Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri İçin Kurumsal Risk Yönetimi ve İç Denetim Model Önerisi

Yıl 2020, , 698 - 708, 01.01.2021

Maşuk Cahit Uysal , Durmuş Acar

https://doi.org/10.33712/mana.736650

Cited By: 1

Öz

Örgütlerdeki önemi ve fonksiyonu bakımından denetim tartışılmaz bir faaliyettir. Denetimin rolünü gerçekleştirebilmesi için de yerinde yapılandırılmalıdır. Kamu İç Kontrol Standartları doğrultusunda kamu kurumları, riskleri tanımlamak, değerlendirmek ile izlemeye yönelik sistem kurmaları gerekmektedir. Risk belirleme faaliyetleri, kamu kurum stratejilerinin kararlaştırıldığı planlama prosedürlerine entegre şekilde yürütülmelidir. Risk yönetimi örgüt hedeflerinin tutturulmasında ehemmiyet teşkil etmesi ile iç denetim birimlerinin de bu hususta danışmanlık hizmeti vermesi düşünülmektedir. Türkiye Tarım Kredi Kooperatiflerinde denetim faaliyetleri merkez birliğine bağlı müfettişler ile bölge birliklerine bağlı kontrolörler marifetiyle yürütülmektedir. Teftiş, inceleme ve soruşturma konularında bu birimler arasında görev çakışması bulunmaktadır. Bu kapsamda çalışmanın amacı, Türkiye Tarım Kredi Kooperatiflerinde etkin iç kontrol ile iç denetim sisteminin nasıl uygulanabileceğini ortaya koymaktır. Çalışmada ilk olarak, Kurumsal Risk Yönetimi ile iç denetim kavramları açıklanmıştır. Uygulama kısmında ise, gerekli şartları sağlayan risk temelli bir iç denetim süreci için model önerisi sunulmuştur. Araştırma neticesinde Türkiye Tarım Kredi Kooperatiflerinde de Kurumsal Risk Yönetimi ve iç denetim konularında çalışmalar yapılması gerektiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İç Denetim, İç Kontrol, Kurumsal Yönetim, Risk, Teftiş

Enterprise Risk Management And Internal Audit Model Proposal for Turkish Agricultural Credit Cooperatives

Öz

Audition is an indisputable activity in terms of its importance and function in organizations. Audit must be properly configured to perform its role. Public administrations must create a system to define, evaluate and monitor risks per Public Internal Control Standards. Risk defining activities need to be carried out integrated with the planning processes where public administration strategies are determined. The consensus of opinion is that risk management is critical for achieving institutional objectives, and that internal audit units should conduct consulting activities in this regard. Audit activities in Turkish Agricultural Credit Cooperatives is carried out through inspectors affiliated with the central union and controllers affiliated with the regional unions. There is a conflict of duty between these units in terms of inspection, investigation and investigation. In this context, the purpose of the study is to demonstrate how to implement an effective internal control and internal audit system for Turkish Agricultural Credit Cooperatives. In the study, firstly, Enterprise Risk Management and internal audit concepts are explained. In the implementation part, a model proposal for a risk based internal audit process that provides the necessary conditions is presented. It is determined necessary to carry out studies on Enterprise Risk Management and internal audit subjects in Turkish Agricultural Credit Cooperatives.

Anahtar Kelimeler

Enterprise Management, Internal Audit, Internal Control, Inspection, Risk

Kaynakça

• AKTAŞ, Burhanettin (2015), “Konferans Konuşması”, Kamu İdarelerinde Daha Etkili Bir Yönetim İçin Nasıl Bir İç Denetim? Konferansı Kitabı (Ed. Ramazan DOĞANAY ve Mehmet Ali MEYDANLI), TBMM Basımevi, Ankara, ss.103-108.
• ARSLAN, Işılda (2008), "Kurumsal Risk Yönetimi", Uzmanlık Tezi, Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı Yayını, Ankara.
• AYDIN, Ramazan ve ATILGAN YAŞA, Ayşe (2019), "Türkiye Tarım Kredi Kooperatiflerinin Mali Yapısı Üzerine Bir Değerlendirme", Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.(14), ss.352-368.
• BİLGE, Semih ve KİRACI, Murat (2011), “Kamuda İç Denetime Geçiş Sürecinde İç Denetimin Başarıyla Uygulanmasında Rol Oynayan Faktörler: Kamu İç Denetçileri Üzerine Bir Araştırma”, Kamu Mali Yönetimi ve Denetimi Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Ege Üniversitesi Yayını, İzmir.
• COSO (2012), Internal Control-Integrated Framework: Framework and Appendices, PwC Publisher, Durham.
• COSO (2017), Enterprise Risk Management – Integrateing with Strategy and Performance Executive Summary, COSO Publisher, Durham.
• FIRAT ÜNİVERSİTESİ İÇ DENETİM BİRİMİ (2013a), "Denetim Süreci", İş Akış Şeması, Fırat Üniversitesi Yayını, Elazığ, http://web.firat.edu.tr/icdenetim/img/denetim_sureci_1.jpg (Erişim Tarihi: 11.05.2020).
• FIRAT ÜNİVERSİTESİ İÇ DENETİM BİRİMİ (2013b), "Danışmanlık Süreci", İş Akış Şeması, Fırat Üniversitesi Yayını, Elazığ, http://web.firat.edu.tr/icdenetim/img/denetim_sureci_danismanlik.jpg (Erişim Tarihi: 11.05.2020).
• GÜRKAN, Nazmi Arif (2009), "Türk Kamu Mali Yönetiminde İç Denetim ve İç Denetim Algısı", Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• IIA (2009), Pozisyon Raporu: İç Denetimin Kurumsal Risk Yönetiminde Oynadığı Rol, IIA Publisher, Lake Marry.
• IIA (2019), Uluslararası İç Denetim Standartları - Uluslararası Mesleki Uygulama Çerçevesi-, TİDE Yayınları, İstanbul.
• JIANG, Like, ANDRE, Paul E. Ve RICHARD, Chrystelle (2018), "An International Study of Internal Audit Function Quality", Accounting and Business Research, S.48(3), ss.264-298.
• KAPLAN, Ahmet (2007), İngiltere’deki Kamu Denetim Sisteminin Genel Olarak Yapısı, İşleyişi ve Özel Olarak da Kültür Faaliyetlerine İlişkin Denetim Sisteminin Araştırılarak Türkiye'deki Denetim Sistemiyle Karşılaştırılması, (Yazarın Kendi Yayını), Ankara.
• KARA, Mümine (2011), "İç Denetimde Risk Odaklı Yaklaşımın Başarısını Etkileyen Faktörlerin İncelenmesine Yönelik Bir Model: Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri Örneği", Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• KIRAL, Halis (2014), İç Denetim “Yönetime Değer Katmak”, İDKK Yayınları, Ankara.
• OKUR, Yaşar (2010), "Türkiye’de Teftiş ve İç Denetim: Kavramlar, Beklentiler ve Hayatla Yüzleşme", Maliye Derigisi, S.(158), ss.570-582.
• PUBLIC AUDIT FORUM (2002), The Different Roles of External Audit, Inspection and Regulation: A Guide for Public Service Managers: Consultation Paper, National Audit Office Press, Londra.
• TÜRKİYE TARIM KREDİ KOOPERATİFLERİ (2008), Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Temel Kanun – Mevzuatlar, TTKK Eğitim Müdürlüğü Yayını, Ankara.
• TÜRKİYE TARIM KREDİ KOOPERATİFLERİ (2011), 2011-2023 Strateji Belgesi ve Eylem Planı, Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği Genel Müdürlüğü Yayını, Ankara.
• TÜSİAD (2012), Uygulama Örnekleri İle Birlikte A’dan Z’ye Denetim Komiteleri, TÜSİAD Yayınları, İstanbul.
• UYSAL, Maşuk Cahit (2018), “Kamu Kurumlarında Kurumsal Risk Yönetimi ve Risk Odaklı İç Denetim: İç Denetçiler Üzerine Bir Araştırma-II”, Denetişim, S.18, ss.35-44.