Analysis of Population Change of the 0-14 Year Age Group in Türkiye (2000-2022)

Yıl 2024, , 73 - 82, 10.09.2024

Özlem Sertkaya Doğan

https://doi.org/10.33712/mana.1421081

Öz

Age groups with wide and narrow ranges provide the opportunity to make detailed evaluations for planning studies in demographic analyses. Particularly, population pyramids are prepared using age group data by sex. In the bottom three rows of the pyramids, 0-4, 5-9, and 10-14 age group data can be used to evaluate population growth and fertility rates. In addition, age groups provide an indication of the amount of dependent and active population in a society, thus facilitating future population forecasts. Broad age ranges categorize the 0-14 age group as the young dependant population, the 15-64 age group as the active population, and the 65+ age group as the elderly dependent population. The proportional change of these age groups in certain date intervals and the reasons for which age groups are in an upward or downward trend also give an idea about the general welfare levels of countries. The current population's demographic trends guide the planning of employment, education, health, and many other socio-economic investments. Population policies are based on the proportional distribution of age groups and population projections. In this study, the change in the population of the 0-14 age group in Türkiye has been analyzed according to the Classification of Territorial Units for Statistics Level-1 (İBBS Düzey-1) since 2000. The population amount, population density, age, and gender structure of this age group are emphasized. In the research, State Institute of Statistics (DIE) 2000 General Population Census and TURKSTAT (TÜİK) Regional statistics data for 2022 were utilized. In 2000, since the Classification of Territorial Units for Statistics had not yet been established, province-based data from 2000 were evaluated and new data were created at the “İBBS Düzey-1” (CUTS Level-1) scale in order to ensure integrity in tables and graphs.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, Population, Regions, Age Groups, Geospatial Analysis

Proje Numarası

SBA-2022-38535

Türkiye’de 0-14 Yaş Grubu Nüfusun Değişimi Analizi (2000-2022)

Öz

Geniş ve dar aralıklı yaş grupları, demografik analizlerde planlama çalışmalarına yönelik ayrıntılı değerlendirmeler yapabilme imkanı oluşturur. Özellikle nüfus piramitleri cinsiyete göre yaş grupları verileri kullanılarak hazırlanır. Piramitlerin en alt üç satırında 0-4, 5-9 ve 10-14 yaş grup verileri kullanılarak nüfus artış ve doğurganlık hızıyla ilgili değerlendirmeler yapılabilir. Yaş grupları ayrıca toplumda bağımlı ve faal nüfus miktarlarını ortaya koyarak geleceğe dair nüfus tahminlerini kolaylaştırmaktadır. Geniş yaş aralıklarına göre 0-14 yaş grubu genç bağımlı, 15-64 yaş grubu faal ve 65 yaş üstü ise yaşlı bağımlı nüfus olarak ayırt edilmiştir. Bu yaş gruplarının belirli tarih aralıklarında oransal olarak değişim göstermesi, yükselme ve azalma eğiliminde olan yaş gruplarının hangilerinin olduğunun sebepleriyle birlikte ortaya konması, ülkelerin genel refah seviyeleri hakkında da fikir vermektedir. İstihdam, eğitim, sağlık ve pek çok sosyo ekonomik yatırımlar mevcut nüfusun demografik eğilimlerine göre planlanır. Nüfus politikaları oluşturulurken de yaş gruplarının oransal dağılımına ve nüfus projeksiyonlarına dikkat edilerek çalışmalar yapılır. Bu çalışmada; Türkiye’de 2000 yılından itibaren İBBS 1’e göre 0-14 yaş grubu nüfusunun değişimi incelenmektedir. Bu yaş grubunun; nüfus miktarı, nüfus yoğunluğu, yaş ve cinsiyet yapısı üzerinde durulmuştur. Çalışmada DİE 2000 Genel Nüfus Sayımı ve 2022 yıllı TÜİK Bölgesel istatistik verilerinden yararlanılmıştır. 2000 yılında henüz İstatistiksel Bölge Birim sınıflaması oluşturulmadığı için Tablo ve Grafiklerde bütünlük olabilmesi amacıyla 2000 yılına ait il bazlı veriler değerlendirilerek, İBBS Düzey 1 ölçeğinde yeni veriler oluşturulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, Nüfus, Bölgeler, Yaş Grupları, Mekânsal Analiz

Destekleyen Kurum

İstanbul Üniversitesi

Proje Numarası

SBA-2022-38535

Teşekkür

This study was funded by Scientific Research Projects Coordination Unit of Istanbul University. Project number SBA-2022-38535

Kaynakça

• AKOVA, İsmet (2023), "Population Characteristics and Structure of Türkiye", Geografski Pregled – Geographical Review, S.48, ss.101-123.
• AKOVA BALCI, Süheyla (2011), "Ayvalık Şehrinin Nüfus Özellikler i", Sosyoloji Dergisi, S.3(22), ss.59-87.
• BAŞEL, Halis (2011), "Türkiye’de Nüfus Hareketlerinin ve İç Göçün Nedenleri", Journal of Social Policy Conferences, S.53, ss.515-542.
• CANPOLAT, Şebnem (2008), Population Ageing in Türkiye: Current and Prospective Co-Residence Pattern of Elderly Population, Hacettepe University Institute of Population Studies, Technical Demography Program, Ankara.
• DEMİR, Oral (2016), “Nüfus Politikalari ve Çin, Fransa ve Türkiye Örneklerinin Değerlendirilmesi”, Social Sciences (NWSASOS), S.11(1) - 3C0137, ss.41-61.
• DİE – DEVLET İSTATİSTİK ENSTİTÜSÜ (2000), Genel Nüfus Sayım İstatistikleri, DİE Yayını, Ankara.
• DOĞAN, Mesut (2011), "Türkiye’de Uygulanan Nüfus Politikalarına Genel Bakış", Marmara Coğrafya Dergisi, S.23, ss.293-307.
• DOĞAN, Said (2010), “Nüfus Hareketleri ve Sosyal Değişme”, Journal of Social Policy Conferences, S.49, ss.659-675.
• GÖKBURUN, İbrahim (2020), “Türkiye’nin Demografik Dönüşüm Sürecinde Nüfus Politikalarının Rolü”, Gelecek Vizyonlar Dergisi, S.4(Coğrafya Özel Sayısı), ss.1-15.
• GÖKBURUN, İbrahim ve SERTKAYA DOĞAN, Özlem (2019), "İBBS Uygulamasında Nüfus Verilerinin Coğrafi Açıdan Yorumlanmasını Kolaylaştıracak Bir Yol Haritası", Doğu Coğrafya Dergisi, S.24(41), ss.39-60.
• KOÇ, İsmet, ERYURT, Mehmet Ali, ADALI, Tuğba ve SEÇKİNER, Pelin (2008), "Doğurganlık, Aile Planlaması, Anne ‐ Çocuk Sağlığı ve Beş Yaş Altı Ölümlerdeki Değişimler: 1968‐2008", Türkiye’nin Demografik Dönüşümü, Haccettepe Nüfus Etütleri Enstitüsü Yayınları, Ankara, ss.1-200.
• KÖSE, Mustafa ve SERTKAYA DOĞAN, Özlem (2022), “Nüfus Politikaları Bağlamında Türkiye Nüfusunun Demografik Dönüşümü, Yapısal Değişimi ve Geleceği”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.74, ss.247-267.
• ÖZGÜR, Ertuğrul Murat (2013), "Türkiye Nüfusundaki Doğurganlık Düşüşü ve Yaşlanma Eğilimi", Dernekler Dergisi, S.23(2), ss.30-35.
• ŞAHİN, Salih (2018), Geçmiş, Günümüz ve Gelecekte Nüfus Gerçeği, Pegem Akademi Yayınları, Ankara, 4.Baskı.
• ŞAHİN, Salih, ERTOĞRAL, Okan ve YARICI, Muhammet Ali (2019), "Türkiye’de Yaş Gruplarına Göre Nüfusun İller Açısından Değişiminin (2007-2017) Coğrafi Bilgi Sistemleri ile Analizi", Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi, S.4(2), ss.292-304.
• TANOĞLU, Ali (1969), Nüfus ve Yerleşme, İstanbul Üniversitesi Yayını, İstanbul.
• YAKAR, Mustafa (2014), “Türkiye’de İlçelere Göre Medyan Yaş Dağiliminin Mekânsal ve İstatistiksel Analizi”, Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, S.9(11), ss.559-591.
• YÜKSEL, Yusuf (2015), “In Search for a Pronatalist Population Policy for Turkey”, Gaziantep University Journal of Social Sciences, S.14(1), ss.19-38.
• http://epp.eurostat.ec.europa.eu (Erişim Tarihi: 03.08.2023).
• www.tuik.gov.tr (Erişim Tarihi: 03.08.2023).