Türk - Amerikan İlişkileri: 1 Mart Tezkeresi Gerilimi

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 3, 670 - 678, 31.12.2021

Mehmet Nur Çelikaslan

https://doi.org/10.33712/mana.1023505

Öz

Bu araştırmada liberal değerleri paylaşan iki müttefik ülke Türkiye ve ABD arasında yaşanan gerilimlerin ve tarafların çatışan çıkarlarının iş birliği çerçevesine hangi açıdan meydan okuduğu, 1 Mart Tezkeresi gerilimi örneğinde sergiledikleri yaklaşımlar üzerinden incelenecektir. Bu araştırmanın amacı, özellikle 2002-2020 döneminde Türkiye ve ABD arasında küresel gelişmelerden kaynaklı farklılaşan ulusal güvenlik kaygıları ve çıkarlarının neden olduğu 1 Mart Tezkeresi gerilimi konusunda, sorunun çözümü için, tarafların nasıl bir yaklaşım tercih ettiklerini incelemektir. Bu çerçevede, nitel araştırma desenlerinden vaka çalışması türlerinden açıklayıcı/tanımlayıcı durum yöntemi kullanılmıştır. Bu yöntemde veri toplama amacı ile kullanılan araçlardan olan mülakat yöntemi ve doküman incelemesi ile veri toplanmıştır. Araştırma sonucunda İki ülke arasında gerçekleşen 1 Mart Tezkeresi geriliminin ABD tarafının problemleri liberal bir yaklaşımla müzakere ederek çözmek yerine, realist yaklaşımı benimsediği bir olay olduğu tespitine ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türk - ABD İlişkileri, 1 Mart Tezkeresi, Gerilimler

Turkish – American Relations: March 1 Bill Tension

Öz

This study investigates how the tensions between and the conflicting interest of the two allied countries Turkey and the USA sharing liberal values challenge the cooperation framework by looking at their attitude during the March 1 Bill tension. The current study aims to explore the parties approach to resolving the matter over the March 1 Bill brought about by their interests and concerns for national security resulting from the global developments between Turkey and the USA between the years 2002-2020. It is based on the explanatory/descriptive approach under the case study as one of the strategies of the qualitative research designs. The data were collected through interviews and document analysis. The findings show that the USA went for the realist approach rather than a liberal one based on negotiations in resolving matters such as the matter over the March 1 Bill tension.

Anahtar Kelimeler

Turkey - USA Relations, March 1 Bill, Tensions

Kaynakça

• AKÇAY, Ekrem (2019), “Adalet ve Kalkınma Partisi Dönemi Türk-Amerikan İlişkileri”, Türk-Amerikan İlişkileri (Ed. S. Demir, A. Eminoğlu), Barış Kitabevi, Ankara, ss.187-207.
• AKGÜN, Murat (2003), “Yaşar Yakış Röportajının Tam Metni”, NTV Kurumsal Web Sayfası, http://arsiv.ntv.com.tr/news/202843.asp (Erişim Tarihi: 27.10.2019).
• AMERİKA’NIN SESİ (2003), “Yakış Başkan Bush'la Görüştü”, Amerikanın Sesi Kurumsal Web Sayfası, https://www.amerikaninsesi.com/a/a-17-a-2003-02-15-6-1-87888647/805206.html (Erişim Tarihi: 26.10.2019).
• AMERİKA’NIN SESİ (2005), “Kongre'de Türk-Amerikan İlişkileri Ele Alındı”, Amerikanın Sesi Kurumsal Web Sayfası, https://www.amerikaninsesi.com/a/a-17-2005-05-11-voa15-87999067/844462.html (Erişim Tarihi: 20.12.2019).
• BAĞCI, Hüseyin (2019), Uçan Profesör’ün Anıları, Orion kitabevi, Ankara.
• BÖLÜKBAŞI, Deniz (2008), 1 Mart Vakası, Doğan Kitap, İstanbul, 6. Baskı.
• BUSH, George W. (2010), “Decision Points”, E-Document, https://www.you-books.com/book/G-W-Bush/Decision-Points (Erişim Tarihi: 27.10.2019).
• CİNDEMİR, Kasım (2007), “At Taciri İltifatmış”, Hürriyet Gazetesi Kurumsal Web Sayfası, http://www.hurriyet.com.tr/dunya/at-taciri-iltifatmis-5756592 (Erişim Tarihi: 26.09.2019).
• GPPI (2018), “A Way Out of the Turkish Currency Crisis”, E-Document , https://www.gppi.net/2018/08/30/a-way-out-of-the-turkish-currency-crisis (Erişim Tarihi: 16.07.2019).
• LARRABEE, Stephen (2010), Troubled Partnership U.S.-Turkısh Relations in an Era of Global Geopolitical Change, RAND Corporation Publisher, Santa Monica.
• SERTOĞLU, Sedat (2003), “Irak'ta Yaşananlar Bölgeye Örnek Olsun”, Gazete Vatan Kurumsal Web Sayfası, http://www.gazetevatan.com/irak-ta-yasananlar-bolgeye-ornek-olsun-9721-gundem/ (Erişim Tarihi: 25.09.2019).
• SÖNMEZOĞLU, Faruk (2016), Türk Dış Politikası, Der Yayınları, İstanbul.
• TBMM (2003), “39’uncu Birleşim”, TBMM Görüşme Tutanakları, 01.03.2003 Cumartesi, https://www.tbmm.gov.tr/tutanak/donem22/yil1/bas/b039m.htm (Erişim Tarihi: 27.10.2019).
• TBMM (2014), “Yazılı Soru Önergesi / Ali Özgündüz / 7 / 32320”, TBMM Kurumsal Web Sayfası, https://www2.tbmm.gov.tr/d24/7/7-32320sgc.pdf (Erişim Tarihi: 26.10.2019).
• TGRT (2003), “Yeni Tezkereye İhtiyaç Olmadan; ABD'nin Türkiye Üzerinden Irak'a İnsani Yardım, ABD Güçlerine Yakıt İkmali ve Irak'ta Arama-Kurtarma Faaliyetlerinde Bulunması Konusunda Anlaşma Sağlandı”, TGRT Haber Kurumsal Web Sayfası, https://www.tgrthaber.com.tr/gundem/111773.html (Erişim Tarihi: 25.10.2019).
• TÜRK DIŞ POLİTİKASI (2017), “2 Nisan 2003: Irak İşgali Devam Ederken ABD Dışişleri Bakanı Colin Powell Ankara'ya Geldi ve TR Dışişleri Bakanı Abdullah Gül ile Görüştü”, Twitter Sosyal Medya Paylaşımı.
• YAVUZ, Turan (2006), Çuvallayan İttifak, Destek Yayınları, Ankara.
• YETKİN, Murat (2004), Tezkere: Irak Krizinin Gerçek Öyküsü, Remzi Kitabevi, İstanbul.