Türkiye’de Büyükşehir Yönetimlerine İlişkin Değişim ve Dönüşüm

Yıl 2020, , 283 - 297, 15.09.2020

Demet Dönmez , Yakup Bulut

https://doi.org/10.33712/mana.774097

Cited By: 1

Öz

Yerel hizmetlerin etkin ve verimli bir şekilde yerine getirilebilmesi aslında hizmetleri sunan birimlerin ve kurumların varlık nedenidir. Bunların başında, dünyadaki değişim ve dönüşüme paralel olarak büyüyen şehirler ve onların yönetimleri gelmektedir. Bu nedenle Türkiye’deki belediye yönetimlerine ilişkin gelişme, özellikle büyükşehir yönetimleri açısından her zaman gündemde olmuştur. Bunun temel sebebi, kentlere olan nüfus hareketliliği ve büyük şehirlerin hemen her alanda artan sorunlarıdır. Çalışmanın konusu; Türkiye’de bir alan yönetimi görünümüne sahip olan büyükşehir belediyelerinin değişim ve dönüşümünün incelenmesidir. Çalışmanın amacı büyük nüfuslu kentsel alan yönetimleri için geliştiren özel yönetim şeklinin (büyükşehir belediye modeli) etkinlik ve verimliliğinin değerlendirilmesi ve gelecek modeller için önerilerde bulunmaktır. Makalede, yürürlükteki hukuk normlarının tarihsel bir süreç içerisinde analizi yapılmıştır. Ayrıca bu dönemde kanunlaşan düzenlemeler ile birlikte kabul edilen büyükşehir yönetim modelleri değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kentsel Alan Yönetimi, Büyükşehir Belediyesi, Türkiye

Change and Transformation of the Metropolitan Municipality in Turkey

Öz

Being able to perform local services effectively and efficiently is actually the reason for the existence of units and institutions that provide services. The most important of these are the cities and their administrations, which are growing in parallel with the change and transformation in the world. For this reason, the development of municipal administrations in Turkey has always been on the agenda, especially in terms of metropolitan administrations. The main reason for this is the population mobility in cities and the increasing problems of big cities in almost every field. The subject of the study is to examine the historical development and transformation of metropolitan municipalities with large-scale urban area administrations in Turkey. The aim of the study is to evaluate the effectiveness and efficiency of the special management style (metropolitan municipality model) developed for urban area administrations with large populations and to make suggestions for future models. In the article, the current legal norms were analyzed in a historical process. In addition, the metropolitan management models adopted with the regulations enacted in this period were evaluated.

Anahtar Kelimeler

Urban Area Management, Metropolitan Munucipality, Turkey

Kaynakça

• ARIKBOĞA, Erbay (2009), “Ölçek Reformunun Büyükşehir Belediye Meclislerindeki Temsil Adaletine Olumlu Etkileri”, Ulusal Kalkınma ve Yerel Yönetimler: 4. Ulusal Yerel Yönetimler Sempozyumu Bildiriler Kitabı, TODAİE Yayını, Ankara, C.2, ss.737-754.
• ARIKBOĞA, Erbay (2012), “Büyükşehir Belediye Modeli ve Reform”, Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi, S.2, ss.1-32.
• ATMACA, Yıldız (2013), “Optimal Belediye Büyüklügü ve Yeni Büyüksehir Belediye Yasası”, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, S.3(2), ss.168-185.
• BAYRAKCI, Erdal (2019), Yerel Yönetimler Ders Notları, (Yazarın Kendi Yayını), Konya.
• BULUT, Yakup (1995), “Belediyelerin Yapısı ve Yeniden Düzenlenmesi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• BULUT, Yakup (1999), “Büyükşehir Yönetimlerine Kentsel Alt Örgütlenmelerin (Mahalle, STK…) Katılımı: Gaziantep Büyükşehir Belediyesi Örneği”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• BULUT, Yakup ve YILMAZ, Vedat (2019), “Türkiye’de 6360 Sayılı Yasa Sonrası İl Özel İdarelerinin Geleceği”, Türkiye Vizyonu Multidisipliner Çalışmalar (Ed. Bülent Kırmızı ve Bahar İşigüzel), ss.731-746, Ekin Yayınevi, Bursa.
• CANPOLAT, Hasan (2009), “Türk Yerel Yönetim Sisteminde Ölçek Sorunu ve Son Dönemde Yapılan Düzenlemelerin Değerlendirilmesi”, Ulusal Kalkınma ve Yerel Yönetimler-I, TODAİE Yayınları, Ankara, ss.529-545.
• CANPOLAT, Hasan (2010), “Türkiye’de Son Dönem Yerel Yönetim Reformlarının Yeni Kamu İşletmeciliği ve Küreselleşme Bağlamında Değerlendirilmesi”, Türkiye’de Yerel Yönetimlerin Sorunları ve Geleceği (Ed. Nihat Falay, Ahmet Kesik, Murat Çak ve Mehmet Karataş), Seçkin Yayınları, Ankara, ss.27-61.
• ÇELİKYAY, Hicran (2014), Değişen Kent Yönetimi ve 6360 Sayılı Büyükşehir Yasası, SETA Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı Yayını, Ankara.
• ÇUKURÇAYIR, Mehmet Akif (1994), “Büyükşehir Belediyelerinin Mahalli Hizmetlerin Verimliliğine Etkileri ve Konya Büyükşehir Belediyesinin Beş Yılı”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• ÇUKURÇAYIR, Mehmet Akif (2011), Yerel Yönetimler Kuram Kurum ve Yeni Yaklaşımlar, Çizgi Kitabevi, Konya.
• DEDEOĞLU, Erdoğan (2011), “Büyükşehir Belediye Yönetimlerine Genel Bakış”, Dış Denetim Dergisi, S.4, ss.130-135.
• DÖNMEZ, Demet (2018), “Türkiye'de büyükşehir yönetimleri ve büyükşehirlerin yeniden yapılandırılmasına ilişkin model arayışları üzerine bir inceleme”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hatay.
• EKE, A. Erkan (1982), Anakent Yönetimi ve Yönetimlerarası İlişkiler, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara.
• ERYILMAZ, Bilal (2012), Kamu Yönetimi, Umuttepe Yayınları, Kocaeli.
• GÖZLER, Kemal (2013), “6360 Sayılı Kanun Hakkında Eleştiriler: Yirmi Dokuz İlde İl Özel İdareleri ve Köylerin Kaldırılması ve İlçe Belediyelerinin Büyükşehir İlçe Belediyesi Haline Dönüştürülmesi Anayasamıza Uygun Mudur?”, Legal Hukuk Dergisi, S.11(122), ss.37-82.
• GÜNAL, Alpay, ATVUR, Senem ve OKUDAN, Kadriye (2014), “6360 Sayılı Yasanın Yerelleşme Bağlamında Değerlendirilmesi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, S.19(3), ss.55-70.
• İZCI, Ferit ve TURAN, Menaf (2013), “Türkiye’de Büyükşehir Belediyesi Sistemi ve 6360 Sayılı Yasa ile Büyükşehir Belediyesi Sisteminde Meydana Gelen Değişimler: Van Örneği”, Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, S.18(1), ss.117-152.
• KARAARSLAN, Mehmet (2013), “Nasıl Bir Yerel Yönetim? 6360 Sayılı Kanun Üzerine Bir Değerlendirme”, Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S.17-18(26-27-28-29), ss.123-162.
• KAVRUK, Hikmet (1999), “Türkiye’de Anakent Belediyeciliği ve Kent Hizmetlerinin Yönetimi, Yabancı Ülke Örnekleriyle Karşılaştırma ve Bir Model Önerisi”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• KELEŞ, Ruşen (2000), Kentleşme Politikası, İmge Kitabevi, Ankara.
• KELEŞ, Ruşen (2009), Yerinden Yönetim ve Siyaset, Cem Yayınevi, İstanbul.
• KELEŞ, Ruşen (2011), Yerinden Yönetim ve Siyaset, Cem Yayınevi, İstanbul.
• KOYUNCU, Emre ve KÖROĞLU, N. Tunga (2012), Büyükşehirler Tasarısı Üzerine Bir Değerlendirme, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Yayını, Ankara.
• MECEK, Mehmet ve UYSAL, Yusuf (2015), “Yerel Hizmetlerin İfasında Köylerde Personel İhtiyacı ve İstihdamı: Afyonkarahisar İli Örneği”, 9. Kamu Yönetimi Sempozyumu (KAYSEM) Bildiriler Kitabı (Ed. Selma Karatepe, Ender Akyol, Canan Emek İnan, Işıl Arpacı, Ayşe Çolpan Kavuncu, Nazlı Nalcı Arıbaş), 7-9 Mayıs 2015, Malatya, ss.197-212.
• NADAROĞLU, Halil (1989), Mahalli İdareler, Beta Yayınları, İstanbul.
• OLGUN, Hürriyet (2006), “Türkiye’de Büyükşehir Belediyeleri ve Küreselleşme Sürecine Eklenmeleri”, Sosyo Ekonomi Dergisi, S.2(4), ss.109-128.
• ÖKMEN, Mustafa ve PARLAK, Bekir (2008), Kuramdan Uygulamaya Yerel Yönetimler: İlkeler Yaklaşımlar ve Mevzuat, Alfa Akademi Yayınları, İstanbul.
• ÖNER, Şerif (2006), Yeni Mevzuat Çerçevesinde Türkiye’de Belediye Yönetimi, Nobel Yayınları, Ankara.
• ÖNEZ ÇETIN, Zuhal (2015), “Türkiye’de İl Özel İdaresi Sisteminin Dönüşümü ve 6360 Sayılı Kanunun Dönüşüme Etkileri”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, S.20(2), ss.247-266.
• ÖZÇELIK, Yusuf (2014), “Büyükşehir Belediyesi ile İlçe Belediyeleri Arasındaki İlişkiler”, TAAD, S.5(19), ss.1117-1142.
• ÖZDEMIR, Serkan ve MEŞHUR, Mehmet Çağlar (2011), “5216 Sayılı Büyükşehir Belediye Yasası’nın Belde Belediyelerinin Planlama Süreçleri Üzerinde Yarattığı Etkiler”, MEGARON, S.6(3), ss.171-183.
• ÖZER, Mehmet Akif ve AKÇAKAYA, Murat (2014), Yerel Yönetimler: Teorik Boyut, Gazi Kitabevi, Ankara.
• ÖZGÜR, Hüseyin ve SAVAŞ YAVUZÇEHRE, Pınar (2016), “Türkiye’nin Büyükşehir Belediyesi Sistemi: 1982-2015”, Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.7(1), ss.903-926.
• SEZER, Yasin (2007), “Belediyelerde Birleşme ve Katılma Uygulamaları”, Yerel Yönetimler Üzerine Güncel Yazılar- II (Ed. Hüseyin Özgür ve Muhammet Kösecik), Nobel Yayınları, Ankara, ss.143-165.
• ŞENGÜL, Ramazan (2010), Yerel Yönetimler, Umuttepe Yayınları, Kocaeli.
• TORTOP, Nuri (1991), Mahalli İdareler, TODAİE Yayınları, Ankara.
• TORTOP, Nuri, AYKAÇ, Burhan, YAYMAN, Hüseyin ve ÖZER, Mehmet Akif (2008), Mahalli İdareler, Nobel Yayınları, Ankara.
• TURAN, Ali Eşref (2008), Türkiye’de Yerel Seçimler, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• ULUSOY, Ahmet ve AKDEMIR, Tekin (2001), Mahalli İdareler, Seçkin Yayınları, Ankara.
• YILMAZ, Vedat (2018), “6360 Sayılı Yasa İle Uygulamaya Konulan Büyükşehir Modelinin Yerel Halka Yansımaları: Hatay, Malatya, Manisa ve Van Büyükşehir Belediyesi”, Journal of Social and Humanities Sciences Research, S.5(30), ss.4364-4378.
• YILMAZ, Vedat ve MECEK, Mehmet (2019), “Türkiye’de Mahalle Yönetimlerinin Tarihsel Gelişimi ve Hukuki Statüsü”, İdealkent Dergisi, S.10(27), ss.769-799.
• YILMAZ, Vedat ve SAYIN, Ahmet Kenan (2018), “6360 Sayılı Yasa Sonrası İlçe Büyükşehir Belediyelerindeki Nüfus Değişimi Üzerine Bir Araştırma: Malatya Büyükşehir Belediyesi Örneği”, Atlas International Refereed Journal on Social Sciences, S.4(15), ss.1615-1627.
• ZENGİN, Ozan (2014), “Büyükşehir Belediye Sisteminin Dönüşümü: Son On Yılın Değerlendirmesi”, Ankara Barosu Dergisi, S.2, ss.91-116.