A Key Actor in the Presidential Government System: Presidency Directorate of Administratıve Affairs

Yıl 2021, , 422 - 438, 02.09.2021

Emre Akcagündüz

https://doi.org/10.33712/mana.963043

Öz

With the constitutional referendum held on April 16, 2017, significant changes have occurred in the administrative structure of the Republic of Turkey. Since this date, there has been a transition from the parliamentary system to the presidential system. With this transition and the subsequent harmonization laws and presidential decrees, the capital organization of the central government has changed to a large extent. In particular, the executive power has been made single-headed. The President became the sole owner of the executive. Central government was also shaped on this axis. Within this framework, different units emerged in the Presidency that did not exist in the administrative structure of Turkey before. The chief among these units is the Presidency of Administrative Affairs. The Presidency Directorate of Administrative Affairs was established instead of the Presidency General Secretariat in the previous system. However, the Presidency Directorate of Administrative Affairs has more duties and powers than the General Secretariat of the Presidency. In particular, the President of the Presidency Directorate of Administrative Affairs has the title of the highest-ranking civil servant. As a result of the literature review in this study, the Presidency Directorate of Administrative Affairs, which has been unstudied yet, has been examined. The study is designed in three parts. In the first chapter "government systems" which constitute the conceptual framework of the study are discussed. In the second part, the transition process to the presidential government system is explained. In this section, the 2007 constitutional referendum and the 2017 constitutional referendum are evaluated. In the third part, how there has been a change in the Presidency organization within the framework of the Presidential system of government and the place and importance of the Presidency of Administrative Affairs in this change are discussed. In the conclusion part, a general evaluation was made about the Presidency government and the Presidency Directorate of Administrative Affairs within the framework of the data during the working process.

Anahtar Kelimeler

Government System, Presidential System, Parliamentary System, Presidency Directorate of Administrative Affairs

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde Kilit Bir Aktör: Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı

Öz

16 Nisan 2017’de gerçekleştirilen Anayasa referandumu ile Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin yönetim yapısında önemli değişiklikler meydana gelmiştir. Bu tarihten itibaren parlamenter sistemden başkanlık sistemine doğru bir geçiş yaşanmıştır. Bu geçiş ve akabinde çıkarılan uyum yasaları ve Cumhurbaşkanlığı kararnameleri ile merkezi yönetimin başkent teşkilatı büyük oranda değişmiştir. Özellikle yürütme erki tek başlı hale getirilmiştir. Cumhurbaşkanı, yürütmenin tek sahibi olmuş, merkezi yönetim de bu eksende şekillendirilmiştir. Bu çerçevede Cumhurbaşkanlığı teşkilatında daha önce Türkiye’nin idari yapısında var olmayan farklı birimler ortaya çıkmıştır. Bu birimlerin başında da Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı gelmektedir. Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı, bir önceki sistemde bulunan Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği yerine kurulmuştur. Fakat Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı, Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği’ne oranla daha fazla görev ve yetkiye sahiptir. Özellikle Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı, en yüksek dereceli devlet memuru sıfatına sahiptir. Bu çalışmada yapılan literatür taraması sonucunda, hakkında henüz çalışma yapılmadığı fark edilen Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı incelenmiştir. Çalışma üç bölüm olarak tasarlanmıştır. Birinci bölümde, çalışmanın kavramsal çerçevesini oluşturan “hükümet sistemleri” tartışılmıştır. İkinci bölümde, Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçiş süreci açıklanmıştır. Bu bölümde 2007 Anayasa Referandumu ve 2017 Anayasa Referandumu değerlendirilmiştir. Üçüncü bölümde ise Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi çerçevesinde Cumhurbaşkanlığı teşkilatında nasıl bir değişiklik olduğu ve bu değişiklikte Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığının yeri ve önemi tartışılmıştır. Sonuç bölümünde de çalışma sürecinde elde edilen veriler çerçevesinde Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi ve Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı hakkında genel bir değerlendirme yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hükümet Sistemleri, Başkanlık Sistemi, Parlamenter Sistem, İdari İşler Başkanlığı

Kaynakça

• 1 nolu Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (10.07.2018 tarih ve 30474 sayılı Resmî Gazete).
• AKINCI, Berat (2017), “Hükümet Sistemleri ve Ülkemizde Olası Hükümet Sistemi Değişikliğinin Etkileri”, Journal of Social And Humanities Sciences Research, S.4(1), ss.1-21.
• AKYILMAZ, Bahtiyar (1995), “Tarihi Gelişim İçinde ve Özellikle Montesquieu’de Kuvvetler Ayrılığı”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S.(Prof. Dr. Halil Cin'e Selçuk Üniversitesinde 10. Hizmet Yılı Armağanı Özel Sayısı), ss.43-60.
• BURHAN, Hasan (2020), “Siyasal Rejimler: Meclis Hükümeti ve Parlamenter Sistem Uygulamaları”, Çağdaş Siyasal Sistemler Türleri ve Belli Başlı Uygulamaları (Ed. Hasan Burhan, Mustafa Karaman, Mehmet Durgut), Nobel Yayınevi, Ankara, ss.111-116.
• CANER, Zehra (2013), “Parlamenter Sistem ile Başkanlık Sisteminin Analizi ve Başkanlık Sisteminin Türkiye’de Uygulanabilirliği”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S.21(1), ss.183-206.
• ÇAM, Esat (1995), Siyaset Bilimine Giriş, Der Yayınları, İstanbul, 9. Baskı.
• ÇEKİÇ, Mustafa (2016), “1982 Anayasası’nın Hükümet Sistemi Açısından Değerlendirilmesi”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, S.7, ss.441-478.
• DEMİR, Fevzi (2000), “Cumhuriyet Dönemi Türk Anayasaları ve Hükümet Sistemleri”, Prof. Dr. Seyfullah EDİS’e Armağan (Ed. Zafer Gören), Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları, İzmir, ss.59-78.
• DIŞ İŞLERİ BAKANLIĞI (2021), “Unvanlar-Büyükelçi”, Dış İşleri Bakanlığı Kurumsal Web Sayfası, https://www.mfa.gov.tr/unvanlar.tr.mfa, (Erişim Tarihi: 15.06.2021).
• ERGİL, Doğu (2015), “Başkanlık Sistemi ve Türkiye”, Başkanlık Sistemi (Ed. Murat Aktaş, Bayram Coşkun), Liberte Yayınları, Ankara, ss.21-47.
• ERTAŞ, Türker (2018), Kuvvetler Ayrılığı ilkesi Bağlamında: Yasama, Yürütme ve Yargı Organları Arasındaki Modern İlişkiler, Seçkin Yayınevi, Ankara.
• GÖZLER, Kemal (1999), “Hukuk Açısından Monarşi ve Cumhuriyet Kavramlarının Tanımı Sorunu”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, S.54(1), ss.51-62.
• GÖZLER, Kemal (2020), Anayasa Hukukunun Genel Teorisi, Ekin Yayınevi, Bursa, Cilt.1.
• HEKİMOĞLU, Mehmet Merdan (2009), Anayasa Hukukunda Karşılaştırmalı Demokratik Hükümet Sistemleri ve Türkiye, Detay Yayınları, Ankara.
• KARAMAN, Mustafa (2020), Demokratik Siyasal Sistemde Parlamenter Denetim ve Türkiye Uygulaması, Onikilevha Yayınları, Ankara.
• KESKİNSOY, Ömer ve KAYA, Semih Batur (2018), “Türkiye’nin Hükümet Sistemleri Üzerine Bir Değerlendirme”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S.137, ss.67-96.
• KILINÇ, Doğan (2016), “Türkiye’de Bitmeyen Tartışma: Hükümet Sistemi Üzerine Değerlendirmeler”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S.20(1), ss.447-510.
• KIŞLALI, Ahmet Taner (1995), Siyasal Sistemler, İmge Yayınevi, Ankara.
• KORKMAZ, Tuğrul (2016), “Türkiye Eksenli Bir Hükümet Sistemi Analizi”, Akademik Hassasiyetler, S.3(6), ss.43-57.
• MİLLİYET GAZETESİ (2021), “Anayasa’nın 134 Hükmü Değiştirildi”, Milliyet Gazetesi, https://www.milliyet.com.tr/siyaset/anayasanin-134-hukmu-degistirildi-6426456 (Erişim Tarihi: 18.05.2021).
• MUMCU, Ahmet (1986), “1924 Anayasası”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, S.2(5), ss.383-399.
• ÖZDEMİR, Hakan (2018), 100 Soruda Hükümet Sistemleri, Birleşik Krallık, Almanya, ABD, Fransa, İsveç, Türkiye, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• SEZGİNER, Murat (2010), Günümüz Demokrasilerinde Kuvvetler İlişiklisi ve 1982 Anayasasında Sorunlar, Seçkin Yayınevi, Ankara.
• SUBAŞI, Münevver ve OKUMUŞ, Kübra (2017), “Bir Araştırma Yöntemi Olarak Durum Çalışması”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.21(2), ss.419-426.
• TUNÇ, Bilal (2020), “Türk Anayasa Tarihinde 1961 Anayasası’nın Yeri ve Önemi”, Karadeniz Araştırmaları Dergisi, S.17(67), ss.657-692.
• TUNÇAY, Mete (1969), Batıda Siyasal Düşünceler Tarihi: Yeni Çağ, Seçilmiş Yazılar, Ankara Üniversitesi SBF Yayınları, Ankara.
• YAVUZ, Bülent (2008), “2007 Anayasa Değişikliğinin Doğurduğu Tereddütler ve Çözüm Yolları”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S.12(1), ss.1173-1214.
• YAYLA, Atilla (2014), Karşılaştırmalı Siyasal Sistemler, Adres Yayınları, Ankara, 3. Baskı.
• YILDIRIM, Ali ve ŞİMŞEK, Hasan (2006), Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayınları, Ankara.
• YSK – YÜKSEK SEÇİM KURULU (2017), “16 Nisan 2017 Anayasa Değişikliği Halkoylaması”, YSK Kurumsal Web Sayfası, https://www.ysk.gov.tr/doc/dosyalar/docs/2017Referandum/2017HO-Ornek134.pdf (Erişim Tarihi: 08.09.2020).