Belediye Sivil Toplum İlişkileri: Yasal - Kurumsal Mevcut Durum ve Plan Vizyonu

Yıl 2020, , 579 - 593, 01.01.2021

Şerif Öner , Mustafa Lütfi Şen

https://doi.org/10.33712/mana.824207

Öz

Demokrasi, antik Yunandan günümüze kadar toplumların üzerinde en çok tartıştığı kavramlardan biri olmaya devam etmektedir. Demokrasi, vatandaşların yönetim süreçlerinde belirleyici ve etkin bir özne olmasının aracı olarak görülmüştür. Bireylerin örgütlü şekilde yönetimde yer alması ile ortaya çıkan sivil toplum, demokrasinin gelişmesine yol açmıştır. Literatürde yerel yönetimler (ve özellikle belediyeler) demokrasinin ve sivil toplumun yansıtılacağı en uygun alan olarak görülmektedir. Bu yaklaşımdan hareketle çalışmamızda belediye yönetimleri ile sivil toplum kuruluşlarının ilişkileri ele alınmaktadır. Yasal düzenlemelerde yer alan hemşehri hukuku, kent konseyi gibi mekanizmalarda sivil toplumun rolü incelenmektedir. Ancak belediye ile sivil toplum arasındaki ilişkiler açısından yasal düzenlemenin varlığı tek başına yeterli değildir. Sivil toplumun kapasite, eğitim, mali, personel ve tanınırlık sorunlarının aşılması gereklidir. Bu noktada çalışma bütünlüğünü sağlamak için 11. Kalkınma Planı ilgili sorun alanlarına ilişkin önerileri açısından ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Belediye, Hemşehri, Sivil Toplum Kuruluşları, Kalkınma Planı

The Relations Municipalities And The Civil Society: Current Legal - Institutional Relations And Plan Visions

Öz

Democracy has been the most debated concepts of societies since Ancient Greece. Democracy has been seen as a tool that enables citizens to determine and effectively participate in the governance process. Civil society has emerged with the participation of institutionally organized citizens in the governance and paved the way for the development of democracy. In the literature, local authorities (and especially municipalities) are seen as the most suitable governance level in which the civil society can participate and the democracy can develop. Based on this approach, this study analyses the relations between municipal authorities and non-governmental organizations. The study examines the role of civil society in legally regulated mechanisms such as citizen rights and city councils. However, the existence of legal regulation alone is not sufficient for better relations between the municipality and civil society. The capacity, education, financial, personnel and recognition problems of the civil society should be overcome. In order to ensure the integrity of this study, the 11th Development Plan was adressed with its recommendations for the related problem areas.

Anahtar Kelimeler

Non-Governmental Organizations (NGOs), Municipality, Citizen, Development Plan

Kaynakça

• ALTIN, Aytuğ ve ŞAHİN, Erdal Osman (2019), “Yerel Yönetimlerde Alternatif Hizmet Sunma Yöntemi Olarak Yerel Hizmetlere Gönüllü Katılım”, Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD), S.6(3), ss.89-114.
• ASLAN, Seyfettin (2010), “Sivil Toplum: Kavramsal Değişim ve Dönüşüm”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, S.9(33), ss.188-212.
• ATAR, Yavuz (1997), “Demokratik Sistemde Sivil Toplumun Fonksiyonu ve Sivil Toplum-Devlet Düalizmi”, Yeni Türkiye, S.4(18), ss.98-122.
• BEKTAŞ, Serkan (2019), “Katılımcı Kent Konseyi Modeli”, Ege Sosyal Bilimler Dergisi, S.2(2), ss.76-91.
• CUMHURBAŞKANLIĞI STRATEJİ VE BÜTÇE BAŞKANLIĞI (2019), On Birinci Kalkınma Planı, 23.07.2019 tarih ve (mükerrer) 30840 sayılı Resmi Gazete (Erişim Tarihi: 24.07.2019), http://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2019/11/ON_BIRINCI_KALKINMAPLANI_2019-2023.pdf
• ÇAHA, Ömer (1997), “1980 Sonrası Türkiye’sinde Sivil Toplum Arayışları”, Yeni Türkiye Dergisi, S.4(18), ss.29-41.
• ÇELİK, Abdullah (2013), “Kent Yönetimi Bağlamında Kent Konseyinin İşlevleri Üzerine Bir Değerlendirme”, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, S.14(2), ss.215-229.
• EMREALP, Sadun (2005), Yerel Gündem 21 El Kitabı, https://kentkonseyi.umraniye.bel.tr/userfiles/files/kentkonseyi/YG21-el-kitabi.pdf (Erişim Tarihi: 04.02.2020).
• GÖNENÇ, Akpınar Ayşenur (2001), Sivil Toplum Düşünsel Temelleri ve Türkiye Perspektifi (E-Kitap), Altkitap Yayınları, İstanbul.
• GREADY, Paul ve ROBINS, Simon (2017), “Rethinking Civil Society And Transitional Justice: Lessons From Social Movements And ‘New’ Civil Society”, The International Journal of Human Rights, S.21(7), ss.956-975, https://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/13642987.2017.1313237?needAccess=true (Erişim Tarihi: 16.05.2020).
• HALİFEOĞLU, Melek ve YETİŞ, Mehmet (2013), “Gramsci, Sivil Toplum - Devlet İkiliği ve Kuramsal Kökenler”, Mülkiye Dergisi, S.37(1), ss.163-187.
• İBRAHİM, Ferhat (1997), “Sivil Toplum Üzerine Arap Tartışması”, Ortadoğu’da Sivil Toplumun Sorunları (Ed. Ferhat İbrahim, Heidi Wedel), İletişim Yayınları, İstanbul, ss.32-43.
• İÇİŞLERİ BAKANLIĞI (2018), İçişleri Bakanlığı Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğü Kurumsal Web Sayfası, https://www.siviltoplum.gov.tr/sivil-toplumla-iliskiler-genel-mudurlugu (Erişim Tarihi: 23.09.2019).
• IDEMAHABER (2019), “Ulusal Sürdürülebilir Kalkınma Koordinasyon Kurulu Kuruluyor”, Idemahaber, 10.08.2019, http://www.idemahaber.com/ulusal-surdurulebilir-kalkinma-koordinasyon-kurulu-kuruluyor/ (Erişim Tarihi: 27.10.2019).
• KARAMAN, Zerrin (1998), Kent Yönetimi ve Politikası, DEÜ Yayınları, İzmir, 4. Baskı.
• KALM, Sara, STRÖMBOM, Lisa ve UHLIN, Anders (2019), “Civil Society Democratising Global Governance? Potentials and Limitations of CounterDemocracy”, Global Society, S.33(4), ss.499-519, https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/13600826.2019.1640189 (Erişim Tarihi: 06.12.2019).
• KEIJZER, Niels ve BOSSUYT, Fabienne (2020), “Partnership on Paper, Pragmatism on The Ground: The European Union’s Engagement With Civil Society Organisations”, Development in Practice, S.30(6), ss.784-794, https://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/09614524.2020.1801589?needAccess=true (Erişim Tarihi:16.05.2020).
• KELEŞ, Ruşen, GÜNER, Ayşe ve ÖNER, Şerif (2009), “Yerel Yönetimlerde Katılım”, Batı Akdeniz Mimarlık Dergisi, S.15(42), Mimarlar Odası Antalya Şubesi Yayını, Antalya, ss.4-24.
• KELEŞ, Ruşen ve MENGİ, Ayşegül (2017), Kent Hukuku, İmge Yayınları, Ankara.
• KOCAOĞLU, Mustafa ve SERT, Suzan (2018), “Kentsel Sürdürülebilirlik Kavramı ve Kentsel Sürdürülebilirliğin Sağlanmasında Kent Konseylerinin Rolü Üzerine Bir Değerlendirme”, Strategic Public Management Journal, S.4(8), ss.52-61.
• KUMAR, Krishan (2008), “Civil Society, Globalization, and Global Civil Society”, Journal of Civil Society, S.4(1), ss.15-30, https://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/17448680802049562?casa_token=Fe_K-_WPvgEAAAAA:3AtOATkYu8xVnsLlQQIhGmjbTofaU2g9NNpkgf3DJR_cuTyEt3YLl23I83OVpo6zDbykCgCAUqdiKig (Erişim Tarihi: 16.05.2020).
• ORHAN, Gökhan (2019), “11. Kalkınma Planı ve Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları”, EKOIQ, http://ekoiq.com/2019/10/03/11-kalkinma-plani-ve-surdurulebilir-kalkinma-amaclari/ (Erişim Tarihi: 27.10.2019).
• ÖNER, Şerif (1998), “Cumhuriyetten Günümüze Demokratik Yerel Yönetim Anlayışının Gelişimi”, Yeni Türkiye, S.5(23-24), ss.3713-3728.
• ÖNER, Şerif (2000), “Belediye Yönetim Kararlarında Sivil toplum Kuruluşlarının Etkinliği”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• ÖNER, Şerif (2001), “Sivil Toplum Kuruluşlarının Yerel Demokrasi ve Katılım Algılamaları”, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, S.10(2), ss.51-67.
• ÖNER, Şerif (2010), “Küresel Yönetim Anlayışının Türkiye’de Yerel Yönetimler Üzerindeki Yasal ve Kurumsal Etkileri”, Tartışılan Boyutlarıyla Küreselleşme (Ed. Osman Tekir, Şerif Öner), Gazi Kitabevi, Ankara, ss.227-252.
• RICHARDSON, Jeremy J. (1993), Pressure Groups and Government (Ed. Jeremy J. Richardson), Oxford University Press, New York.
• SAN, Coşkun (1994), “Demokratik Siyasal Kültür ve İnsan Hakları”, İnsan Hakları Yıllığı, S.16(3), ss.4-16.
• SARIBAY, Ali Yaşar (1995), Postmodernite Sivil Toplum ve İslam, İletişim Yayınları, İstanbul, 2. Baskı.
• TANDIRCIOĞLU, Haluk ve ÖNER, Şerif (2014), “6360 Sayılı Kanunun Mali Paylaşım Çerçevesinde Değerlendirilmesi”, Mali Yerinden Yönetim (Ed. Mustafa Sakal, Ahmet Kesik, Tekin Akdemir), Nobel Yayınları, Ankara, ss.247-264.
• TUİK (2020), 2019 Yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, TUİK Yayını, Ankara, http://www.tuik.gov.tr/HbGetirHTML.do?id=33705 (Erişim Tarihi: 04.02.2020).
• UKESSAYS (2018), “The Concept of Civil Society Politics Essay”, UKEssays, https://www.ukessays.com/essays/politics/the-concept-of-the-civil-society-politics-essay.php (Erişim Tarihi: 06.12.2019).
• UKESSAYS (2018), “The Stronger Civil Society The Stronger Democracy Politics Essay”, UKEssays, www.ukessays.com/essays/politics/the-stronger-civil-society-the-stronger-democracy-politics-essay.php (Erişim Tarihi: 06.12.2019).
• VANDYCK, Charles Kojo (2017), “Concept and Definition of Civil Society Sustainability”, CSIC – Center For Strategic & International Studies, www.csis.org/analysis/concept-and-definition-civil-society-sustainability (Erişim Tarihi: 06.12.2019).
• YENİŞEHİRLİOĞLU, Şahin (1995), Birey Toplum Devlet İlişkileri, Ümit Yayıncılık, Ankara, 2. Baskı.
• YILMAZ, Aytekin (1997), “Sivil Toplum Demokrasi ve Türkiye”, Yeni Türkiye Dergisi, S.3(18), ss.83-93.
• 1 Nolu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (10.07.2018 tarih ve 30474 sayılı Resmi Gazete).
• 13 Nolu Strateji ve Bütçe Başkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (24.07.2018 tarih ve 30488 sayılı Resmi Gazete).
• 17 Nolu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (13.09.2018 tarih ve 30534 sayılı Resmi Gazete).
• İl Özel İdaresi ve Belediye Hizmetlerine Gönüllü Katılım Yönetmeliği (09.10.2005 tarih ve 25961 sayılı Resmi Gazete).
• Kent Konseyi Yönetmeliği (08.10.2006 tarih ve 26313 sayılı Resmi Gazete).