığının doğu toplumlarında sistematik hale gelmesini önlediği gibi yaşlı ayrıcalığının da onunla eş zamanlı olarak yaşanmasına yol açmaktadır. Türkiye, doğu ve batı arasında bir köprü işlevi gördüğü için yaşlı ayrıcalığı ve ayrımcılığı konusunda da hibrit bir vaziyet arz etmektedir. İşte bu çalışma, “Türkiye’de yaşlılık algısı bağlamında yaş ayrıcalığı ve ayrımcılığının medyadaki yansıması nasıldır?” sorusundan yola çıkılarak Türkiye’nin bu özgün/özgül durumunun ortaya çıkarılması amacıyla yapılmıştır. Bu amaçtan yola çıkılarak yapılan incelemenin sonuçları, medya özelinde Türkiye’de yaşlı ayrıcalığı ile ayrımcılığının eş zamanlı olarak işlediğini ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

Yaşlı ayrıcalığı, Yaşlı ayrımcılığı, Gelenek, Modernleşme, Medya.

Perception of Aging in Turkey: A Study on Elder Privilege and Discrimination

Öz

The privilege and discrimination of the elderly are two phenomenon manifest themselves in the language, cartoons, media and advertisements that are used in every field at the social level. So much so that, in age discrimination, for example, the fact that the elderly are identified with tradition and presented in such media that they are not modern stands out even in modern western societies, because of the fact that Western societies, which define themselves as modern, emphasize youth, has resulted in the negative labelling of old age. In the eastern societies, which are determined to be conservative, the patterns of solidarity continue, as there is a spirit of collective community and extended family structure. Therefore, this situation not only prevents ageism from becoming systematic in eastern societies but also leads to the simultaneous experience of elder privilege. Since Turkey has a bridging role between east and west, it also presents a hybrid situation regarding of elder privilege and discrimination. Here in this study, "How is the reflection of age privilege and discrimination in the media in the context of old age perception in Turkey?" is main question. This study was conducted to reveal this unique situation of Turkey based on this question. The findings of the study, which was carried out based on this purpose, revealed that the privilege and discrimination of the elderly work simultaneously in Turkey, especially in the media.

Anahtar Kelimeler

Age Privilege, Ageism, Tradition, Modernization, Media

Kaynakça

• Akdemir, N., Çınar, F. İ. ve Görgülü, Ü. (2007). Yaşlılığın algılanması ve yaşlı ayrımcılığı. Turkish Journal of Geriatrics, 10(4), 215-222.
• Angus, J. ve Reeve, P. (2006). Ageism: A threat to “Aging well” in the 21st Century. The Journal of Applied Gerontology, 25(2), 137-152.
• Avcı, A. (2003). Toplumsal eleştiri söylemi olarak mizah ve gülmece. Birikim Dergisi, Sayı 166, 80-96.
• Band-Winterstein, T. (2015). Health care provision for older persons: The interplay between ageism and elder neglect. Journal of Applied Gerontology, 34(3), 113–127.
• Baybora, D. (2010). Çalışma yaşamında yaş ayrımcılığı ve Amerika Birleşik Devletleri’nde yaş ayrımcılığı düzenlemesi üzerine. Çalışma ve Toplum, Sayı 1, 33-57.
• Butler, R. (1975). Why survive? Being old in America. New York: Harper & Row.
• Buz, S. ( 2015). Yaşlı bireylere yönelik yaş ayrımcılığı. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14 (53), 268-278.
• Cherry, K. E., Allen, P. D., Danver, J. Y. ve Holand, K. R. Holland (2013). Contributions of social desirability to self-reported ageism. Journal of Applied Gerontology, XX(X): 1–22.
• Cowgill, D. O. (1974). Aging and modernization: A revision of the theory. J. F. Gubrium (Ed.), Communities and environmental policy içinde (ss. 124-146). Springfield, IL: Charles Thomas.
• Cowgill, D. O. ve Holmes, L. (Eds.). (1972). Aging and modernization. New York: Appleton Century-Crofts.
• Çilingiroğlu, N. ve Demirel, S. (2004). Yaşlılık ve yaşlı ayrımcılığı. Türk Geriatri Dergisi, 7(4), 225-230.
• Esendemir, Ş. (2015). Push factors of institutionalization of older adults in Turkey. Saarbrücken: LAP LAMBERT Academic Publishing.
• Estes, C. L. (2001). Social policy & aging. London: Sage Publication.
• Fischer, D. H. (1978). Growing old in America. Oxford: Oxford University Press.
• Keskin, E. B. (2016). Kentleşme ve ailenin değişimi. Bursa: Uludağ Yayınları.
• Marshall, V. W (2007). Advancing sociology of ageism: A special section. Social Forces, 86 (1), 257-264.
• Mchugh, K. E. (2003). Three faces of ageism: Society, image and place. Ageing and Society. 23(02), 165 – 185.
• Palmore, E. (1999). Ageism: Negative and positive. New York: Springer Publishing Co.
• Sönmez, V. ve Alacapınar, F. G. (2017). Örneklendirilmiş araştırma yöntemleri (5. Baskı). Ankara: Anı.
• Street, D. A. (2007). Sociological approaches to understanding age and aging. J. A Blackburn ve C. N. Dulmus (Eds.), Handbook of gerontology: Evidence-based approaches to theory, practice, and policy (143-168) içinde. Hoboken, NJ: John Wiley & Sons, Inc.
• Witman, A., Iecovich, E., ve Alfasi, N. (2014). Ageism and social integration of older adults in their neighborhoods in Israel. The Gerontologist, 54 (2), 177–189.