Yerel Halkın Korunan Alanlara Yönelik Algısı Üzerine Bir Değerlendirme: Samsun Örneği

Yıl 2022, , 352 - 364, 31.08.2022

Erkan Kuvetli , Yahya Kadıoğlu

https://doi.org/10.33712/mana.1120544

Öz

Korunan alanlar, dünya ekosisteminin sağlıklı bir şekilde devam edebilmesi için çok önemli bir işleve ve büyük bir turizm potansiyeline sahiptir. Ancak taşıma kapasitesine dikkat edilmeden, iç dinamiklerine ve koruma ilkelerine hassasiyet gösterilmeden bu alanların turizme açılması geri dönüşü olmayan ciddi ekolojik sorunlara neden olabilmektedir. Bu çalışmada Samsun ilinde yaşayan halkın korunan alanlara karşı farkındalıkları, bu alanlara yönelik görüş ve düşünceleri belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmada veri toplama aracı olarak tarafımızca geliştirilen anket kullanılmıştır. Anket sonuçlarına göre; katılımcılar korunan alanların dünya ekosistemi için önemli görevler üstlendiğini, Samsun’da yeni korunan alanların oluşturulması gerektiğini, korunan alanların yerel ekonomiye katkı sağladığını ve önemli turizm potansiyeline sahip olduğunu düşünmektedirler. Ancak bu alanların turizme açılmasının çevre kirliliğine, bitki ve hayvan çeşitliliğinin azalmasına neden olabileceğine yönelik çekincelerini de belirtmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Korunan Alan, Turizm, Biyolojik Çeşitlilik

An Evaluation of Local People's Perception of Protected Areas: Sample of Samsun

Öz

Protected areas have a very important function and a great tourism potential for the healthy continuation of the world ecosystem. However, opening these areas to tourism without paying attention to the carrying capacity and without paying attention to their internal dynamics and conservation principles may cause serious ecological problems that cannot be reversed. In this study, it was tried to determine the awareness of the people living in Samsun about protected areas, their views and thoughts about these areas. In the study, a questionnaire developed by us was used as a data collection tool. According to the results of the survey; participants think that protected areas undertake important tasks for the world ecosystem, that new protected areas should be created in Samsun, that protected areas contribute to the local economy and have significant tourism potential. However, they also expressed their reservations that opening these areas to tourism may cause environmental pollution and a decrease in plant and animal diversity.

Anahtar Kelimeler

Protected Area, Tourism, Biodiversity

Kaynakça

• ARTAR, Mustafa (2008), “Karatepe-Aslantaş Milli Parkı Örneğinde Korunan Alanlar İçin Bir İzleme Yönteminin Geliştirilmesi”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• BUSHELL, Robyn ve BRİCKER, Kelly (2016), “Tourism in Protected Areas: Developing Meaningful Standards Tourism in Protected Areas: Developing Meaningful Standards”, Tourism and Hospitality Research, S.17(1), ss:1-15.
• BUTCHER, Jim (2006), “A Response to Building a Decommodified Research Paradigm in Tourism: The Contribution of NGOs by Stephen Wearing, Matthew McDonald and Jess Ponting”, Journal of Sustainable Tourism, S.13(5), ss.424-455.
• ÇALIK, İsmail ve PİR, Barış (2019), “Korunan Alanların Sürdürülebilir Turizm Kapsamında Değerlendirilmesi: Gümüşhane Limni Gölü Tabiat Parkı Örneği”, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, S.10(Ek Sayı), ss.159-169.
• ÇOŞKUN, Recai, ALTUNIŞIK, Remzi ve YILDIRIM, Engin (2017), Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı, Sakarya Yayıncılık, Sakarya, 9.Baskı.
• ERKUŞ, Adnan (2021), Davranış Bilimleri İçin Bilimsel Araştırma Süreci, Seçkin Yayınları, Ankara, 7.Baskı.
• KOZAK, Nazmi, KOZAK, Meryem A. ve KOZAK, Metin (2019), Genel Turizm, Detay Yayıncılık, Ankara, 21.Baskı.
• LIDDLE, Michael J. (1975), “A Selective Review of the Ecological Effects of Human Trampling on Natural Ecosystems”, Biological Conservation, S.7(1), ss.17-36.
• LINDBERG, Kreg ve ENRIQUEZ, Jeremy (1994), “An Analysis of Ecotourism’s Economic Contribution to Conservation and Development in Belize”, World Wildlife Fund (U.S.) and the Ministry of Tourism and Environment, Belize City, Belize.
• SATILMIŞ, Erdem (2015), “Korunan Alanlarda Yönetim Planının Gelişimi: Patara Özel”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
• TARIM VE ORMAN BAKANLIĞI (2022), Samsun’daki Korunan Alanlar, 11. Bölge Müdürlüğü - Doğa Koruma ve Sulak Alanlar Şube Müdürlüğü, Samsun.
• THOMAS, Lee (2006), Türkiye Korunan Alan Yönetiminde IUCN Kategori Sistemi: Biyolojik Çeşitlilik ve Doğal Kaynak Yönetimi Projesi, Çevre ve Orman Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Yayını, Ankara.
• UBÇSEP (2007), Ulusal Biyolojik Çeşitlilik Stratejisi ve Eylem Planı, Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Yayını, Ankara.
• VURUŞKAN, Arzu ve ORTAÇEŞME, Veli (2009), “Antalya Kentindeki Doğal Sit Alanlarına İlişkin Sorunların İrdelenmesi”, Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, S.22(2), ss.179-190.
• WALPOLE, J. Matthew, GOODWIN, J. Harold ve WARD, Kari G. R. (2001), “Pricing Policy for Tourism in Protected Areas : Lessons from Komodo National Park Indonesia”, Conservation Biology, S.15(1), ss.218-227.
• WALPOLE, J. Matthew, GOODWIN, J. Harold, KENT, Ivan ve PARKER, Kim (1997), Tourism, Conservation & Sustainable Development: Volume III Komodo National Park Indonesia, (Unpublished), C.1.
• WWF - TÜRKİYE (2020), “Doğanin Yok Oluşu ve Pandemi̇leri̇n Yükseli̇şi̇ İnsanların ve Gezegenin Sağlığını Korumak”, WWF-Türkiye Kurumsal Web Sayfası (E-Makale), https://www.wwf.org.tr/?9920/Doganin-Yok-Olusu-ve-Pandemilerin-Yukselisi (Erişim Tarihi: 16.03.2022).
• WWF - TÜRKİYE (2021), “Sürdürülebilir Bir Türkiye İçin Korunan Alanlar Hedef: 2030’a Kadar %30”, WWF–Türkiye Kurumsal Raporu, WWF-Türkiye Yayını, İstanbul, https://wwftr.awsassets.panda.org/downloads/korunanalanlar_korumazsakkaybederiz__rapor__web.pdf (Erişim Tarihi: 16.03.2022).
• YENİLMEZ ARPA, Nihan (2011), “Türkiye’de Korunan Alanların Belirlenmesi, Planlanması ve Yönetimi Sürecinde Katılımcılığın Değerlendirilmesi: Sultan Sazlığı Milli Parkı”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• YILDIZ, Damla (2019), “Türkiye’nin Korunan Alanlarında Çatışma Yönetimi: Küre Dağları Milli Parkı Örneği”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Bartın Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bartın.
• ZACHRISSON, Anna, SANDELL, Klas, FREDMAN, Peter ve ECKERBERG, Katarina (2006), “Tourism and Protected Areas: Motives, Actors and Processes”, The International Journal of Biodiversity Science and Management, S.2(4), ss.350-358.
• https://www.iucn.org/theme/protected-areas (Erişim Tarihi: 14.03.2022).
• https://cevreselgostergeler.csb.gov.tr/korunan-alanlar-i-85778 (Erişim Tarihi: 16.03.2022).
• https://bolge11.tarimorman.gov.tr/Menu/19/Tabiat-Parklari (Erişim Tarihi: 14.04.2022).
• https://webdosya.csb.gov.tr/db/samsun/editordosya/file/Samsun%20Sit%20Alanlar%C3%84%C2%B1%20ve%20Tabiat%20Varl%C3%84%C2%B1klar%C3%84%C2%B1.pdf (Erişim Tarihi: 14.04.2022).
• https://samsun.bel.tr/turizm/kizilirmak-deltasi-kus-cenneti (Erişim Tarihi: 16.04.2022).