Yerel Demokrasi ve Katılım: Türkiye ve İngiltere Üzerinden Bir İnceleme

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 3, 509 - 529, 31.12.2021

Mehmet Akif Özer Meryem Kartal

https://doi.org/10.33712/mana.994794

Öz

21.yüzyıl dünyasında siyasi ve akademik platformlarda tartışılan konuların başında demokrasi, özerklik, yerelleşme, katılım gibi kavramlar gelmektedir. Yerelde halkın ortak ihtiyaçlarını karşılayan kurumlar olarak yapılan tartışmaların merkezinde yer almaktadır. Yerel yönetimler, yerel halkın karar alım süreçlerine katılımı açısından demokrasi ile ilişkilendirilmektedir. Bir ülkede demokrasinin yerleştirilmesi ve sağlam temellere dayandırılması bakımından yerel yönetimler, oldukça önemlidir. Yerel halkın, siyasal bilinç kazanması ve sorumluluk duygusu taşıması açısından önemli bir role sahiptir. Çalışmanın temel amacı, iki ülkenin de yerel yönetimler yasal düzenlemeler ve uygulamalar boyutuyla incelenerek her iki ülkede yerel demokrasi ile ilgili yapılan çalışmaların yerel demokrasiyi ne kadar yansıttığı ve yerel demokrasinin geliştirilmesi için uygulanan katılım araçlarının etkinliğini ortaya koymaktır. Çalışma Türkiye ve İngiltere’deki demokrasi ve katılımın tarihsel süreçteki teorik ve uygulama boyutunu karşılaştırmalı olarak ortaya koyması açısından önem taşımakta, literatürdeki boşluğu tamamlamaktadır. Çalışmanın amacına yönelik bilgiler Türkçe ve İngilizce (birincil-ikincil) kaynak taraması yapılarak elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, İngiltere, Yerel Yönetimler, Yerel Demokrasi, Katılım

Local Democracy and Participation: A Review on Turkey and England

Öz

In the 21st century world, concepts such as democracy, autonomy, localization, participation are among the main topics discussed in political and academic platforms. It is at the center of the discussions as institutions that meet the common needs of the local people. Local governments are associated with democracy in terms of the participation of local people in decision-making processes. Local governments are very important for the establishment of democracy in a country and its foundation on a solid basis. It has an important role for the local people to gain political awareness and a sense of responsibility. One of the Anglo-Saxon countries has a tradition with the UK government to the European continent with the tradition of local democracy” çok anlamlı durmuyor. The main purpose of the study is to examine the local governments in terms of legal regulations and practices in both countries and to demonstrate the extent to which the studies on local democracy in both countries reflect local democracy and the effectiveness of the participation tools applied for the development of local democracy. The study is important for comparatively demonstrating the theoretical and practical dimension of democracy and participation in Turkey and the UK in the historical process and completes the gap in the literature. Information for the purpose of the study was obtained by scanning Turkish and English (primary-secondary) sources.

Anahtar Kelimeler

Turkey, England, Local Government, Local Democracy, Participation

Kaynakça

• ARSLAN, Erkan (2018), “İngiltere’de Yerelleşme Politikaları ve Yerel Yönetimler”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, S.7(4), ss.2868-2884.
• BEYAZYILDIZ, Osman (2010), “Türkiye’de Yerel Yönetimler ve Demokratikleşme Sürecine Etkisi”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• BOZKURT, Yavuz (2014), “Yerel Demokrasi Aracı Olarak Türkiye’de Kent Konseyleri: Yapı, İşleyiş ve Sorunlar”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.40, ss.229-239.
• BROWN, Mark B. (2006), “Survey Article: Citizen Panels and the Concept of Representation”, The Journal of Political Philosophy, S.14(2), ss.203-225.
• CANPOLAT, Hasan ve HAKTANKAÇMAZ, M. İlker (2010), “Yerel Yönetişim Sorunları Açısından Londra Büyükşehir Yönetimi”, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, S.19(1), ss.91-106.
• CHANDLER, Jones (2015), Local Government Today, Manchester University Press, Manchester and New York.
• COLE, Michael (2003), “Local Government Reform in Britain 1997–2001: National Forces and International Trends”, Government and Opposition, S.38(2), ss.181-202.
• COŞKUN, Bayram ve SEZER, Sergender (2004), “Yerel Yönetimler ve Katılım: Muğla Kent Meclisinin Örnek Olay Olarak İncelenmesi”, Yerel Yönetimler Kongresi Bildiriler Kitabı, Çanakkale, ss.281-297.
• ÇİFTÇİ, Oya (1999), “Yerel Siyaset ve Demokrasi, Çoğulculuk Sivil Toplum” , Sivil Toplum İçin Kent: Yerel Siyaset ve Demokrasi Seminerleri, Demokrasi Kitaplığı Yayını, Ankara, ss.233-249.
• ÇOKER, Ziya (1970), Türk Mahalli İdarelerinin Sorunları Açısından İngiliz Mahalli İdareleri, Tetkik Kurulu Yayınları, Ankara.
• ÇUKURÇAYIR, Mehmet Akif (2012), Siyasal Katılma ve Yerel Demokrasi, Çizgi Kitapevi Yayını, Konya.
• EMREALP, Sadun (2005), Yerel Gündem 21 El Kitabı, IULA-EMME Yayını, İstanbul.
• EMREALP, Sadun (2010), Türkiye’nin Katılımcı Demokratik Yerel Yönetişim Modeli Olarak Dünyaya Armağanı: Kent Konseyleri, UCLGMEWA Yayını, İstanbul.
• ERBAY, Yusuf ve AKGÜN, Hasan (2017), Türkiye’de ve Avrupa’da Yerel Yönetimler, Akademik Yayınları, İstanbul.
• ERDEMİR, Tekin (2010), “Avrupa Birliği (AB) Uyum Sürecinde Türkiye ve İngiltere Yerel Yönetim Sistemlerinin Karşılaştırılmalı Analizi”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• ERYILMAZ, Bilal (2002), “Belediyelerde Demokrasi Geleneği ve Değişim İhtiyacı”, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, S.11(3), ss.6-20.
• FISHKIN, James ve JOWELL, Roger (2000), “Deliberative Polling and Public Consultation”, Parliamentary Affairs, S.53(4), ss.657-666.
• FRANDSEN, Annie (2002), “Size and Electoral Participation in Local Elections”, Government and Policy Environment and Planning, S.20(6), ss.859-860.
• FRIENDS OF THE EARTH (2008), “Beginners Guide to Local Authorities in England”, E-Document, https://nanopdf.com/download/beginners-guide-to-local-authorities-in-england_pdf#tab-share (Erişim Tarihi: 21.05.2020).
• GODFREY, Caroline (2007), The Role of Parish Councils in Milton Keynes, Routledge Publishing, London.
• GÖRMEZ, Kemal (1997), Yerel Demokrasi ve Türkiye, Vadi Yayınları, Konya.
• GÖRMEZ, Kemal ve UÇAR ALTINIŞIK, Harika (2011), “Yerel Demokrasi ve Kent Konseyleri”, Kent Konseyleri Sempozyumu Bildiri Kitabı, 6-7 Mayıs 2011, Bursa, ss.31-51.
• GÜVEN, Ahmet ve ALAN, Çağatay (2019), “Türkiye’de Yerel Demokrasiyi Güçlendirme Aracı Olarak Yönetişim ve Yerel Yönetimlerde İşleyişi”, Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, S.11(1), ss.47-61.
• HAMAMCI, Can (1981), “Merkezi Yönetim Yerel Yönetim Ekseninde Belediyelerimizin Yapısı ve Demokratikleşme”, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• HAMBLETON, Robin ve SWEETING, David (2004), “U.S. Style Leadership for English Local Government”, Public Administration Review, S.64(4), ss.474-488.
• HARRISON, Carolyn M., MUNTON, Richard J. ve COLLINS, Kevin (2004), “Experimental Discursive Spaces: Policy Processes, Public Participation and The Greater London Authority”, Urban Studies, S.31(4), ss.903-917.
• HEPER, Metin (1986), Dilemmas of Decentralization: Municipal Government in Turkey, Friedrich Ebert Foundation, Bonn.
• HM TREASURY: CABINET OFFICE (2008), The Future Role of the Third Sector in Social and Economic Regeneration: Final Report, https://www.gov.uk/government/publications/the-future-role-of-the-third-sector-in-social-and-economic-regeneration-final-report (Erişim Tarihi: 15.04.2020).
• IMPROVEMENT AND DEVELOPMENT AGENCY (2008), “Consultation on the Equality Framework for Local Government”, Idea, http://www.idea.gov.uk/idk/aio/8493290 (Erişim Tarihi: 15.04.2020).
• İBB - İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ (2010), Beyaz Masa Faaliyetleri Yıllık İstatistikleri, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Yayını, İstanbul, http://www.ibb.gov.tr/tr TR/BilgiHizmetleri /Istatistikler/ Documents/beyazmasa/beyazmasa_faaliyetleri_2010_haziran.pdf (Erişim Tarihi: 03.08.2021).
• KARASU, Koray (2013), “İngiltere'de Kamu Yönetimi”, Kamu Yönetimi Ülke İncelemeleri (Ed. Koray Karasu), İmge Kitabevi, Ankara, ss.145-292.
• KAYACIOĞLU, Ersin ve SARIBAY, Ali Yaşar (1986), “Tanzimat: Modernleşme Arayışı ve Siyasal Değişme”, Türkiye’de Siyaset: Süreklilik ve Değişim (Ed. Ersin Kayacıoğlu, Ali Yaşar Sarıbay), Der Yayınları, İstanbul, ss.9-38.
• KEATING, Michael (1993), Reforging The Union: Devolution and Constitutional Change in The United, European University Institute Press, Florence.
• KELEŞ, Ruşen (2014), Yerinden Yönetim ve Siyaset, Cem Yayınevi, İstanbul.
• KOÇAK, Süleyman Yaman ve EKŞİ, Ali (2010), “Katılımcılık ve Demokrasi Perspektifinden Türkiye’de Yerel Yönetimler”, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.21, ss.295-307.
• KOÇAK, Yüksel (2008), Karşılaştırmalı Yerel Yönetimler, Orion Kitabevi, Ankara.
• KÖSECİK, Muhammed (2000), “Yerel Yönetim Teorileri ve Merkez Yerel Yönetim İlişkilerindeki Merkezileşme: Thatcher Dönemi”, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, S.9(1), ss.25-41.
• MCDANIELS, Timothy (1996), “The Structured Value Referendum: Eliciting Preferences for Environmental Policy Alternatives”, Journal of Policy Analysis and Management, S.15(2), ss.257-271.
• MECEK, Mehmet (2017), “E-Devlet ve E-Belediye: Kavramsal Çerçeve ve Türkiye'de Belediye Web Sitelerine Yönelik Yapılan Çalışmaların İncelenmesi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, S.22(Kayfor15 Özel Sayısı), ss.1815-1851.
• OKUTAN, Emre (2008), “Yerel Yönetimler ve Sivil Toplum Örgütlerinin Gelişmiş İşbirliği: İngiltere Örneği”, Sayıştay Dergisi, S.71, ss.91-108.
• ORTAYLI, İlber (1974), Tanzimattan Sonra Mahalli İdareler, TODAİE Yayını, Ankara.
• ORTAYLI, İlber (1985), Tanzimattan Cumhuriyete Yerel Yönetim Geleneği, Hil Yayıncılık, İstanbul.
• ORTAYLI, İlber (2008), Türkiye Teşkilat ve İdare Tarihi, Cedit Neşriyat, Ankara.
• ÖCAL, Süleyman (2001), “İngiltere’de Yerel Yönetimler ve Thatcherizm”, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• ÖNDER, Özgür (2013), “Yerelleşme ve Yerel Demokrasinin Güçlendirilmesi Bağlamında Yerel Katılım”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, S.9(18), ss.311-326.
• ÖNEN, Nizam ve REYHAN, Cenk (2001), Mülkten Ülkeye, Türkiye’de Taşra İdaresinin Dönüşümü, İletişim Yayınları, İstanbul.
• ÖNEZ, Zuhal (2006), “Local Agenda 21 and Participation to Local Administration: A Case Study in Denizli”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• ÖZEL, Mehmet ve EREN, Veysel (2012), “Merkezi Yönetim ve Piyasa Kıskacındaki Yerel Yönetimler: Karşılaştırmalı Bir İnceleme”, International Journal of Human Sciences, S.9(2), ss.1379-1401.
• ÖZER, Mehmet Akif (2013), “Yerel Yönetimler Reformunda Reform:6360 Sayılı Kanun’un Düşündürdükleri”, Yerel Politikalar Dergisi, S.(Ocak–Haziran), ss.98-126.
• ÖZKAN, Ahmet (2015), “Amerika Birleşik Devletleri ve İngiltere Örneğinde Yerel Özerklik”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, On dokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
• PARLAK, Bekir ve ÖKMEN, Mustafa (2015), Yerel Yönetimler, Ekin Kitabevi, Bursa.
• PEARCE, Graham ve ELLWOOD, Sheila (2002), Modernising Local Government: A Role for Parish and Town Councils, Routledge Publishing, London.
• READ, Doanld (2014), The Age of Urban Democracy, Routladge, London.
• RIPPE, Peter ve SCHABER, Peter (1999), “Democracy and Environmental Decision-Making”, Environmental Values, S.8(1), ss.75-88.
• SABAHATTİN, Prens (1999), Türkiye Nasıl Kurtarılabilir? Ve İzahlar (Çev. İnan Keser), Liberte Yayınları, Ankara.
• TORTOP, Nuri, AYKAÇ, Burhan, YAYMAN, Hüseyin ve ÖZER, Mehmet Akif (2006), Mahalli İdareler, Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
• USTA, Sefa, AKMAN, Elvalettin ve KOCAOĞLU, Mustafa (2017), “Yerelleşme-Merkezileşme Tartışmaları Ekseninde Yerel Yönetimlerde Reform: İngiltere ve Türkiye Üzerine Mukayeseli Bir Analiz”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, S.20(1), ss.68-78.
• UYAR, Ahmet ve MECEK, Mehmet (2016), “Kent Bilincinin Oluşturulması ile Hizmet Pazarlaması Aracı Olarak Beyaz Masa Uygulaması ve Hukuki Yapısı: Afyonkarahisar Belediyesi Örneği”, Paradoks Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, S.11(Özel Sayı), ss.143-157.
• UYSAL, Birkan (1984), Siyasal Katılma ve Katılma Davranışına Ailenin Etkisi, TODAİE Yayını, Ankara.
• WOLLMANN, Helmut (2000), Local Government Systems: From Historic Divergence Towards Convergence? Great Britain, France, And Germany as Comparative Cases in Point, Berlin University Press, Berlin.
• WOLLMANN, Helmut (2008), “Reforming Local Leadership and Local Democracy: The Cases of England, Sweden, Germany and France in Comparative Perspective”, Local Government Studies, S.34(2), ss.279-298.
• WORTHY, Benjamin, AMOS, Jim, HAZELL, Robert ve BOURKE, Gabrielle (2011), “Town Hall Transparency? The İmpact of the Freedom of Information Act 2000 on Local Government in England”, ESRC Economic &Social Research Council, The Constitution Unit Department of Political Science University College Press, London.
• YALÇINDAĞ, Selçuk (1996), Belediyelerimiz ve Halkla İlişkileri, TODAİE Yayını, Ankara.
• YAMAÇ, Müzehher (2014), “Tarihsel Gelişim İçinde Üniter Bir Yapıda Yerel Yönetim: İngiltere Örneği”, Namık Kemal Universitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.4, ss.1-23.
• YAMAN, Murat ve KÜÇÜKŞEN, Murat (2018). “Yerel Yönetimlerin Demokratikleşmesi Açısından Yerel Katılımın İncelenmesi”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.55, ss.247-259.
• YAYLI, Hasan ve PUSTU, Yusuf (2008), “Yerel Demokrasinin İlkeleri”, Karadeniz Araştırmaları, S.16, ss.133-153.
• YEREL YÖNETİMLER ÖZEL İHTİSAS KOMİSYONU RAPORU (2001), Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, Devlet Planlama Teşkilatı Yayını, Ankara, https://www.sbb.gov.tr/ozel-ihtisas-komisyonu-raporlari/ (Erişim Tarihi: 21.05.2021).
• YILMAZ, Vedat (2019), “Doğu Anadolu Bölgesinde E-Belediyecilik Hizmetlerinin Yerel Halk Tarafından Kullanım Düzeylerinin Değerlendirilmesi: Bitlis ve Muş Belediyesi Örnekleri”, E-Yönetişim: Kavramsal/Kuramsal Çerçeve, Ülke İncelemeleri ve Türkiye'ye Yansımaları (Ed. Bekir Parlak, Kadir Caner Doğan), Beta Basım Yayım Dağıtım, İstanbul, ss.509-532.
• YÜKSEL, Fatih (2005), “Yerel Özerklik Kavramı Üzerine Bir İnceleme” , Yerel Yönetimler Üzerine Güncel Yazılar I (Ed. Hüseyin Özgür, Muhammet Kösecik), Nobel Yayınları, Ankara, ss.275-296.
• ZIMMERMAN, Joseph Francis (1999), The New England Town Meeting: Democracy in Action, Praeger Publisher, New York.
• http://www.norfolkcitizenspanel.org/consumption/ (Erişim Tarihi: 21.05.2021).
• http://www.sheffield.gov.uk/education/planspartnershipconsultation/consultation/abbeydalegrange (Erişim Tarihi: 21.05.2021).
• https://www.aa.com.tr/tr/politika/secimlere-katilim-orani-etkileyiciydi/1439424 (Erişim Tarihi: 12.11.2019).
• https://www.bankofengland.co.uk/quarterly-bulletin/2021/2021-q4/the-public-economist-learning-from-our-citizens-panels-about-the-uk-economy (Erişim Tarihi: 21.05.2021).
• https://www.gov.uk/government/organisations/independent-reconfiguration-panel/about (Erişim Tarihi: 18.12.2021).
• https://www.legislation.gov.uk/ukdsi/2012/9780111517604/schedule/5 (Erişim Tarihi: 18.12.2021).
• https://www.legislation.gov.uk/ukpga/Edw7/8/66/contents (Erişim Tarihi: 18.12.2021).
• https://www.local.gov.uk/our-support/research-and-data/research-publications/residents-satisfaction-surveys (Erişim Tarihi: 15.10.2021).
• https://www.newlocal.org.uk/articles/citizens-assemblies/ (Erişim Tarihi: 18.12.2021).
• 442 sayılı Köy Kanunu (07.04.1924 tarih ve 68 sayılı Resmi Gazete).
• 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu (04.03.2005 tarih ve 25745 sayılı Resmi Gazete).
• 5393 sayılı Belediye Kanunu (13.07.2005 tarih ve 25874 sayılı Resmi Gazete).